Một lần nữa, mâu thuẫn giữa các đảng phái lại đe dọa đẩy đất nước láng giềng 15 triệu dân vào tình trạng bất ổn. Khi lời đe dọa phát động tổng biểu tình, bãi công trên toàn quốc của đảng đối lập ở Campuchia đang gây hoang mang dư luận nước này.
Lo ngại những diễn biến xấu xảy ra, người đứng đầu Chính phủ Campuchia đã lên tiếng sẽ hành động cứng rắn với những biện pháp mạnh. Người đứng đầu quân đội Campuchia cũng đã tuyên bố sẽ thẳng tay với những người gây rối đất nước.
Nguồn tin riêng của Tuổi Trẻ cho biết hiện các lực lượng vũ trang của Campuchia đã được lệnh duy trì quân số túc trực, sẵn sàng ứng phó nếu có những diễn biến xấu xảy ra.
Nguồn cơn bắt đầu từ ngày 9-9, sau khi ông Kem Sokha, phó chủ tịch Đảng CNRP, bị tòa sơ thẩm Tòa án Phnom Penh kết án 5 tháng tù giam về tội "chống lệnh triệu tập của tòa".
Trước đó, ông Kem Sokha được tòa án mời đến để giải quyết từ đơn kiện của cô Khom Chandaraty, một thợ uốn tóc ở Phnom Penh, đồng thời cũng bị đồn là "bồ nhí" của ông này.
Cô này xuất hiện trong một đoạn ghi âm điện thoại được lan truyền trên mạng, với giọng nói của một người đàn ông được cho là giọng của ông Kem Sokha, hứa sẽ tặng cho cô những món quà có giá trị.
Bị triệu tập nhiều lần nhưng ông Kem Sokha vin vào quyền miễn trừ của đại biểu quốc hội nên không có mặt tại tòa.
Trong một diễn biến gây tranh cãi, Quốc hội Campuchia (Đảng Nhân dân của Thủ tướng Hun Sen chiếm 55% ghế) đã thông qua nghị quyết cho phép tòa án được tiến hành các thủ tục pháp lý cần thiết để xét xử ông Kem Sokha.
Những người ủng hộ Đảng Cứu nguy dân tộc Campuchia nghe phát biểu của lãnh tụ đối lập Kem Sokha - Ảnh: AP
Sau khi ông Kem Sokha bị kết án, ông Sam Rainsy, chủ tịch CNRP (trước đó cũng bị tòa án Campuchia kết án tù và hiện sống lưu vong ở nước ngoài), đã tuyên bố: nếu Kem Sokha bị bỏ tù thì CNRP sẽ tổ chức biểu tình với quy mô toàn quốc.
Mặc dù sau đó ông Sun Chhay, người phát ngôn của CNRP, đã phát biểu đính chính thông tin trên, nhưng với những tiền lệ hay tổ chức những cuộc biểu tình rầm rộ để thu hút cử tri của CNRP thì người dân và chính quyền Campuchia có cơ sở để lo ngại những diễn biến phức tạp có thể xảy ra.
Tình hình càng nóng lên khi lại có thông tin Đảng CNRP sẽ tổ chức biểu tình vào ngày 16-9. Trên một số trang truyền thông tại Campuchia phát ra hình ảnh cảnh sát phía trước trụ sở Đảng CNRP và cho rằng đảng này "đang bị bao vây".
Tối 15-9, phóng viên Tuổi Trẻ có mặt tại trụ sở Đảng CNRP, nằm trên quốc lộ 2 hướng từ tỉnh Kan Dal về thủ đô Phnom Penh.
Bên trong tòa nhà vẫn có hàng chục người ủng hộ Đảng CNRP tụ tập để nghe ngóng thông tin và "bảo vệ" ông Kem Sokha, được cho là vẫn đang trú ngụ tại địa chỉ này. Không có bóng dáng của cảnh sát tại đây tối qua.
Diễn biến mới nhất, chiều tối 15-9, ông Eng Chhay Eng, quan chức cấp cao của CNRP, cho biết sẽ thông báo lịch biểu tình vào sáng nay 16-9.
Sẵn sàng đối đầu
Ngày 14-9, tại Geneva (Thụy Sĩ), đại sứ Mỹ tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc Keith Harper đã thay mặt 38 quốc gia lên tiếng bày tỏ "quan ngại sâu sắc" trước những leo thang căng thẳng chính trị ở Campuchia hiện nay và thúc giục cộng đồng quốc tế phải có các hành động cụ thể trước tình hình trên.
Bản thông cáo chung do Mỹ đề xuất, nhận được sự ủng hộ từ 28 nước Liên minh châu Âu (EU), Úc, Nhật Bản... đã kêu gọi Phnom Penh phải giảm căng thẳng ngay lập tức.
Đến nay, Phnom Penh vẫn bác bỏ các cáo buộc việc xét xử các quan chức đối lập là mang động cơ chính trị và tiếp tục tỏ ra cứng rắn, không nhượng bộ.
Phát biểu tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc cùng ngày, đại sứ Campuchia Ney Samol nhấn mạnh Phnom Penh không hoan nghênh sự can thiệp vào các công việc nội bộ của nước này.
Trong khi đó tại Campuchia, các chỉ huy lực lượng vũ trang Campuchia tiếp tục thể hiện sự trung thành với Thủ tướng Hun Sen. Tư lệnh biệt khu thủ đô Phnom Penh - trung tướng Prum Din tuyên bố các binh sĩ dưới quyền của ông sẽ "loại bỏ tất cả nhóm hoạt động đe dọa phá hoại sự ổn định" và sẽ "đối đầu" với Đảng CNRP.
Các chỉ huy của các đơn vị quân đội Campuchia như Lữ đoàn 70, Lực lượng pháo binh, Sư đoàn 3 và Vùng 5 Lực lượng vũ trang hoàng gia Campuchia cũng lần lượt ra tuyên bố, cương quyết ngăn chặn các cuộc biểu tình "bất hợp pháp bằng bất cứ giá nào".
* Được thành lập năm 2012 trên cơ sở sáp nhập Đảng Sam Rainsy và Đảng Nhân quyền, CNRP nhanh chóng trở thành đảng đối lập lớn nhất ở Campuchia, trực tiếp đối chọi với Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) của Thủ tướng Hun Sen.
Với chiêu trò bài xích, kích động thù hằn dân tộc, một loạt cuộc biểu tình do lãnh đạo CNRP Sam Rainsy phát động nhằm chống lại người Việt Nam và Đảng CPP đã nổ ra trong năm 2013 nhằm kiếm phiếu trong cuộc bầu cử. Không thể phủ nhận trò này đã giúp CNRP có được vài ghế trong Quốc hội Campuchia.
Những căng thẳng gần đây cho thấy Đảng CNRP đang tính xài lại chiêu bài cũ là kêu gọi biểu tình, song đã bị Thủ tướng Hun Sen ngăn chặn quyết liệt ngay từ đầu với những biện pháp mạnh.