Sự phát triển của kinh tế, xã hội, cùng với với nhịp sống bận rộn hơn đã khiến cho thức ăn nhanh, chế biến sẵn là một trong những lựa chọn thay thế các bữa ăn chính một cách dễ dàng và thuận tiện.Ngày càng nhiều người lựa chọn
Người dân có thể dễ dàng dừng xe bên đường để mua một cốc chè, cái bánh mì hay nắm xôi ở các quán vỉa hè cho bữa sáng từ các gánh hàng rong. Bữa trưa của giới văn phòng sẽ được phục vụ tận nơi chỉ cần một click chuột hoặc một cuộc điện thoại đặt hàng. Ở các thành phố, người dân đôi khi chỉ cần bước ra khỏi cửa đã có thể mua được những đồ ăn nhanh mong muốn.
Theo một số liệu điều tra, có tới 95,5% người dân Hồ Chí Minh đang sử dụng thức ăn đường phố, trong đó 51% dùng làm bữa ăn hàng ngày, 82% dùng làm bữa ăn sáng.
Thậm chí, những món ăn truyền thống như chả nem (chả giò), cá kho tộ, bánh bao, thịt ướp sẵn, thậm chí là rau củ đông lạnh…cũng được đóng gói và bán sẵn từ các cửa hàng, siêu thị, rất tiện dụng cho việc nấu ăn.
“Thức ăn nhanh, đồ uống đóng chai và thực phẩm chế biến, đóng gói sẵn là một xu thế, bên cạnh các ưu điểm về sự tiện lợi, giá cả và khẩu vị nó cũng đang được cho là một trong những nguyên nhân góp phần vào sự gia tăng của thừa cân, béo phì và các bệnh không lây nhiễm trong cộng đồng”, TS. BS. Hoàng Thị Đức Ngàn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia thông tin.
Bởi vì thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống đóng chai là những thực phẩm nhiều dầu, mỡ, muối và đường nhưng lại ít chất xơ và các vi chất. “Ví dụ, nếu một người ăn sáng với một bát phở hoặc ăn phụ với 2 miếng lườn gà và sau đó các bữa chính và bữa phụ ăn bình thường thì người đó đã ăn quá nhiều muối so với lượng muối nên ăn trong một ngày. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng thừa cân, tăng huyết áp”, TS. BS Đức Ngàn thông tin.
Cơm nhà tốt hơn cơm hàng, hoa quả tươi hơn hoa quả sấy, sữa chua tốt hơn cây kem
Vậy ăn các loại thức ăn nhanh, chế biến sẵn và đồ uống đóng chai thế nào để vừa giải quyết được khẩu vị, sở thích và sự tiện lợi cho cá nhân mà vẫn đảm bảo sức khỏe?.
TS. BS. Hoàng Thị Đức Ngàn khuyến cáo, người dân nên hình thành thói quen chuẩn bị cơm từ nhà mang đến văn phòng để hạn chế tiêu thụ thức ăn nhanh. Bởi bữa ăn truyền thống của người Việt Nam thiên về thực vật, với cơm là món chủ đạo, sau đó là các loại rau, củ rồi mới đến thịt, cá các loại.
Đặc biệt, người dân cũng nên hạn chế mua các đồ ăn chế biến sẵn hoặc nước uống đóng chai dự trữ ở nhà hay tại nơi làm việc là một cách để giảm đáng kể cả về số lần ăn và lượng thức ăn nhanh, chế biến sẵn hay nước uống đóng chai vào cơ thể.
Trong các khoảng thời gian nghỉ ngơi tại nơi làm việc, hoặc khi thư giãn tại nhà chúng ta thường có xu hướng ăn một vài đồ ăn vặt như khoai tây chiên, bim bim, bánh, kẹo, ô mai, uống một cốc nước hoa quả đóng chai, hay cốc cà phê, trà sữa…
Với những người bận rộn, đặc biệt người trẻ tuổi, pha một gói mì tôm hay gọi một món ăn nào đó theo hình thức giao hàng tận nơi thường là lựa chọn phổ biến để tiết kiệm thời gian.
“Vì thế, hạn chế mua sẵn thức ăn nhanh, chế biến sẵn và đồ uống đóng chai để ở nhà hay nơi làm việc, hay khi mua về nhưng để chúng ở những chỗ khó với tới trong nhà cũng là cách để giảm việc ăn những thức ăn này.
Điều này đặc biệt tốt với trẻ em bởi việc ăn uống của trẻ còn theo sở thích, chưa biết tự tiết chế để bảo vệ sức khỏe. Nên việc hạn chế tích trữ các loại thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn hay đồ uống đóng chai ở nhà sẽ là một cách đặc biệt có tác dụng với trẻ em để hạn chế thói quen ăn vặt không tốt cho sức khỏe của trẻ”, TS. BS Đức Ngàn cho hay.
Trong trường hợp quá bận rộn để ăn các bữa ăn tại nhà hay bắt buộc phải có đồ ăn nhẹ …thì việc tự chuẩn bị các loại thức ăn, đồ uống thay thế là một giải pháp để hạn chế ăn thức ăn nhanh, chế biến sẵn hay đồ uống đóng chai.
Khi đi ra ngoài, luôn có một chai nước lọc mang theo là một sự chuẩn bị tốt, không những cho “ví tiền” mà còn cho sức khỏe của mỗi người. Khi mua đồ uống, thay vì mua một chai nước ngọt đóng chai, hãy mua một chai nước lọc.
Khi thèm ăn đồ ngọt như kẹo, bánh, trái cây sấy khô thì hãy ăn trái cây tươi. Vị ngọt của trái cây có thể giải quyết được vấn đề hảo ngọt, trong khi đó, đường từ trái cây tốt cho sức khỏe, trái cây là nguồn cung cấp chất xơ và vi chất cho cơ thể, trong khi bánh, kẹo lại không có những lợi ích này.
Một hộp sữa chua sẽ tốt hơn một cây kem. Một ly nước trái cây ép sẽ tốt hơn một ly nước đóng chai vị trái cây.
TS. BS Đức Ngàn cũng nhấn mạnh, khi cà phê sữa là lựa chọn không thể thiếu vào mỗi buổi sáng, thay vì dùng sữa đặc, hãy dùng sữa tươi, thay vì cho 2 thìa sữa đặc hãy thay 1 thìa sữa đặc bằng sữa tươi, thay vì dùng sữa tươi nguyên kem, hãy dùng sữa tươi ít béo, sữa gầy.
Trong nhiều trường hợp, việc ăn thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn hay uống đồ uống đóng chai là khó tránh khỏi thì việc lựa chọn, sử dụng những món ăn này thế nào cho hợp lý là một điều quan trọng.
Trước tiên, chúng ta hãy tìm đọc các nhãn thực phẩm trên bao bì hay vỏ gói của các thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh hay đồ uống đóng chai.
Khi sử dụng hạn chế dùng hết toàn bộ gói gia vị, sốt, chấm trong các thực phẩm chế biến sẵn để giảm lượng muối hay đường đưa vào cơ thể: nếu ăn một gói mì ăn liền. Hãy pha với ít nước và ít muối hơn định lượng, không sử dụng hết gói sốt, không ăn hết nước, hoặc cho thêm rau vào bát mì;
Đặt suất ăn nhỏ: khi muốn uống trà sữa, thay vì mua loại cốc to hãy mua cốc loại nhỏ, cho thêm đá, hãy chọn uống với ít đường thay vì 100% đường như trong công thức của quán. Tránh việc mua các combo khi vào nhà hàng ăn nhanh, chỉ chọn những món ăn mình yêu thích;
Hạn chế tối đa dùng các loại nước chấm, gia vị, sốt, dầu giấm trong các món ăn chế biến sẵn hoặc các thức ăn nhanh, để giảm lượng muối, dầu, mỡ vào cơ thể;
Rau quả và nước uống là các thực phẩm tự nhiên, tốt cho sức khỏe, có khả năng giúp đào thải và giảm hấp thụ chất béo, muối thừa vào cơ thể. Do đó, tăng cường ăn rau xanh, trái cây, uống đủ nước cũng là một cách hạn chế việc tiêu thụ thức ăn nhanh, chế biến sẵn và đồ uống đóng chai.
Vì thế, hãy chọn lựa khoa học và tiêu thụ hợp lý những loại thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh hay đồ uống đóng chai để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.