Hãng tin Bloomberg ngày 24-6 dẫn nội dung tuyên bố đưa ra sau hội nghị thượng đỉnh khu vực ở Bangkok (Thái Lan) hôm 23-6 cho hay Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) gồm 10 nước nói rằng ASEAN và Trung Quốc đã hoàn thành nhanh chóng các cuộc đàm phán bản dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông nhằm giảm các căng thẳng và nguy cơ tai nạn, hiểu lầm và tính toán sai lệch.
“Chúng tôi nhiệt liệt hoan nghênh sự tiếp tục hợp tác ngày càng cải thiện giữa ASEAN và Trung Quốc và được khuyến khích bởi tiến trình các cuộc đàm phán thực chất hướng tới kết luận sớm này”, Bloomberg trích dẫn tuyên bố.
Tiến trình đàm phán diễn ra trong bối cảnh các nước Đông Nam Á bày tỏ lo ngại việc Trung Quốc bồi đắp trái phép ở biển Đông cũng như các hoạt động khác trong khu vực, mà những hoạt động này đã “làm xói mòn niềm tin, lòng tin, gia tăng các căng thẳng và có thể phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực”, tuyên bố cho hay.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm 23-6 bày tỏ “quan ngại và thất vọng” về sự chậm chạp của các cuộc đàm phán. Hôm 9-6, một tàu Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá của Philippines ở bãi Cỏ Rong thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Sau đó, tàu Trung Quốc đã bỏ mặc tất cả 22 ngư dân Philippines trên con tàu đang chìm dần xuống biển. Các nạn nhân may mắn được một tàu cá của tỉnh Tiền Giang cứu sống sau nhiều giờ lênh đênh trên biển.
“Càng trì hoãn để có sớm một Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông thì các tai nạn trên biển càng dễ xảy ra và cơ hội gia tăng cho các sự tính toán sai lầm dẫn đến những xung đột ngoài tầm kiểm soát càng cao”, ông Salvador Panelo, phát ngôn viên của Tổng thống Duterte viết trong bản tuyên bố.
Tháng 11 năm ngoái, Trung Quốc và ASEAN đã nhất trí rằng các cuộc đàm phán để lập ra Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông sẽ được hoàn tất trong ba năm.