Phát hiện do tình cờ
Giáo sư Mai Trọng Khoa – nguyên Giám đốc trung tâm y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết nhờ có các thiết bị chuyên sâu và sinh học phân tử nên nhiều bệnh nhân được phát hiện mang hai, ba bệnh ung thư trên 1 cá thể trong cùng lúc.
Ví dụ bệnh nhân Bùi Sỹ Th, nam, 47 tuổi, nhập viện vào Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu-Bệnh viện Bạch Mai tháng 10 năm 2017 vì lý do tình cờ phát hiện hạch cổ phải.
Theo đó cách lúc vào viện khoảng 1 tuần, bệnh nhân tình cờ phát hiện hạch cổ phải. Bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai, được chọc hút tế bào hạch cổ phải phát hiện ung thư biểu mô di căn hạch.
Nội soi tai mũi họng phát hiện tổn thương sùi amiđan phải theo dõi ung thư.
Bệnh nhân được tiến hành sinh thiết khối u qua nội soi để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh chẩn đoán xác định. Kết quả mô bệnh học là Ung thư thực quản biểu mô vảy sừng hóa và ung thư amiđan.
Một trường hợp khác bệnh nhân Đặng Văn C. 18 tuổi, quê Nghệ An. C. đang là học sinh. Khoảng 1 tháng trước khi vào viện C bị đau đầu nhiều, mắt nhìn mờ kèm theo buồn nôn, nôn.
Khi vào viện, bệnh nhân được xquang tim phổi không thấy bất thường. Chụp cộng hưởng từ sọ não có hình ảnh khối lớn hồi hải mã trái kích thước 29×39mm, nghĩ đến u thần kinh đệm bậc cao. Vùng chất xám vị trí hồi trán trên bên trái chưa loại trừ u thần kinh đệm đa ổ.
Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật u não, sau phẫu thuật kết hợp hóa chất và xạ trị để điều trị u não. Trong quá trình điều trị, Giáo sư Mai Trọng Khoa cho biết khi đang điều trị u não bệnh nhân xuất hiện đau bụng âm ỉ thượng vị và vùng quanh rốn, đau thành cơn dữ dội, kèm theo nôn ra dịch thức ăn không lẫn máu, đại tiên phân có lẫn ít máu tươi.
Bụng mềm, không chướng, không phản ứng thành bụng, không dấu hiệu quai ruột nổi. Thăm hậu môn trực tràng không phát hiện khối bất thường, không có máu. Bệnh nhân được chỉ định nội soi đường thực quản- dạ dày- tá tràng phát hiện ung thư đại trực tràng.
Bệnh nhân có chỉ định mổ cấp cứu tháo lồng, cắt khối u đại tràng và cắt đoạn tá tràng, kết quả giải phẫu bệnh khối u ở tá tràng là: Ung thư biểu mô tuyến, gải phẫu bệnh và hóa mô miễn dịch sau mổ khối u đại tràng: Phù hợp với U lympho ác tính non Hodgkin tế bào B lan tỏa dưới típ tâm mầm, CD20 (+).
Bệnh nhân mang ba bệnh ung thư cùng lúc đó là u thần kinh đệm ít nhánh độ 3 đã phẫu thuật, ung thư biểu mô tuyến tá tràng đã phẫu thuật, U lympho non Hodgkin.
Giáo sư Khoa nhấn mạnh ba bệnh ung thư với ba loại tế bào khác nhau chứ không phải một loại ung thư di căn đến não, đến xương như những bệnh nhân ung thư di căn khác.
Khó trong điều trị
Theo Giáo sư Khoa gần đây xuất hiện nhiều người phát hiện 2,3 bệnh ung thư cùng lúc do kỹ thuật chẩn đoán tốt hơn. Để phát hiện ra 1 bệnh nhân đa ung thư phải là bệnh viện lớn mới phát hiện ra được.
Bình thường, giáo sư Khoa cho biết để phát hiện 1 bệnh ung thư đã khó nếu hai, ba bệnh nhân càng khó hơn. Để chẩn đoán đúng cần có trang thiết bị máy móc hiện đại, bác sĩ có kinh nghiệm, phải có các xét nghiệm đặc thù.
Ví dụ một bệnh nhân ung thư dạ dày, sinh thiết có hạch khác với bệnh nhân có nhân tuyến giáp, thêm hạch nên bác sĩ đặt giả thuyết ung thư thứ hai như ung thư dạ dày có thể gặp ung thư tuyến giáp.
Nếu phát hiện được đa ung thư thì chiến lược điều trị rất quan trọng phải chọn cái gì trước, cái gì sau. Ví dụ 1 bệnh nhân trên cơ địa chức năng ga, thận không tốt phải lựa chọn điều trị như nào. Nếu ung thư kèm theo bệnh thường nữa đã khó mà bệnh nhân có 2 – 3 bệnh ung thư càng khó hơn.
Với những bệnh nhân đa ung thư, GS Khoa cho biết đôi lúc các bác sĩ cũng "bạc tóc" cân nhắc bởi 1 loại ung thư bệnh nhân đã phải bỏ cuộc, nếu hai, ba ung thư nữa càng khó, 3 ung thư khác nhau phương pháp điều trị khác nhau.
Với bệnh nhân C, sau điều trị đã ổn định và dự kiến sẽ đánh giá lại bệnh sau 3 tháng nữa.