Chỉ 1 bài thơ 28 chữ được đăng lên 1 nền tảng mạng xã hội ít ai chú ý đến cũng đủ để thổi bùng lên cuộc tranh cãi khiến ngành công nghệ Trung Quốc rúng động.
Tài sản của Wang Xing, CEO của công ty giao đồ ăn Meituan, đã bốc hơi 2,5 tỷ USD sau khi ông này đăng lên mạng xã hội một bài thơ cổ có tuổi đời lên đến cả nghìn năm phê phán chính sách đàn áp của vị hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc.
Vốn là 1 kỹ sư ít nói, sau đó Wang đã xóa bài viết và giải thích rằng ý định của mình chỉ là nêu ra sự yếu kém của các đối thủ cùng ngành chứ không hề muốn chỉ trích chính phủ. Tuy nhiên Wang đã không thể ngăn chặn những tổn thất ập đến với Meituan: giá trị vốn hóa của công ty sụt giảm 26 tỷ USD chỉ trong 2 ngày, hơn nữa còn kích hoạt làn sóng bán tháo các cổ phiếu công nghệ trên diện rộng.
Những phản ứng thái quá của thị trường cho thấy các nhà đầu tư vẫn nhạy cảm như thế nào dù đã nhiều tháng trôi qua kể từ khi Bắc Kinh thực hiện chiến dịch thanh trừng 2 trụ cột lớn của tập đoàn Alibaba. Bài thơ mà Wang đăng lên gợi nhớ đến những bình luận táo tợn của Jack Ma đã khiến vụ IPO 35 tỷ USD của Ant sụp đổ.
Số phận của Wang và Meituan đang trở thành đề tài bàn luận nóng bỏng trên mạng xã hội Trung Quốc. Nhiều gã khổng lồ công nghệ đang lọt vào tầm ngắm của chính phủ trong đợt điều tra lớn thứ hai. Trước đó Alibaba đã bị phạt 2,8 tỷ USD vì các hành vi độc quyền.
Kể cả trước khi Wang gây ồn ào với bài thơ, Meituan cũng đã bị cơ quan quản lý để ý. Wang là một trong những doanh nhân được coi là thế hệ kế nhiệm những người tiên phong của làng công nghệ Trung Quốc như Jack Ma và cũng là đối thủ sừng sỏ của Ma.
Tháng trước, vị doanh nhân 42 tuổi vừa huy động được số tiền kỷ lục 10 tỷ USD để phát triển các công nghệ đầy hứa hẹn nhằm tiến sâu hơn vào mảng kinh doanh thực phẩm trực tuyến. Hiện Wang vẫn sở hữu 11% cổ phần Meituan, có giá trị vào khoảng 18,4 tỷ USD. So với đỉnh lập hồi tháng 2, tài sản của Wang đã giảm tổng cộng 15 tỷ USD.
6 tháng qua, cơ quan chống độc quyền đã đưa ra nhiều luật mới để giám sát chặt chẽ hơn trước mối lo ngại về tầm ảnh hưởng của những ông lớn như Alibaba và Meituan lên đời sống người dân Trung Quốc. Bắc Kinh cũng đang tìm cách siết chặt quản lý dữ liệu cá nhân và truyền thông. Tuy nhiên trong số các ông lớn internet thì Meituan, công ty giao đồ ăn lớn nhất thế giới, có lẽ là bên thu hút nhiều sự chú ý nhất trong đại dịch.
Các cổ phiếu công nghệ Trung Quốc đồng loạt lao dốc.
Trước đó truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đồng loạt chỉ trích cách Meituan đối xử với các nhân viên giao hàng, làm dấy lên làn sóng phê phán trên mạng. Mới đây nhất là bộ phim tài liệu chiến trên đài Beijing TV nói về cuộc sống của 1 tài xế giao đồ ăn chỉ kiếm được 6 USD cho 12 tiếng làm việc quần quật trong đại dịch. Giống như ở Mỹ, ở Trung Quốc cũng nổi lên cuộc tranh luận gay gắt về cách đối xử với người lao động làm việc trong nền kinh tế số.
Đáp lại Meituan đã cam kết sẽ tăng chế độ phúc lợi và lương thưởng cũng như điều chỉnh thuật toán để công việc của những người giao hàng bớt căng thẳng hơn.
Không chỉ ở mảng kinh doanh cốt lõi, dịch vụ thương mại điện tử của Meituan cũng bị phạt hồi tháng 3 vì trợ cấp quá đà (cùng với Pinduoduo và Didi Chuxing). Tháng 1, Meituan phải đóng cửa dịch vụ bảo hiểm y tế sau khi các nhà quản lý siết chặt giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm trực tuyến.
Tiếp theo điều gì sẽ xảy ra với Meituan vẫn là câu hỏi gây nhiều tranh cãi. Trong khi Jack Ma đã xuất hiện trở lại sau thời gian "án binh bất động", rất nhiều doanh nhân công nghệ khác đã ẩn mình trong thời gian gần đây vì môi trường quá khắc nghiệt.