Cơn thịnh nộ chiến tranh Yemen: Vũ khí tối tân Australia góp thêm "máu và hận thù"?

Ngày 25/7, tờ Guardian xuất bản bài viết: "Australian weapons shipped to Saudi and UAE as war rages in Yemen (tạm dịch: Vũ khí Australia chuyển đến Saudi và UAE: Cơn thịnh nộ chiến tranh ở Yemen vẫn tiếp diễn) của hai tác giả Helen Davidson và Christopher Knaus.

Nhằm giúp độc giả có cái nhìn đa chiều về cuộc xung đột đang diễn ra ở Yemen cũng như các sự liên hệ của nó tới các quan hệ quốc tế, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.

Lô hàng vũ khí tối tân của Australia đi đâu?

Cùng thời điểm với việc tòa án Vương quốc Anh tuyên bố xuất khẩu vũ khí của nước này sang Arab Saudi là một hoạt động "bất hợp pháp" thì một lô hàng bao gồm các hệ thống vũ khí tối tân do Australia chế tạo đã rời sân bay Sydney.

Những bức ảnh bí mật, do Guardian Australia thu được, xác nhận danh tính của người mua: Arab Saudi và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), hai quốc gia có lực lượng tham gia cuộc chiến tranh tàn khốc vẫn đang tiếp diễn tại Yemen.

Điều đáng chú ý là các nhà sản xuất vũ khí tiếp tục tự hào rằng các loại vũ khí tối tân này được nghiên cứu để tăng khả năng sát thương.

Lô hàng gồm các hệ thống vũ khí tầm xa do Úc chế tạo sẵn sàng rời khỏi sân bay Sydney

Dựa theo các nhãn phân loại vũ khí và chất nổ được dán trên thùng hàng được phát hiện vào tháng 6, danh tính bên bán là ATK Alliance Techsystems Operations (Orbital ATK), một công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ bán thiết bị do công ty Australia, Electro Optics Systems (EOS) sản xuất.

Cộng đồng quốc tế đã dành nhiều thời gian liên quan tới việc xuất khẩu vũ khí cho liên minh can thiệp Yemen do Saudi dẫn đầu và vai trò của nó trong chiến tranh ở Yemen .

Cuộc chiến bắt đầu vào năm 2015, đã khiến hơn 3 triệu người phải di tản, hậu quả là nạn đói và bệnh tật lan rộng, và được coi là cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới.

Arab Saudi và các đồng minh đã bị cáo buộc về tội ác chiến tranh và nhiều tội ác tàn bạo bao gồm các chiến dịch ném bom bừa bãi.

Danh tính người mua được xác định là Arab Saudi trên nhãn dán

Vào tháng 6, các số liệu mới ước tính khoảng 100.000 người đã thiệt mạng trong cuộc xung đột - bao gồm khoảng 11.700 người thiệt mạng trong 4.500 sự kiện liên quan tới vũ khí chính xác được sử dụng trực tiếp nhằm vào dân thường.

Chiến binh nổi dậy kiểm tra hiện trường Dinh Tổng thống Yemen sau một cuộc không kích của liên minh quân sự do Arab Saudi dẫn đầu tại thủ đô Sanaa, Yemen

Vũ khí tối tân của Australia

Trong một cuộc phỏng vấn với Tạp chí Defence Technology Review năm 2018, giám đốc điều hành của EOS, Ben Greene, cho biết RWS (Hệ thống vũ khí điều khiển từ xa) là một "kẻ thay đổi cuộc chơi" và có thể "Phản ứng và chế ngự các mối đe dọa ở hiện tại".

"Công nghệ cải tiến này cho phép các hệ thống pháo 30 mm được điều khiển tự động và khai hỏa với độ chính xác chưa từng có trên các phương tiện cơ giới hạng nhẹ, tăng đáng kể khả năng sát thương và an toàn mà không ảnh hưởng đến tính cơ động, chỉ với chi phí thấp".

Năm 2018, tờ ABC tiết lộ EOS đã đạt được một thỏa thuận xuất khẩu vũ khí ra nước ngoài. Công ty không xác nhận danh tính của người mua, nhưng cho biết vũ khí của họ sẽ không được triển khai ở Yemen.

Tuy nhiên trong bối cảnh các liên kết của EOS với cuộc xung đột Yemen dần hé lộ, quỹ hưu trí của Australia đã thoái vốn khỏi công ty, bắt đầu bán tháo cổ phiếu vào đầu tháng 3 và kết thúc việc thoái vốn vào tháng trước.

Một biến thể RWS R-400S Mk 2 tại IDEX 2019 được trang bị cho xe bọc thép chiến thuật Nimr Ajban và được trang bị pháo M230LF 30 mm, súng máy 7.62 mm và tên lửa dẫn đường Javelin.

Ngành công nghiệp quốc phòng Australia "trục lợi" và dư luận gay gắt

Ngành công nghiệp quốc phòng ở Australia và Mỹ là cực kỳ nghiêm ngặt, và ngành này là một phần quan trọng trong nền kinh tế Australia.

Australia cũng có chính sách tương tự Hoa Kỳ với vũ khí xuất khẩu, tuyên bố mọi đơn xin cấp phép phải được đánh giá để kiểm tra rủi ro khi bên sử dụng cuối cùng vi phạm nhân quyền và các nghĩa vụ quốc tế khác.

Trong những tháng đầu năm 2019, Quốc hội Hoa Kỳ đã ngăn chặn việc bán vũ khí quân sự cho Arab Saudi và UAE, đặc biệt là về những lo ngại về thương vong dân sự ở Yemen.

Richard di Natale, lãnh đạo Đảng Xanh của Australia bình luận rằng:

"Trong khi các quốc gia khác đang cấm bán vũ khí cho Arab Saudi, Australia đang tiếp tục thu lợi từ việc xuất khẩu vũ khí, trong khi vẫn kín tiếng hoặc (tỏ ra) không biết vũ khí của chúng ta sẽ đến đâu".

Liên minh kiểm soát vũ khí Australia mới được thành lập là một tập hợp các nhóm xã hội dân sự cho biết một loạt các câu hỏi về việc kiểm soát vũ khí sản xuất ở Australia, cách thức kiểm tra và chế tài nào sẽ được đưa ra để ngăn chặn chúng bị sử dụng để vi phạm nhân quyền.

Chủ tịch của Liên minh kiểm soát vũ khí, Joe Rafalowicz, nói rằng Australia không thể "nhắm mắt làm ngơ" trước vai trò của vũ khí nước ngoài trong cuộc chiến ở Yemen.

"Không thể tưởng tượng rằng xuất khẩu quốc phòng do Úc sản xuất có thể giúp kéo dài cuộc chiến ở Yemen, khiến hơn 22 triệu người cần hỗ trợ nhân đạo, và khoảng 85.000 trẻ em đã chết vì ảnh hưởng của chiến tranh bao gồm cả nạn đói".