Thổ Nhĩ Kỳ cố ý không nhận lô S-400 thứ hai?
Quá trình chuyển giao lô hàng hệ thống phòng không S-400 thứ hai do Nga sản xuất cho quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã bị chậm trễ do hai nước có những bất đồng về chuyển giao công nghệ.
Đó là lời giải thích của giới chức Ankara về lý do quá trình chuyển giao vũ khí phòng không tiên tiến từ Nga bị trì hoãn kể từ khi lô hàng đầu tiên chuyển giao hồi tháng 7 vừa qua.
"Chúng tôi đang lên kế hoạch thời gian chuyển giao cho năm tới. Trái ngược với đợt giao hàng đầu tiên, có những thỏa thuận về sản xuất chung và chuyển giao công nghệ ở đây.
Nó vượt ra khỏi khuôn mẫu chuyển giao và thiết lập nhanh chóng như đợt giao hàng lần đầu", Ismail Demir, quan chức phụ trách mua sắm quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ giải thích với kênh NTV.
Tháng 12/2017, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ mua hệ thống phòng không tinh vi của Nga. Để đáp trả bước đi được coi là sự phản bội đối với liên minh NATO, Mỹ đã đình chỉ quan hệ đối tác của Ankara trong chương trình phát triển máy bay chiến đấu F-35.
Với việc trì hoãn chuyển giao S-400 không theo kế hoạch, đã có những câu hỏi hoài nghi về việc phải chăng thương vụ với Nga có nguy cơ đổ bể và lời giải thích cho rằng hai nước bất đồng trong quá trình chuyển giao công nghệ có thể không phải nguyên nhân thực sự, theo Defense News.
Lô S-400 thứ hai giao cho Thổ Nhĩ Kỳ đã bị hoãn.
Hôm 11/11, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan một lần nữa khẳng định rằng quyết định mua hệ thống S-400 là không thể hủy bỏ.
Bình luận của ông được đưa ra trước chuyến thăm tới Washington ngày 12/11, nơi ông sẽ gặp Tổng thống Donald Trump để giải quyết căng thẳng tồn đọng giữa hai nước thời gian qua.
Các nguồn tin tại Ankara cho biết, tranh cãi S-400 và lời đề nghị quay trở lại chương trình phát triển tiêm kích F-35 của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là một trong những chủ đề nóng hổi của cuộc gặp Erdogan-Trump.
Chính vì điều này, các nhà quan sát chính trị ở Ankara tin rằng, việc trì hoãn lô hàng S-400 thứ hai có thể là một sự cố ý trước chuyến thăm của ông Erdogan đến Washington.
"Thổ Nhĩ Kỳ có thể cố tình không muốn giao hàng theo kế hoạch", Defense News dẫn lời một chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ giấu tên cho biết. "Ankara không muốn gây căng thẳng với Washington".
"Đây là một cuộc họp rất quan trọng", Asli Aydintasbas, nghiên cứu viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại châu Âu, nói.
"Có một danh sách dài các vấn đề giữa hai nước. Trên thực tế, mối quan hệ này chưa bao giờ tồi tệ như hiện nay. Và tất nhiên, có một vấn đề đang diễn ra là sự xâm nhập của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria, một bước đi mà Mỹ tỏ thái độ phản đối. Căng thẳng trên mặt đất đang rất dễ bùng nổ".
Mặc dù căng thẳng song phương leo thang, hai tổng thống dường như đã xây dựng một mối quan hệ làm việc nhịp nhàng, với chất xúc tác cá nhân đủ tốt để Ankara tin rằng có thể mang lại cơ hội thiết lập lại sự thân thiết năm xưa, theo VOA.
"Tôi hy vọng hai nhà lãnh đạo có thể mang đến một hướng đi hợp lý và chấp nhận được trong mối quan hệ hiện tại giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ", Mesut Casin, cố vấn tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ về các vấn đề đối ngoại cho hay.
Tổng thống Erdogan sẽ có chuyến thăm tới Mỹ.
Lý do Thổ Nhĩ Kỳ trì hoãn giao hàng S-400
Các nhà phân tích cho rằng sự trì hoãn nhận lô hàng S-400 sẽ giúp ông Erdogan có một số đòn bẩy trong cuộc gặp với ông Trump. Điều này xuất phát từ việc Tổng thống Erdogan đang cân nhắc đề nghị mua hệ thống phòng không Patriot của Mỹ trong chuyến thăm lần này như một cách làm dịu đi tình hình.
"Chúng tôi có thể mua Patriot nếu đạt được thỏa thuận về sản xuất và chuyển giao công nghệ chung", ông Casin nhấn mạnh.
Có thể nói, động thái ngừng tiếp nhận S-400 từ phía Nga là một sự nhún nhường thiện chí của Ankara với Washington. Tuy nhiên, nếu cuộc họp tuần này với ông Trump không đưa ra một thiết lập mới nào trong mối quan hệ, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục nối lại với Nga.
"Thổ Nhĩ Kỳ không thể tiếp tục có một liên minh hữu ích với Mỹ trong lúc những mối đe dọa tiếp tục bủa vây", ông Casin nói. "Điều này không có lợi. Khi nhìn sang phía bên kia, ai là người chiến thắng trong tình huống này? Nga và Trung Quốc".
Về phần mình, Tổng thống Putin sẽ theo sát chuyến thăm của ông Erdogan tới Washington. Hiện tại, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang có những hợp tác khá thuận lợi ở Syria. Hơn ai hết, ông Putin đang là lựa chọn tốt hơn của ông Erdogan so với ông Trump.