Những thủ đoạn tinh vi
Để nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng chống lừa đảo trực tuyến cho người dân, Bộ Công an đã phát động chiến dịch "Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến" từ ngày 23/6 đến 23/7, do Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) chủ trì, phối hợp cùng thành viên Liên minh tuyên truyền nâng cao nhận thức và kỹ năng đảm bảo an toàn thông tin cho người dân trên không gian mạng.
Theo Bộ Công an, trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam đã tăng 64,78% so với cùng kỳ năm trước và tăng 37,82% so với 6 tháng cuối năm 2022. Có 3 nhóm chủ yếu thực hiện các hành vi lừa đảo gồm: giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác.
Bộ Công an cũng đã xác định được 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng, nhắm vào các nhóm người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, công nhân và nhân viên văn phòng.
Các hình thức lừa đảo bao gồm, "combo du lịch giá rẻ", cuộc gọi video Deepfake và Deepvoice, lừa đảo "khóa SIM", giả mạo biên lai chuyển tiền thành công, giả danh giáo viên và nhân viên y tế để lừa đảo người thân cấp cứu, lừa đảo tuyển người mẫu nhí, giả danh các công ty tài chính và ngân hàng, cài cắm ứng dụng và link quảng cáo liên quan đến cờ bạc, cá độ, tín dụng đen, giả mạo trang thông tin điện tử và doanh nghiệp, lừa đảo SMS Brandname và phát tán tin nhắn giả mạo, lừa đảo đầu tư chứng khoán và tiền ảo, lừa đảo tuyển CTV online, đánh cắp tài khoản MXH và nhắn tin lừa đảo.
Không dừng lại ở đó, nhiều đối tượng còn giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát và tòa án để gọi điện lừa đảo, rao bán hàng giả và hàng nhái trên sàn thương mại điện tử, đánh cắp thông tin CCCD để vay nợ tín dụng, lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng, lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền sau khi đã bị lừa, lừa đảo lấy cắp Telegram OTP, lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI, lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook, lừa đảo tình cảm, dẫn dụ đầu tư tài chính, gửi bưu kiện và trúng thưởng, rải link phishing lừa đảo và seeding quảng cáo bẩn trên Facebook, lừa đảo cho số đánh đề.
Kỹ năng phòng ngừa
Một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng lừa đảo trên mạng được Bộ Công an xác định là do nhận thức của người sử dụng. Các cuộc tấn công mạng hiện nay tập trung vào con người hơn là vào máy móc và thiết bị. Vì vậy, Bộ Công an khuyến nghị người dân nắm vững 3 kỹ năng cơ bản để đảm bảo an toàn thông tin cá nhân. Đầu tiên, người dân cần hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng, trừ khi thông tin đó được sử dụng trong môi trường kiểm soát và tin tưởng. Người dùng cần đảm bảo chỉ cung cấp thông tin cá nhân cho cá nhân và tổ chức mà họ tin tưởng.
Thứ hai, việc sử dụng mật khẩu an toàn để bảo vệ tài khoản trên mạng là rất quan trọng. Mật khẩu nên có độ dài ít nhất 8 ký tự và bao gồm cả chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Ngoài ra, người dùng cần thường xuyên thay đổi mật khẩu và không sử dụng mật khẩu giống nhau cho nhiều tài khoản khác nhau.
Cuối cùng, người dùng nên tự tìm hiểu về các phương thức bảo mật thông tin và cập nhật những tin tức mới nhất về các mối đe dọa bảo mật. Họ cần sử dụng các công cụ bảo mật như phần mềm chống virus và phần mềm chống đánh cắp thông tin để bảo vệ tài khoản trên mạng.
Việc phòng chống lừa đảo trực tuyến không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng, mà còn phụ thuộc vào sự tham gia và nhận thức của mỗi cá nhân. Người dân cần nắm vững thông tin về các hình thức lừa đảo và biết cách phòng ngừa. Hơn nữa, việc chia sẻ thông tin và tìm hiểu từ các nguồn đáng tin cậy cũng là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thông tin cá nhân trên không gian mạng.