Theo kết luận điều tra giai đoạn 2 của vụ án Vạn Thịnh Phát, cơ quan điều tra cho biết, thực hiện chủ trương của Trương Mỹ Lan, từ năm 2018 - 2020, các đối tượng đã sử dụng 4 Công ty (An Đông, Quang Thuận, Sunny World, Setra) phát hành 25 mã trái phiếu “khống”, không có tài sản đảm bảo với tổng khối lượng 308.691.388 trái phiếu, để lừa bán cho các nhà đầu tư, thu về hơn 30.869 tỷ đồng.
Tiền thu được không sử dụng đúng mục đích, dẫn đến không có đủ nguồn tiền đảm bảo chi trả gốc và lãi đến hạn cho các trái chủ. Tính đến thời điểm khởi tố vụ án ngày 7/10/2022, 4 Công ty nêu trên còn dư nợ hơn 30.081 tỷ đồng của 35.824 trái chủ, không có khả năng thanh toán.
Việc phát hành trái phiếu huy động tiền từ trái chủ được bà Trương Mỹ Lan bàn bạc với các bị can: Đinh Văn Thành (Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB), Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB), Nguyễn Phương Hồng (Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB) và Nguyễn Tiến Thành (Chủ tịch, Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán TVSI),... trong một bữa ăn cơm trưa tại trụ sở Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.
Bị cáo Trương Mỹ Lan (Ảnh: Ngọc Dương - Báo Công Thương)
Đề xuất phát hành trái phiếu
Theo lời khai của bị cáo Trương Mỹ Lan, năm 2018, Trương Mỹ Lan được Nguyễn Phương Hồng báo cáo Ngân hàng SCB phải chịu áp lực trả lãi cho dân, trả nợ nhiều khoản tài chính còn tồn tại từ khoản nợ 133.000 tỷ khi hợp nhất 3 ngân hàng để lại từ năm 2012.
Mặt khác, năm 2017, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã thanh tra Ngân hàng SCB, kết quả thanh tra đã đưa Ngân hàng SCB từ một ngân hàng cần được hỗ trợ để tái cơ cấu thành một ngân hàng hoạt động bình thường, bị hạn chế về hạn mức tín dụng và nhiều hoạt động khác, dẫn đến hoạt động của Ngân hàng SCB lâm vào bế tắc.
Do đó, Nguyễn Phương Hồng có nhiều lần đề xuất Trương Mỹ Lan cho sử dụng Công ty An Đông và các Công ty khác thuộc Tập đoàn VTP phát hành trái phiếu để có nguồn xử lý các khoản nợ, giúp đỡ Ngân hàng SCB vượt qua giai đoạn khó khăn.
Bà Lan đã đồng ý chủ trương cho sử dụng Công ty An Đông để phát hành trái phiếu, ban đầu Phương Hồng đề xuất phát hành khoản trái phiếu Công ty An Đông từ 10.000 tỷ đồng đến 15.000 tỷ đồng, nhưng sau đó, do tình hình thực tế phát sinh nhiều áp lực tài chính nên đã phát hành trái phiếu Công ty An Đông lên tới 25.000 tỷ đồng và cùng nhiều Công ty khác như Sunny World, Quang Thuận, Setra...
Bữa cơm trưa định mệnh
Bà Trương Mỹ Lan đã tranh thủ bữa cơm trưa ở trụ sở Tập đoàn VTP (193-203 Trần Hưng Đạo, phường Cô Giang, quận 1, TP. Hồ Chí Minh) để mời: ông Đinh Văn Thành, ông Võ Tấn Hoàng Văn, bà Nguyễn Phương Hồng, ông Nguyễn Tiến Thành và ông Hồ Bửu Phương, Phó Tổng giám đốc phụ trách tài chính của Tập đoàn VTP, đến ăn cơm.
Trong bữa cơm, bà Lan ra chủ trương đồng ý cho mượn Công ty An Đông để phát hành trái phiếu, huy động nguồn tiền cho hoạt động của Ngân hàng SCB, giao cho các cá nhân trên chủ động nghiên cứu thực hiện.
Trong đó, ông Võ Tấn Hoàng Văn có vai trò chỉ đạo, điều hành Ngân hàng SCB triển khai thực hiện việc giới thiệu, tư vấn, bán trái phiếu do các Công ty thuộc Tập đoàn phát hành cho người dân.
Bà Nguyễn Phương Hồng có vai trò chủ trì, phối hợp với các bên liên quan (SCB, TVSI, Tổ chức phát hành) để lên phương án thực hiện việc phát hành trái phiếu, điều phối, đi dòng tiền và sử dụng tiền thu được từ huy động trái phiếu; quản lý theo dõi việc sử dụng tiền.
Ông Nguyễn Tiến Thành có vai trò chỉ đạo, điều hành Công ty Chứng khoán TVSI để lập hồ sơ tư vấn, phát hành trái phiếu, thực hiện các trình tự, thủ tục, hồ sơ phát hành trái phiếu các Công ty phát hành trái phiếu của Tập đoàn.
Và ông Hồ Bửu Phương có vai trò làm đầu mối hướng dẫn bộ phận kế toán các Công ty thuộc Tập đoàn chuẩn bị hồ sơ pháp lý, báo cáo tài chính và thực hiện các giao dịch chuyển tiền theo phương án dòng tiền của Phương Hồng.
Quá trình làm việc với Cơ quan điều tra, Trương Mỹ Lan thừa nhận việc bà ra chủ trương phát hành trái phiếu của các Công ty thuộc Tập đoàn là trái quy định pháp luật, vì không dùng tiền phát hành trái phiếu vào việc đầu tư, sản xuất kinh doanh, tạo nguồn thu thực tế để đảm bảo cho việc trả nợ trái phiếu mà dùng để xử lý các khoản tài chính cho Ngân hàng SCB dẫn đến không có khả năng chi trả.
Bà Trương Mỹ Lan xin chịu trách nhiệm về sai phạm của mình và việc trả nợ trái phiếu cho các trái chủ bằng hình thức: sử dụng toàn bộ tiền, tài sản của Lan đã bị kê biên, phong tỏa, ngăn chặn, thu giữ và toàn bộ các khoản tiền, tài sản mà TAND TP. Hồ Chí Minh đã tuyên các cá nhân/tổ chức phải trả lại hoặc bồi thường cho Lan để ưu tiên thanh toán nợ và lãi trái phiếu cho các trái chủ.
Ngoài ra, bà mong muốn những cá nhân/tổ chức có liên quan đến việc sử dụng tiền huy động được từ trái phiếu của các Công ty này cũng phải cùng có trách nhiệm để đảm bảo việc trả hết nợ và lãi trái phiếu cho người dân.
