Trong y học cổ truyền,sắn dây còn là vị thuốc với tên gọi là cát căn. Cát căn có vị ngọt, tính bình, có tác dụng giải cơ thoái nhiệt, sinh tân chỉ khát và dùng để chữa miệng khát nhức đầu, tả lỵ ra máu. Liều dùng là từ 8-20 gram. Ngoài ra, bột sắn dây cũng được dùng trong các trường hợp trẻ nhỏ bị sốt để hạ nhiệt cơ thể.
Lương y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, cho biết bột sắn dây làm từ củ sắn dây. Trong rễ sắn dây có rất nhiều tinh bột, các axit amin tốt cho sức khỏe. Sắn dây có thể được dùng để nấu dưới dạng chè hoặc cháo.
Bột sắn dây có tác dụng giải nhiệt, chống say nắng và giảm mệt mỏi. Dân gian thường dùng bột sắn dây nấu cùng vừng đen cho thêm đường mật, có tác dụng chữa chứng bệnh nóng âm ỉ trong xương, giải nhiệt, giải cảm, xua tan mệt mỏi và tăng lực cho cơ thể.
Bột sắn dây (ảnh ST)
Theo ông Sáng, trong những ngày hè nắng nóng, trẻ bị rôm sảy có thể dùng bột sắn dây nấu chín ở dạng loãng để uống, chứng bệnh sẽ thuyên giảm.
Ngoài ra, bột sắn dây còn được dùng giải độc tố bằng cách: Dùng củ sắn dây, ngó sen giã nát vắt lấy nước uống trong ngày.
Bột sắn dây là thực phẩm có tính hàn, vì vậy không nên cho trẻ con uống nhiều, dễ gây tiêu chảy. Phụ huynh nên dùng bột sắn dây nấu chín để giảm bớt kinh hàn khi cho trẻ nhỏ sử dụng.
Đặc biệt, những người có các triệu chứng như đầy bụng, chướng hơi, lạnh bụng, tay chân thường lạnh, không khát nước, sắc mặt vàng tái, đại tiện lỏng không nên dùng sắn dây, sẽ làm tăng các triệu chứng trên.
Một số bài thuốc từ sắn dây
Trong Đông y, sắn dây là loại dược liệu được sử dụng khá nhiều bởi tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giải khát.
- Giải cảm: Người bệnh có biểu hiện sốt, sợ lạnh, sợ gió, đau đầu, gáy cứng đau. Dùng bài thuốc: Cát căn 12g, Quế chi 6g, Ma hoàng 8g, Sinh khương 8g, Bạch thược 6g, Chích cam thảo 6g, Đại táo 12 quả. Sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 bữa.
- Tăng cường sữa cho phụ nữ: Đốt dây sắn thành than, nghiền cho mịn. Mỗi lần pha 6g bột than với 50ml rượu trắng, sữa sẽ về.
- Chữa cảm nắng: Dùng 12g bột sắn dây hòa vào nước nguội, cho chút đường, khuấy đều trước khi uống.
- Chữa ngộ độc thức ăn kèm đại tiện máu: Dùng 500ml nước sắn dây tươi và 500ml nước ngó sen tươi khuấy đều. Uống từng ít một đến khi hết triệu chứng đại tiện ra máu thì dừng.
- Ngộ độc rượu: Dùng 30g bột hoa sắn dây, 15g bột cam thảo pha với nước uống nhiều lần trong ngày.
- Chữa chứng lỵ do nhiệt: Người bệnh có biểu hiện đau bụng mót rặn, đi ngoài cảm giác nóng rát hậu môn, có thể đại tiện ra máu. Lấy khoảng 15g bột sắn dây hòa tan với đường vừa đủ trong 300ml nước. Cho lên bếp khuấy chín đặc, để nguội rồi ăn. Ngày làm 2-3 lần.
Vị lương y cho biết sắn dây là thực phẩm rất lành tính nhưng khi dùng làm thuốc chữa bệnh nên tham vấn ý kiến của người có chuyên môn.
