Không cần hỏi thẳng, bạn vẫn có thể biết một gia đình hạnh phúc hay không, bằng cách nhìn vào con cái họ. Vậy những hành vi nào ở trẻ có thể cho chúng ta biết về mối quan hệ giữa cha mẹ các em?
1. Cảm xúc của trẻ
Nhà tâm lý học Winnicott từng nói rằng khuôn mặt của cha mẹ chính là "tấm gương" đầu tiên của con cái. Từ khuôn mặt của cha mẹ, chúng ta có thể "thấy" được trạng thái cảm xúc của trẻ.
Một bà mẹ cho biết, con gái bà rất nhút nhát, sẽ bịt tai và la hét mỗi khi thấy người khác tranh cãi. Một lần, khi bà cãi nhau với ai đó, con gái đã khóc và kéo bà đi. Tại sao cô bé lại sợ cãi vã? Chuyên gia tâm lý hỏi bà có thường xuyên cãi vã dữ dội với chồng trước mặt con gái không. Bởi vì hành động này có thể gây tổn thương tinh thần cho con cái, khiến chúng cảm thấy sợ hãi và bất an.
Người mẹ ngượng ngùng gật đầu: "Tôi và bố cháu thường xuyên cãi nhau. Mỗi lần như vậy, con gái tôi sẽ rất sợ hãi và khóc lớn".
Khi cha mẹ có mối quan hệ căng thẳng và thường xuyên cãi nhau vì những vấn đề nhỏ nhặt, con cái sẽ quan sát thấy những cảm xúc như giận dữ, trầm cảm, sợ hãi từ họ. Tuy nhiên, đứa trẻ giữ những cảm xúc này sâu trong lòng và không dám bộc lộ ra ngoài. Nhưng khi thấy người khác cãi nhau, trẻ sẽ gợi lên ký ức của chính mình về những cuộc cãi vã của cha mẹ.
Khi cha mẹ có mối quan hệ căng thẳng và không ổn định về mặt cảm xúc, trẻ cũng trải qua những cảm xúc này và có thể trở nên bất an, lo lắng.Ngược lại, nếu một gia đình hòa thuận thì con cái cũng sẽ thể hiện thái độ lạc quan, tích cực. Có thể thấy, cha mẹ không chỉ đóng vai trò là "tấm gương" cho con cái mà con cái còn là "tấm gương" của cha mẹ, phản chiếu lẫn nhau.
2. Mối quan hệ xã hội của trẻ
Địa vị xã hội của một đứa trẻ phản ánh tình trạng mối quan hệ của cha mẹ ở một mức độ nhất định. Bởi vì cha mẹ có tình cảm ổn định nên con cái có thể trải nghiệm sự tử tế, thoải mái và dễ chịu trong các mối quan hệ của mình. Trải nghiệm tích cực này sẽ nâng cao cảm giác an toàn của trẻ và cho phép chúng hòa nhập xã hội một cách tự tin hơn. Khi trẻ gặp bạn bè, trẻ sẽ dễ dàng hòa nhập \và phát triển mối quan hệ xã hội của riêng mình. Trẻ có thể cảm thấy vui vẻ khi giao lưu và có thêm nhiều bạn tốt.
Cha mẹ khi mệt mỏi sẽ cảm thấy chán nản, trong lòng dâng lên một cơn tức giận không thể giải thích được. Lúc này, bạn sẽ mất kiên nhẫn với con, thậm chí trở nên thiếu bình tĩnh. Những đứa trẻ sống trong bầu không khí chán nản, căng thẳng trong thời gian dài sẽ trở nên thận trọng và dễ mất kiểm soát cảm xúc. Trẻ sẽ cảm thấy không an toàn khi hòa đồng với người khác và có thể bị tổn thương.
Trẻ sẽ sợ giao tiếp xã hội và không dám tham gia các trò chơi, sau này sẽ không biết cách hòa hợp với người yêu, người bạn đời, dễ mất bình tĩnh.
3. Hành vi của trẻ
Cách học đầu tiên của trẻ là bắt chước. Trẻ không chỉ bắt chước vẻ mặt, cử động của chúng ta mà còn bắt chước cách chúng ta cư xử. Khi mối quan hệ vợ chồng trong một gia đình theo kiểu "cấp trên, cấp dưới", đứa trẻ trong tiềm thức thường sẽ tìm kiếm một người mạnh mẽ để "dẫn dắt" mình, chứ không có ý thức tìm kiếm sự công nhận.
Nhưng nếu mối quan hệ giữa cha mẹ tôn trọng, thân thiện lẫn nhau thì con cái cũng sẽ học được cách tôn trọng người khác và chính mình. Trẻ sẽ hành động tự tin hơn vì không phải tuân theo mệnh lệnh. Trẻ sẽ có thêm dũng khí để thử những điều mới và tập trung phát triển bản thân mà không quan tâm đến ý kiến của người khác.
Vì vậy, cách cư xử của một đứa trẻ có thể tiết lộ tình trạng mối quan hệ của cha mẹ đằng sau nó.