Mới đây, thông tin nghệ sĩ hài Khánh Nam qua đời đột ngột đã để lại nhiều tiếc nuối trong lòng của khán giả và đồng nghiệp. Được biết, trước đó hai ngày, nghệ sĩ hài Khánh Nam đang trên đường đi diễn thì đột ngột ngất xỉu và được đưa vào viện cấp cứu. Bác sĩ chẩn đoán ông bị xuất huyết não, mặc dù đã được phẫu thuật máu tụ nhưng nghệ sĩ này vẫn không thể qua khỏi.
Xuất huyết não hoặc xuất huyết nội sọ (ICH) là một loại đột quỵ, xảy ra khi một mạch máu nằm trong não bị vỡ, tràn vào mô não. Tình trạng này làm tăng áp lực lên các mô xung quanh, cuối cùng giết chết các tế bào não.
Xuất huyết não xuất hiện đột ngột và dữ dội. Nếu bệnh nặng máu chảy vào não nhiều sẽ gây hôn mê sâu, rối loạn nhịp thở, rối loạn nhịp tim, phần lớn tử vong trong vòng 48 giờ. Những bệnh nhân còn sống sau xuất huyết não nặng thường bị di chứng nặng nề.
Mỗi năm Việt Nam có hơn 200.000 người bị đột quỵ (tai biến mạch máu não), hơn 50% trong số đó tử vong và 90% số người sống sót sau đột quỵ phải sống chung với các di chứng về thần kinh và vận động.
1. Những nguyên nhân gây xuất huyết não
Chấn thương đầu: Chấn thương đầu là nguyên nhân phổ biến gây ra chảy máu trong não với những người dưới 50 tuổi.
Huyết áp cao: Mắc huyết áp cao mãn tính, làm suy yếu thành mạch máu. Huyết áp cao không được điều trị cũng là một nguyên nhân gây xuất huyết não.
80% trường hợp xuất huyết não là những bệnh nhân có tiền sử huyết áp cao
Phình mạch não: Thành mạch máu phình ra hoặc phồng lên. Thành mạch mỏng, yếu đi nên dễ vỡ và chảy máu vào não, dẫn đến đột quỵ.
Bất thường mạch máu: (Dị dạng động mạch vành): Điểm yếu trong mạch máu ở bên trong và xung quanh não có thể xảy ra với trẻ sơ sinh và được chẩn đoán chỉ khi các triệu chứng.
Bệnh mạch máu dạng bột: Đây là một bất thường của các thành mạch máu, có thể xảy ra với những người lão hóa hoặc huyết áp cao. Bệnh mạch máu dạng bột gây ra nhiều tổn thương nhỏ trước khi gây ra tổn thương lớn.
Rối loạn về máu và rối loạn về chảy máu: Bệnh máu khó đông và bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm có thể làm giảm tiểu cầu.
Bệnh lý về gan: Các bệnh lý về gan có liên quan đến tình trạng xuất huyết não. U não.
2. Triệu chứng của xuất huyết não
Các triệu chứng của xuất huyết não có thể khác nhau. Phụ thuộc vào vị trí chảy máu, mức độ nghiêm trọng của chảy máu, số lượng mô bị tổn thương. Triệu chứng có thể phát triển đột ngột hoặc diễn tiến từ từ.
- Đau nhức đầu đột ngột dữ dội
- Động kinh không có tiền sử động kinh
- Yếu ở tay hoặc chân
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Không tỉnh táo
- Tầm nhìn mờ
- Mắt thấy mờ, nhìn không rõ
- Ngứa râm ran hoặc tình trạng tê
- Khó nói hoặc hiểu đoạn nói chuyện
- Khó nuốt
- Khó đọc hay viết
- Mất các kỹ năng vận động, ví dụ như chứng run tay
- Mất cân bằng
- Mất vị giác
- Mất ý thức
Mời các bạn theo dõi đoạn video cụ thể về các dấu hiệu của đột quỵ
Những triệu chứng nhận biết đột quỵ
3. Điều trị xuất huyết não
Dựa trên những triệu chứng bác sĩ sẽ xác định mức độ ảnh hưởng của xuất huyết não đến não bộ.
Bác sĩ tiến hình nhiều loại chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính – chẩn đoán về tình trạng chảy máu trong hoặc máu tích tụ. Chụp cộng hưởng từ, thực hiện một bài kiểm tra thần kinh hoặc khám mắt – mức độ sưng phồng của dây thần kinh thị giác. Chọc tủy sống – thường không được thực hiện vì nguy hiểm và làm tình trạng thêm nặng.
Dựa trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác tình trạng xuất huyết
Có thể tiến hành phẫu thuật để giảm sưng, ngăn ngừa chảy máu.
Một số loại thuốc thường được kê gồm thuốc giảm đau, corticosteroid hoặc thuốc lợi tiểu – giảm sưng, thuốc chống co giật – kiểm soát cơn động kinh.
4. Có thể phục hồi sau xuất huyết não và những biến chứng của xuất huyết não?
Một bệnh nhân có thể phục hồi sau xuất huyết não phụ thuộc vào kích thước của khối xuất huyết và số lượng mô sưng.
Một số bệnh nhân có thể phục hồi hoàn toàn. Biến chứng của xuất huyết não gồm mất chức năng não, phản ứng phụ của thuốc và quá trình điều trị. Thậm chí có thể tử vong nhanh nếu không được điều trị kịp thời.
5. Các cách ngăn ngừa xuất huyết não
Điều trị huyết áp cao: 80% trường hợp xuất huyết não có tiền sử huyết áp cao. Vậy nên, những người huyết áp cao nên kiểm soát chế độ ăn uống, tập thể dục, điều trị thuốc.
- Lái xe ô tô cẩn thận và thắt dây an toàn.
- Không sử dụng ma túy: Có thể làm tăng nguy cơ chảy máu trong não
- Không hút thuốc.
- Đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy
- Phẫu thuật: Nếu bạn bị bất thường mạch máu như phình mạch phổi, phẫu thuật có thể giúp ngăn ngừa chảy máu trong tương lai.
- Cẩn thận khi sử dụng thuốc điều trị đông máu (Coumadin): Sử dụng thuốc dưới sự theo dõi của bác sĩ.
6. Cách cấp cứu tình trạng đột quỵ, xuất huyết não
PGS. TS Mai Duy Tôn – khoa cấp cứu, bệnh viện Bạch Mai chia sẻ:
PGS. TS Mai Duy Tôn thị phạm cách sơ cứu trường hợp xuất huyết não
- Đưa người bệnh ra nơi thông thoáng, nới lỏng quần áo.
- Lấy gối (vật dụng mềm) xung quanh kê cao lưng, cổ người bệnh lên cao khoảng 30cm.
- Kiểm tra miệng người bệnh xem có dị vật hoặc đờm dãi, thức ăn không?
- Dùng khăn sạch đưa vào miệng người bệnh lau sạch đờm dãi bên trong.
- Cho người bệnh nằm xoay sang một bên, phòng trường hợp người bệnh bị sặc vào phổi.
- Lấy một chiếc đũa, quấn khăn xung quanh, đặt nằm ngang miệng người bệnh, tránh tình trạng cắn vào lưỡi.
- Trường hợp xe cấp cứu xa chưa đến kịp, thấy người bệnh có dấu hiệu bất thường thì kiểm tra động mạch bên cạnh cổ của người bệnh.
- Nếu người bệnh ngừng tuần hoàn thì tiếp tục sơ cứu ngừng tuần hoàn bằng cách ép tim, kiểm soát đường thở, thổi ngạt...
- Đặc biệt lưu ý, tuyệt đối không cho người bệnh ăn uống bất kể thứ gì.
*Nguồn: Dịch/Tổng hợp