Ths. Bs. Nguyễn Văn Tiến (Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho biết, một bữa ăn mang lại cho ta một sự thưởng thức, hào hứng và phấn khởi khi có được 5 cảm giác ngon trước và sau khi ăn từ các cơ quan như: ngon mắt, ngon mũi, ngon miệng, ngon tai và ngon tim là bữa ăn chất lượng.
Để có được bữa ăn chất lượng sẽ tùy vào cách lựa chọn, chế biến, bày biện thức ăn và không khí của các thành viên trong bữa ăn gia đình. Bữa ăn như vậy sẽ giúp cho quá trình tiêu hóa và hấp thu thức ăn rất tốt. Ngược lại, sau bữa ăn rất dễ gặp phải tình trạng đầy bụng , khó tiêu. Điều này làm cho chúng ta cảm giác khó chịu, nhất là trong bữa ăn ngày tết.
Nguyên nhân của đầy bụng, khó tiêu thì có rất nhiều, nhưng chủ yếu là do ăn uống vì bữa ăn không cân đối các loại thực phẩm, thực phẩm không an toàn, thói quen ăn uống bị thay đổi… Khi đầy bụng, khó tiêu, cơ thể cảm thấy bụng căng tức, nặng nề. Trong trường hợp này tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, khi dùng thuốc phải có chỉ định của bác sỹ. Bụng sẽ cảm thấy dễ chịu hơn sau một vài tiếng sẽ đánh hơi (thông hơi) hoặc đi ngoài.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo, nếu tình trạng đầy bụng khó tiêu kéo dài mà không khắc phục, lâu dần người bệnh sẽ mất cảm giác thèm ăn, dẫn đến tình trạng chán ăn. Nguy hiểm hơn là dẫn tới rối loạn tiêu hóa. Căn bệnh này thường rất khó dứt điểm, dễ tái đi tái lại nhiều lần làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trường hợp để lâu, người bệnh có thể gặp các biến chứng bệnh đường ruột nguy hiểm như viêm đại tràng, ung thư đại trực tràng,…
Trẻ là đối tượng dễ bị đầy bụng, khó tiêu khi ăn uống trong ngày Tết. Ảnh TL
Ths. BS Nguyễn Văn Tiến, khi xuất hiện cảm giác ậm ạch nặng bụng, bạn nên thay đổi ngay những việc sau để tránh những biến chứng không đáng có:
+ Điều chỉnh chế độ ăn thành nhiều bữa, giảm lượng chất béo trong thức ăn. Thức ăn sau khi chế biến xong cần ăn ngay, hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, hạn chế sử dụng bánh kẹo, nước ngọt và các loại hạt (dưa, bí, hướng dương, lạc),…
+ Thay đổi thói quen ăn uống: Ăn uống đúng giờ, ăn chậm, nhai kỹ, chọn các thực phẩm cân đối giữa các thành phần đạm, mỡ, đường. Hạn chế ăn thực phẩm chiên rán, không nên sử dụng chất kích thích như cafe, rượu, bia, thuốc lá, đồ uống nhiều gas,…
+ Nên ăn nhiều hoa quả chín, rau xanh để cung cấp cho cơ thể các loại vitamin và khoáng chất.
+ Chia nhỏ bữa ăn và sử dụng các thực phẩm dễ tiêu là cách hiệu quả để tránh tình trạng đầy bụng khó tiêu trong dịp Tết. Thay vì ăn quá no, cần chia bữa ăn chính thành những bữa nhỏ hơn và tiêu thụ một lượng thức ăn vừa phải để tránh tạo áp lực cho hoạt động của dạ dày, thường xuyên tăng cường vận động…
Trẻ nhỏ là đối tượng rất dễ bị đầy bụng, khó tiêu. Vào những ngày Tết, các bác sĩ Nhi ở bệnh viện đã gặp phải rất nhiều trẻ đến khám do tình trạng rối loạn tiêu hóa. Nhiều trẻ trong ngày Tết ăn quá nhiều, ăn đồ ngọt, đồ xào rán… khiến cân tăng vù vù. Ngược lại có những trẻ ăn uống thất thường do không được bố mẹ quan tâm ngày Tết dẫn tới rối loạn tiêu hóa, bị sụt cân.
Bởi vậy, việc cho trẻ một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ tránh tình trạng trẻ gặp đầy bụng, khó tiêu. Đồng thời, giữ nhịp độ sinh hoạt của các bé đều đặn cũng phải chú ý. Biết là trong ngày Tết, nếp sinh hoạt có thể không được như ngày thường nhưng không vì vậy mà để quá chênh lệch, tránh tình trạng "no dồn đói góp" và không để trẻ ăn quá nhiều bánh ngọt, uống nước có gas...
Trong Đông y cũng có nhiều cách để xử lý nhanh tình trạng đầy bụng, khó tiêu. Chẳng hạn như: Uống trà gừng hoặc nước chanh ấm. Theo đó, pha thìa nước cốt chanh, mật ong và lát gừng vào nước ấm; Hoặc khi bị đầy bụng, khó tiêu chỉ cần ăn một chút gừng thái lát mỏng chấm với muối sẽ có tác dụng ngay tình trạng đầy bụng khó tiêu.