Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cáo buộc, chính quyền của Tổng thống Assad đã sử dụng chất hóa học clo để thực hiện một cuộc tấn công vào tỉnh Latakia hôm 19/5. Cuộc tấn công này nằm trong chiến dịch tấn công dồn dập mà quân đội Syria phát động nhằm vào thành trì cuối cùng của phe nổi dậy ở tỉnh lân cận Idlib, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo cho biết.
"Mỹ sẽ không cho phép những cuộc tấn công kiểu đó có thể diễn ra mà không bị trừng phạt. Chúng tôi sẽ không dung thứ cho những kẻ chọn cách che giấu những cuộc thảm sát như vậy”, ông Pompeo đã nói như vậy với các phóng viên ở New York khi ông tham dự cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.
"Mỹ sẽ tiếp tục gây áp lực lên chính quyền của Tổng thống Assad để họ phải chấm dứt các cuộc tấn công bạo lực nhằm vào người dân thường Syria và tham gia vào tiến trình chính trị do Liên Hợp Quốc chủ trì”, ông Pompeo nói.
Ngoại trưởng Mỹ sau đó đã có cuộc họp về vấn đề Syria với những người đồng cấp đến từ Pháp, Đức, Ả-rập Xê-út, Jordan và Ai Cập. Các nước này đã ra một tuyên bố chung nhấn mạnh: “Việc sử dụng bất kỳ vũ khí hóa học nào ở Syria đều sẽ không được dung thứ."
4 người đã bị thương trong cuộc tấn công ngày 19/5 nhưng không ai thiệt mạng. Đây là vụ tấn công bằng vũ khí hóa học đầu tiên xảy ra trong vòng 1 năm trở lại đây và nó làm gia tăng nguy cơ các cuộc tấn công tương tự tiếp tục xảy ra, đặc phái viên của Mỹ về vấn đề Syria – ông Jim Jeffrey đã nói như vậy.
"Chúng tôi sợ rằng, chính quyền Syria vốn có lực lượng bộ binh yếu kém sẽ tìm cách sử dụng vũ khí hóa học lại một lần nữa nhằm bù đắp những thiếu hụt về năng lực của họ và giành lợi thế về hỏa lực trên chiến trường”, ông cho các phóng viên biết.
Hiện chưa có bất gì nguồn thông tin xác nhận độc lập nào về việc các lực lượng trung thành với Tổng thống Assad dùng vũ khí hóa học trong cuộc tấn công ngày 15/9. Mỹ và Anh trước đó đều nghi ngờ quân đội Syria nhưng chưa đưa ra phát biểu chính thức, nói rằng cần phải đợi kết quả điều tra thêm nữa.
Với phát biểu mới nhất của Ngoại trưởng Mỹ, chính quyền của Tổng thống Assad và đồng minh Nga có lý do để lo ngại.
Lâu nay các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học xảy ra ở chiến trường Syria luôn là một vấn đề nhạy cảm. Mỹ và phương Tây luôn đổ lỗi cho Damascus mỗi lần có cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học nào xảy ra trên chiến trường Syria. Chính quyền Syria liên tục bác bỏ mọi cáo buộc cho rằng họ sử dụng vũ khí hóa học, khẳng định họ đã hoàn toàn phá bỏ kho vũ khí hóa học của nước này. Nga cũng luôn đứng ra bênh vực chính quyền của Tổng thống Assad trong vấn đề sử dụng vũ khí hóa học.
Bất chấp những lời bác bỏ của Nga và Syria, phương Tây đã hai lần tiến đánh Syria vì vấn đề vũ khí hóa học. Hồi tháng Tư đầu năm 2018, Mỹ, Pháp và Anh đã phát động một cuộc tấn công chung bằng tên lửa nhằm vào các mục tiêu của Syria để đáp trả một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học xảy ra ở Douma mà phương Tây đổ lỗi cho quân của ông Assad gây ra. Trước đó đúng một năm, Mỹ cũng từng bắn "cơn mưa" tên lửa vào Syria cũng vì lý do tương tự.
Cuộc nội chiến kéo dài dai dẳng ở Syria - cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn nhất thế giới hiện giờ theo Liên Hợp Quốc, tiếp tục chứng kiến cuộc đối đầu giữa hai cường quốc Nga và Mỹ. Dù hai nước này đang chung tay nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình cho cuộc chiến ở Syria nhưng mâu thuẫn giữa họ vẫn còn tồn tại, khiến nỗ lực này khó thành công. Mỹ tiếp tục ủng hộ cho phe nổi dậy Syria và muốn lật đổ chính quyền Tổng thống Assad. Về phần mình, Moscow kiên quyết phản đối bất kỳ hành động nào nhằm chống lại đồng minh Bashar al-Assad của họ. Nga được cho là đang hậu thuẫn cho quân đội Syria chống lại các phe nhóm nổi dậy cũng như các lực lượng khủng bố.