1. Đặc điểm của cây cải cúc
Cải cúc còn gọi là rau cúc, cúc tần ô, đồng hao… Tên khoa học Chrysanthemum coronarium L. thuộc họ Cúc Asteraceae (Compositae).
Cây cải cúc thân mọc thẳng, nhẵn, cao từ 0,5-0,8m, mang nhiều cành. Lá ôm vào thân, phiến xẻ lông chim với những thùy hình mác, nhưng ở đầu thì nở rộng, có răng cưa. Cụm hoa hình đầu màu vàng, mọc ở đầu cành, lá bắc khô xác ở đầu.
Cải cúc được trồng ở khắp nơi chủ yếu để lấy rau ăn. Một số ít dùng làm thuốc. Khi dùng làm thuốc thì dùng tươi hay phơi khô trong mát.
Cây cải cúc.
Cây cải cúc còn mọc và được trồng ở Trung Quốc, Nhật Bản. Người ta cho rằng cây cải cúc nguồn gốc ở châu Âu và miền Bắc châu Á.
Trong cải cúc cho tinh dầu mùi thơm đặc biệt. Ngoài ra còn có 5,57% hydrat carbon, 1,85% protein, 0,43% chất béo, nhiều vitamin B , một lượng trung bình vitamin C và ít vitamin A.
2. Công dụng và liều dùng
Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS.TS. Đỗ Tất Lợi, cải cúc chủ yếu được trồng để lấy cây nấu canh ăn, thường những người ho lâu ngày nấu canh ăn để chữa ho. Ngoài công dụng chữa ho, rau cải cúc cung cấp cho ta một lượng hydrat carbon, protein, chất béo, và vitamin như đã nêu trên.
Làm thuốc, cải cúc chữa đau mắt, nhức đầu kinh niên, thổ huyết. Mỗi ngày uống 10 – 16g dưới dạng thuốc pha hay thuốc sắc.
2.1.Đơn thuốc chữa ho cho trẻ em
Lá cải cúc 6g thái nhỏ, cho vào chén con, thêm ít đường trắng, cho vào nồi cơm hấp cho tiết nước ra. Chia làm nhiều lần uống trong ngày.
2.2. Chữa ho dai dẳng ở người lớn do bị lạnh
100 - 150g rau cải cúc rửa sạch, phổi lợn 200g thái miếng vừa ăn, dùng nấu canh ăn hàng ngày. Ăn cả cái lẫn nước và duy trì ăn trong 3 - 4 ngày là đủ 1 liệu trình.
2.3. Người mới ốm dậy, ăn uống không tiêu
Rau cải cúc 500g, thịt lợn nạc 100g, gừng tươi 3 lát. Thịt rửa sạch, thái vừa ăn, rau rửa sạch thái nhỏ, nấu cùng thịt lợn, nêm nếm gia vị vừa ăn, gần chín cho thêm chút gừng đập dập. Ăn khi còn nóng.
Canh cải cúc nấu thịt.
2.4. Giải cảm
150g cải cúc tươi, rửa sạch để ráo nước, sau đó cho vào tô lớn đổ trực tiếp cháo đang sôi lên trên để 5 - 10 phút cho rau tái và đỡ nóng rồi trộn đều lên và thưởng thức, ngày ăn 2 - 3 lần.
2.5. Chữa tiêu chảy
200g rau cải cúc tươi nấu canh ăn hàng ngày, liên tục trong 3 - 5 ngày có tác dụng làm ấm tỳ vị. Rất hiệu quả trong điều trị đi ngoài phân lỏng hay tiêu chảy liên tục.
2.6. Trị hoa mắt
Cá diếc 0,5 kg rửa sạch, đánh vảy, bóp rượu cho đỡ tanh sau đó rán vàng. Thêm gừng, nước nấu nhỏ lửa cho chín rồi cho 200g cải cúc tươi rửa sạch vào nấu đến khi sôi, nêm nếm gia vị vừa ăn. Thực hiện liệu trình này trong 10 ngày liên tiếp.
2.7. Hạ huyết áp
Các acid amin và tinh dầu của cây cải cúc có tác dụng hạ huyết áp. Ngoài việc nấu canh hay trộn gỏi rau cải cúc, bạn có thể ép cải cúc lấy nước cốt, mỗi ngày uống 50 ml, chia làm 2 lần sáng chiều.
2.8. Trị đau đầu kinh niên
Lấy cả cây cải cúc từ thân, hoa cho đến rễ, lá đem nấu chín. Mỗi ngày uống chừng 30g nước đã nấu này. Kết hợp với việc dùng lá cải cúc khô hơ nóng trên đỉnh đầu và hai bên thái dương vào buổi tối trước khi đi ngủ hay bất cứ khi nào bạn thấy nhức đầu.