Trong các món quà dân dã của người dân thôn quê Việt Nam, có biết bao thức ngon vật lạ, nhưng ít có món nào đặc biệt như quả trám .
Nếu nhìn lần đầu, ai cũng sẽ thấy thứ quả này vô cùng "xấu xí", màu đen nhẻm như cục than, dáng hình thoi. Phải đến khi được thưởng thức các món ăn do trám tạo ra, sử dụng các bài thuốc có nguyên liệu từ quả trám thì mọi người mới công nhận sức hút khó cưỡng của thứ quả này.
Quả trám màu đen nhẻm, dáng hình thoi.
Mùa trám thường bắt đầu từ tháng 7-9 âm lịch, mỗi khi mùa trám đến, các chị em nội trợ đổ xô mua bằng được vài kg rồi tích trữ trong tủ lạnh ăn dần quanh năm. Vào đầu mùa, giá trám thường khá cao, dao động từ 90-120 nghìn đồng/kg. Trước đây, loại quả này rụng đầy gốc không ai nhặt. Tuy nhiên những năm gần đây, hiểu được giá trị về dinh dưỡng cũng như công dụng chữa bệnh của nó mà nhiều người tìm mua nườm nượp, có thời điểm còn không có trám để mua.
Trong y học cổ truyền, quả trám có vị chua, ngọt, chát, tính ấm, vào kinh phế, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát, giải độc, lợi hầu họng, không độc.
Theo lương y đa khoa Quốc Gia Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt nam, Hội Đông y Hà Nội): "Quả trám đen có tác dụng sinh tân chỉ khát, lợi yết hầu và giải độc. Có thể tận dụng để điều trị một số vấn đề như giải rượu, nọc độc con dải, chữa yết hầu cổ họng sưng đau hoặc ho nhiều đờm".
Cũng theo vị lương y, trám là loại quả ngon lành và bổ dưỡng nhưng muốn sử dụng làm thuốc thì phải dùng đúng cách.
Cách sử dụng quả trám để điều trị bệnh
Theo lương y đa khoa Quốc Gia Bùi Đắc Sáng, bạn có thể sử dụng quả trám để điều trị bệnh như sau:
1. Trị đau đầu
Cách làm: Dùng 10g trám tươi bỏ hạt, 15g hành hoa, 10g tử tô, 10g gừng tươi sắc với 1,5 lít nước đến khi cạn còn 500ml, chia đều 3 bữa, uống khi còn ấm có tác dụng trị đau đầu. Áp dụng trong 3-5 ngày, trị bệnh đau đầu được dứt điểm.
2. Chữa sâu răng, đau răng
Cách làm: Đốt quả trám thành than, tán thật nhỏ sau đó trộn với một ít xạ hương rồi bôi và xỉa vào chỗ đau răng.
Trám là nguyên liệu của nhiều món ăn ngon.
Ngoài ra, mọi người có thể lấy vỏ cây trám trắng cạo bỏ lớp vỏ đen bên ngoài, thái mỏng và đem phơi khô, sau đó sắc lấy nước, ngậm 10 phút rồi nhổ đi. Ngày làm nhiều lần. Có thể phối hợp với rễ chanh, rễ cây trẩu hoặc rễ cà dại.
3. Trị đau nhức xương khớp
Cách làm: Cạo bỏ vỏ lớp sần bên ngoài 10g trám, rửa sạch, cắt lát, sắc cùng 1 lít nước đến khi còn 1 nửa, chia uống 3 lần sau bữa ăn 30 phút có tác dụng điều trị bệnh đau nhức xương hiệu quả.
4. Chữa chứng lở miệng, nhiệt miệng
Cách làm: Lấy 50g trám đốt thành than, tán thành bột mịn bôi lên vùng miệng bị nhiệt. Kết hợp với uống nước quả trám luộc để đạt được hiệu quả như ý.
5. Chữa viêm họng mạn tính
Cách làm: Dùng 6g trám, 6g trà xanh sắc cùng 1 lít nước đến khi cạn còn nửa, để nguội, sau đó hòa 1 thìa mật ong vào uống từng ngụm sẽ có tác dụng trị viêm họng mãn tính.
6. Giải nhiệt, thanh phế, lợi hầu họng
Cách làm: Cho 10g trám tươi bỏ hạt, 120g ngó sen tươi, 6g gừng, 150g mã thầy vào máy ép, ép lấy nước, uống đều 2 bữa sau bữa ăn 30 phút có tác dụng giải nhiệt, thanh phế, lợi cho hầu họng
7. Chữa ho gà, ho do cảm lạnh
Cách làm: Dùng 10g trám tươi bỏ hạt sắc cùng 1 lít nước, có thể thêm đường phèn, uống khi còn ấm, 2 bữa sáng- tối sau bữa ăn 30 phút có tác dụng chữa ho gà, ho do cảm lạnh. Kiên trì áp dụng trong 7-10 ngày để trị bệnh được triệt để.
8. Hỗ trợ điều trị viêm tắc mạch máu bằng
Cách làm: Nấu hoặc luộc 200g trám trắng tươi, lấy cùi ăn (bỏ hạt) và phần nước dùng để uống hàng ngày rất tốt cho người bị viêm tắc mạch máu. Kiên trì áp dụng trong thời gian dài để đạt được hiệu quả cao nhất.
9. Giải ngộ độc cua cá
Cách làm: Dùng 30g trám trắng đem đi sắc với nước uống. Uống khi còn ấm sẽ nhanh khỏi.
10. Giải độc cá nóc bằng
Cách làm: Trám tươi 50g, rửa sạch bỏ hạt sao chín, sắc uống.
11. Chữa cảm nắng
Cách làm: 10g trám đập vụn, đun với 30g rễ sậy cùng 2 lít nước đến khi còn 500ml, chia đều 3 bữa uống có tác dụng giải cảm do nắng gây ra.
12. Chữa da bị nứt nẻ do trời lạnh
Cách làm: Lấy lượng hạt quả trám vừa đủ đem đốt tồn tính, trộn cùng dầu mè. Bôi vào chỗ nứt nẻ.
13. Chữa môi bị lở đau không ăn được
Cách làm: Đem lượng quả trám vừa đủ đi đốt tồn tính, trộn cùng mỡ lợn. Bôi vào chỗ lở sẽ nhanh thuyên giảm.
14. Làm giã rượu
Cách làm: Dùng nước lạnh rửa sạch 12 quả trám, lấy dao khía trên mỗi quả 4 - 5 đường rồi nhét 1,5g phèn chua vào những vết khía ấy, nhai nhỏ nuốt dần để giã rượu. Hoặc trám tươi (10 quả) sắc lấy nước uống.
15. Chữa kiết lị bằng quả trám
Cách làm: Dùng 100g trám cả hạt sắc với 1 lít nước đến khi cạn rồi cô lại lấy cao, chia thành 3 lần uống trước bữa ăn 30 phút có tác dụng điều trị bệnh kiết lị.