Đã bao giờ bạn thắc mắc rằng, nhiều người trông rất lớn tuổi nhưng sức khỏe lại như đôi mươi. Còn một số người tuy ngoại hình rất trẻ nhưng thể trạng yếu, sức khỏe cứ như U40. Đó chính là tuổi sinh học, hay còn được gọi là tuổi trao đổi chất.
Tuổi sinh học là gì?
Tuổi sinh học là một thuật ngữ sử dụng để mô tả sự ảnh hưởng của quá trình lão hóa tới cơ thể con người. Nó không phải là một độ tuổi chính xác, mà là một đánh giá về tình trạng sức kháng và sức khỏe của một người dựa trên nhiều yếu tố như dinh dưỡng, hoạt động thể chất, mức độ căng thẳng, tiền sử bệnh tật…
Tuổi sinh học có thể đánh giá được sức khỏe của một người đang ở mức độ nào.
Tuổi sinh học ảnh hưởng bởi tỷ lệ trao đổi chất. Hiểu đơn giản, nó bao gồm lượng calo bạn đốt cháy trong khi bạn không làm gì. Ngay cả lúc đó, cơ thể bạn vẫn đang đốt cháy calo cho những việc như thở, tiêu hóa và lưu thông máu. Những việc này tuy thế mà lại chiếm khoảng 60 - 75% lượng calo bạn đốt cháy mỗi ngày.
Chính tốc độ trao đổi chất này tạo nên tuổi sinh học của bạn. Tuổi sinh học sẽ so sánh tuổi trao đổi chất này so với tuổi thật của bạn. Nó có thể phản ánh phần nào tình trạng sức khỏe hiện tại.
Theo Natasha Trentacosta - chuyên gia y học thể thao và bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình tại Viện Cedars-Sinai Kerlan-Jobe ở Los Angeles (Mỹ), nếu tuổi sinh học của bạn thấp hơn tuổi thật thì đó là một tín hiệu tốt. Nhưng nếu cao hơn, bạn cần xem lại thói quen ăn uống và sinh hoạt của bản thân, bởi tốc độ lão hóa của bạn đang nhanh hơn bình thường.
Tuổi sinh học càng thấp thì tốc độ lão hóa cũng đang chậm, ngược lại thì rất đáng quan ngại.
3 thói quen "đảo ngược" tuổi sinh học
Theo Steve Horvath – cựu giáo sư di truyền học tại UCLA, những thói quen hàng ngày chính là tác nhân chính ảnh hưởng đến quá trình lão hóa nhanh hay chậm. Lấy ví dụ, nếu bạn thường xuyên ăn uống thất thường, hay bị stress và lười vận động… thì chắc chắn tuổi sinh học sẽ lớn hơn tuổi thật.
Ông cho biết, để đảo ngược tuổi sinh học "tuy dễ nhưng lại rất khó". Bởi có một số thói quen tốt có thể cải thiện tuổi sinh học, nhưng không phải ai cũng duy trì thường xuyên được. Sau đây là 3 thói quen giúp bạn trẻ khỏe hơn mà giáo sư Steve luôn thực hiện hàng ngày:
- Ăn rau củ quả nhiều hơn, cắt giảm thịt
Các chuyên gia chia sẻ, rau củ quả chứa nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, bao gồm các loại vitamin như vitamin C, vitamin A, vitamin K… và các khoáng chất như kali, magie... Những dưỡng chất này giúp duy trì sự hoạt động của hệ thống miễn dịch, cải thiện thị lực và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
Bên cạnh đó, rau củ quả là nguồn cung cấp chất xơ cực tốt giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón, duy trì cân nặng ổn định và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Rau củ quả thường có ít calo và nhiều chất xơ, biến chúng trở thành lựa chọn tốt cho những người đang cố gắng giảm cân.
Nên ăn nhiều rau, ít thịt để đảm bảo sức khỏe, hạn chế các bệnh viêm nhiễm.
Rau củ quả cung cấp các dưỡng chất tăng cường sức đề kháng của cơ thể, giúp đối phó với bệnh tật và các tác nhân gây bệnh từ môi trường. Nếu chăm chỉ ăn thường xuyên sẽ duy trì làn da sáng mịn và khỏe mạnh, đẩy lùi lão hóa, giảm thiểu nếp nhăn rất hiệu quả.
Việc ăn nhiều thịt có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như bệnh tim, tiểu đường, ung thư và bệnh thận. Thịt thường có nhiều calo và chất béo, nên ăn nhiều thịt có thể góp phần tăng cân, gây thừa cân, béo phì. Chính những điều này sẽ tác động tới sức khỏe và làm suy giảm tuổi thọ nhanh chóng, tăng tốc độ lão hóa.
- Đi bộ nhanh 20 phút sau bữa tối
Nhiều người nghĩ rằng, sau bữa tối là lúc cơ thể cần nghỉ ngơi và không nên làm gì cả. Nhưng giáo sư Steve cho biết, ông luôn có thói quen đi bộ nhanh khoảng 20 phút sau bữa tối, nhất là đi bộ nhanh lên dốc cao để tiêu hao nhiều calo hơn. Theo ông, đây là thói quen đơn giản nhưng lại giúp đảo ngược tuổi sinh học hiệu quả.
Nhiều khảo sát cho thấy, đi bộ nhanh lên dốc là một trong những thói quen của những người sống ở Vùng Xanh – nơi có nhiều người sống thọ nhất thế giới. Có nhiều lợi ích khi đi bộ sau bữa ăn, bao gồm làm giảm đáng kể chỉ số đường huyết, cải thiện nhu động ruột, thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn và tăng cường lưu lượng máu.
Đi bộ lên dốc là một trong những bài tập đơn giản nhưng hiệu quả rất cao.
Thêm vào đó, đi bộ sau khi ăn tối còn có tác dụng bảo vệ đường tiêu hóa. Nó đã được chứng minh là có tác dụng trong việc ngăn ngừa các bệnh như loét dạ dày tá tràng, ợ nóng, táo bón và ung thư đại tràng. Nếu duy trì thường xuyên sẽ hỗ trợ hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh, giảm đầy hơi và giảm cảm giác thèm ăn.
Theo một nghiên cứu vào năm 2013, đi bộ sau ăn tối có thể giúp thực phẩm di chuyển nhanh chóng qua đường tiêu hóa. Từ đó giảm các triệu chứng trào ngược và tăng cảm giác no bụng. Một khi bạn cảm thấy no, lượng thức ăn nạp vào cơ thể sẽ giảm đi. Lâu dần sẽ hỗ trợ giảm cân cực hiệu quả, cũng như làm chậm lão hóa sớm.
Tuy tốt là thế nhưng cần lưu ý rằng, nếu mới ăn xong thì đừng vội đi bộ ngay, bạn chẳng những không đạt được sức khỏe mong muốn mà còn làm tăng nguy cơ đau bụng, khó tiêu. Thời gian hợp lý nhất để đi bộ là 30 - 60 phút sau khi ăn tối. Tốt nhất là đi bộ trước 21 giờ vì sau khoảng thời gian này, cơ thể cần được nghỉ ngơi.
- Bổ sung thêm vitamin bên ngoài
Ông Steve hay sử dụng vitamin D để tăng khả năng hấp thụ canxi cho cơ thể, dùng kẽm để ngăn ngừa những bệnh cảm lạnh thông thường. Ông chia sẻ rằng, việc bổ sung vitamin bên ngoài sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cần được thực hiện đúng cách và theo hướng dẫn của các chuyên gia y tế.
Nhìn chung, bổ sung thêm vitamin có thể giúp đảm bảo cung cấp đủ vitamin cho cơ thể, đặc biệt là trong trường hợp bạn không đáp ứng đủ nhu cầu vitamin từ chế độ ăn uống hàng ngày. Các loại vitamin như vitamin C, vitamin D, vitamin B12… có vai trò quan trọng trong sức khỏe và cần được duy trì ở mức đủ.
Hãy sử dụng vitamin bổ sung theo chỉ định của bác sĩ để có hiệu quả tốt nhất.
Đặc biệt hơn, một số người có nguy cơ thiếu hụt vitamin do yếu tố như cân nặng, tuổi tác, hoặc tình trạng y tế riêng biệt. Cho nên lúc này, việc bổ sung vitamin có thể giúp ngăn ngừa và điều trị các bệnh liên quan đến thiếu hụt vitamin. Khi cơ thể đầy đủ vitamin thì sức khỏe cũng được đảm bảo, tuổi thọ cũng kéo dài thêm.
Theo Insider, Healthline