Một đoạn video được đăng tải trên mạng xã hội cho thấy, một chiếc máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) của Nga đã hạ gục một tàu không người lái mặt nước (USV) của Ukraine trên khu vực Biển Đen. Đây cũng là trường hợp đầu tiên được ghi nhận về việc máy bay không người lái FPV giao chiến với USV trong cuộc xung đột Ukraine.
Chiếc tàu không người lái của Ukraine trong sự việc trên là loại Magura V, Trung tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) đã xác nhận điều này với trang tin The War Zone. Ông tiết lộ thêm rằng, chiếc tàu không người lái trên đã bị mất trong cuộc tấn công ngày hôm trước.
Thông tin chi tiết về vụ việc vẫn chưa được công bố rộng rãi và không rõ chiếc máy bay không người lái FPV của Nga được vận hành từ tàu chiến hay từ bờ biển Crimea. Nếu chiếc FPV này xuất phát từ tàu chiến Nga, thì điều này chứng tỏ rằng Hạm đội Biển Đen đang triển khai người điều khiển máy bay không người lái FPV trên tàu của họ. Budanov muốn nhấn mạnh việc các lực lượng Nga đang áp dụng chiến thuật mới trên Biển Đen, bằng cách sử dụng máy bay không người lái FPV để chống lại USV Ukraine.
USV của Ukraine gắn thêm tên lửa không đối không
Phù hợp với vùng ven biển
Máy bay không người lái FPV mặc dù có phạm vi hoạt động hạn chế, nhưng vẫn tỏ ra rất hiệu quả khi được triển khai để bảo vệ các khu vực ven biển quan trọng. FPV không bị cản trở bởi địa hình, chúng có thể quan sát các mối đe dọa trên biển từ xa và đánh chặn.
Việc sử dụng ăng-ten trên máy bay không người lái kết hợp với radar trên máy bay có người lái và các thiết bị tìm kiếm mục tiêu trên bờ biển, sẽ giúp tăng cường khả năng phòng thủ trước những mối đe dọa từ xa. Trên lý thuyết, máy bay không người lái FPV có thể phát hiện và săn lùng những chiếc thuyền không người lái đang đến gần, nó hoạt động như những loại đạn dẫn đường chính xác và tiêu diệt mục tiêu như cách chúng hạ gục xe tăng trên mặt đất. Tuy nhiên, việc sử dụng UAV để tấn công một mục tiêu trên biển và cơ động nhanh như USV là rất khó khăn. Trong trường hợp trên, chiếc USV của Ukraine dường như đang đứng yên và bị UAV của Nga đánh trúng.
Hình ảnh được cắt từ video cho thấy chiếc UAV của Nga sắp va chạm với USV của Ukraine
Ukraine sử dụng chiến thuật mới
Gần đây, trên mạng xã hội cũng xuất hiện những hình ảnh cho thấy một chiếc USV của Ukraine, được trang bị tên lửa không đối không dẫn đường hồng ngoại R-73. Loại tên lửa này được trang bị cho các máy bay chiến đấu, tuy nhiên trong đoạn video, có thể thấy tên lửa R-73 được gắn trên một bệ phóng cố định của chiếc USV. Mục đích đằng sau của việc lắp tên lửa không đối không lên USV vẫn chưa rõ ràng, nhưng có hai giả thuyết đã được các chuyên gia đưa ra.
Một giả thuyết cho rằng USV có thể được triển khai để phục kích các máy bay chiến đấu hoạt động trên biển. Chiến thuật này gợi nhớ đến thời kỳ Chiến tranh Lạnh, các cường quốc quân sự khi đó đã tăng gấp đôi số lượng tên lửa không đối không, để theo dõi và tìm cách vô hiệu hóa máy bay của đối phương hoạt động trên các vùng biển rộng lớn. Nếu điều này thực sự xảy ra thì đây sẽ là lần đầu tiên USV được sử dụng trong vai trò phòng không.
Một góc nhìn khác cho rằng USV có thể sử dụng tên lửa R-73 để nhắm mục tiêu vào các tàu mặt nước nhỏ, bằng cách theo dõi dấu hiệu nhiệt của chúng. Việc hiệu chỉnh lại tên lửa không đối không dẫn đường bằng hồng ngoại cho các mục tiêu trên mặt nước là hợp lý, một ví dụ tiêu biểu là tên lửa AIM-9X Sidewinder do Mỹ sản xuất, một loại tương đương với R-73, đã tiêu diệt thành công một chiếc thuyền nhỏ sau khi được cải tiến để thực hiện nhiệm vụ trên biển.
Binh sĩ Nga đang điều khiển UAV trên chiến trường
Chiến thuật của Nga
Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, máy bay không người lái FPV không đóng vai trò quan trọng trong chiến thuật của Nga. Tuy nhiên, tình hình hiện tại đã thay đổi đáng kể. Trong một báo cáo được truyền thông nhà nước Nga tiết lộ vào năm 2023, Bộ Quốc phòng nước này tuyên bố đã đào tạo 3.500 người điều khiển máy bay không người lái FPV và đang đào tạo 1.700 người để điều khiển những loại máy bay không người lái khác. Chính phủ Nga thể hiện sự quan tâm rất lớn đến lĩnh vực này bằng việc mở hơn 800 cơ sở giáo dục và 1.500 điểm đào tạo người điều khiển UAV.
Việc đào tạo 3.500 người điều khiển máy bay không người lái FPV thể hiện sự đầu tư lớn của Moskva vào loại vũ khí đặc biệt này. Điều này có thể cho thấy mối quan hệ trực tiếp giữa số lượng người vận hành và số lượng lớn máy bay không người lái FPV sắp được triển khai.
Maxim Sheremet, người sáng lập DroneSpace của Ukraine, từng chia sẻ với truyền thông vào cuối năm 2023 rằng, “Các công ty Ukraine sản xuất khoảng 50.000 máy bay không người lái FPV mỗi tháng, trong khi các công ty Nga sản xuất con số đó gấp sáu lần”. Theo ước tính này, các nhà sản xuất Nga đang tạo ra khoảng 300.000 máy bay không người lái mỗi tháng.