Những loại đồ uống chúng ta tiêu thụ mỗi ngày có thể tác động mạnh mẽ đến sức khỏe thận, ngay cả khi chúng ta không nhận ra ảnh hưởng của chúng ngay. Thận đóng vai trò then chốt trong việc lọc các chất thải, cân bằng lượng dịch và điều hòa chất điện giải nhằm duy trì sức khỏe tổng thể.
Loại và lượng chất lỏng bạn uống có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng sống còn này.
Ví dụ, uống đủ nước lọc giúp hỗ trợ quá trình lọc cầu thận, đây là quá trình máu được lọc trong thận, tách nước, muối và các phân tử nhỏ khác ra khỏi máu để tạo thành nước tiểu. Uống quá nhiều hoặc quá ít nước đều có liên quan đến việc làm xấu đi tình trạng bệnh thận mạn tính.
Ngay cả những người có thận khỏe mạnh nhưng thường xuyên bị mất nước cũng có thể dẫn đến tổn thương thận và tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Ngược lại, việc uống quá nhiều nước có thể gây hạ natri máu, một tình trạng nguy hiểm, theo cảnh báo của Tổ chức Thận Quốc gia Mỹ (National Kidney Foundation).
Ngoài ra, các loại đồ uống chứa nhiều đường hoặc fructose có thể làm tăng sản xuất axit uric và gây stress oxy hóa trong các vấn đề về thận. Đồ uống có ga, nước tăng lực, rượu bia và đồ uống thể thao là những loại cần được lưu ý nếu bạn quan tâm đến sức khỏe thận.
Đồ uống có ga
Nhiều loại đồ uống có ga chứa hàm lượng fructose ở mức nguy hiểm, có thể làm tổn hại chức năng cầu thận nếu được tiêu thụ thường xuyên.
Tổ chức Thận Quốc gia Mỹ dẫn lại một nghiên cứu năm 2024 dựa trên dữ liệu tiêu thụ do người tham gia tự báo cáo, cho thấy việc uống hơn một khẩu phần mỗi ngày các loại đồ uống có đường hoặc đồ uống tạo ngọt nhân tạo có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn.
Các nhà khoa học từ Đại học Osaka (Nhật Bản) đã theo dõi gần 8.000 nhân viên đại học có chức năng thận khỏe mạnh. Trong suốt ba năm, họ theo dõi ba nhóm với các thói quen tiêu thụ khác nhau: nhóm uống một đồ uống có ga mỗi ngày, nhóm uống hai đồ uống có ga, và nhóm hoàn toàn không uống.
Kết quả nghiên cứu cho thấy 10% những người uống hai đồ uống có ga mỗi ngày đã phát triển tình trạng protein niệu — mức protein trong nước tiểu cao bất thường, được xem là yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh thận giai đoạn cuối.
Việc thường xuyên tiêu thụ đồ uống có đường cũng làm tăng nguy cơ béo phì và kháng insulin, cả hai đều là những yếu tố nguy cơ đã được công nhận đối với sự tiến triển của bệnh thận mạn tính.
Nước tăng lực
Nhiều người tìm đến nước tăng lực để có sự tỉnh táo và sức bền tức thời, nhưng sự gia tăng năng lượng nhanh chóng này không phải là không có cái giá của nó. Hàm lượng caffeine quá cao, đường bổ sung và các vitamin nhân tạo gây áp lực đáng kể lên thận.
Tổ chức Thận Quốc gia Mỹ nhấn mạnh rằng các nghiên cứu đã liên hệ việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến (UPFs) với nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn. “Nước tăng lực nằm trong nhóm này vì chúng chứa nhiều caffeine, đường bổ sung và các chất phụ gia như phốt pho và natri,” tổ chức này cho biết.
Hơn nữa, riêng hàm lượng caffeine cũng có thể gây mất nước, làm giảm lưu lượng máu đến thận, đặc biệt khi các loại đồ uống này được tiêu thụ thường xuyên.
Rượu
Người ta đều biết rằng uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến tăng huyết áp, các vấn đề về gan và tổn thương thận.
Khi được tiêu thụ thường xuyên và với lượng lớn, rượu làm cơ thể mất nước và tạo thêm áp lực lên thận. Tuy nhiên, hướng dẫn về việc uống rượu đối với người mắc bệnh thận tương tự như đối với dân số nói chung: giới hạn ở mức không quá 14 đơn vị cồn mỗi tuần (áp dụng cho cả nam và nữ).
Theo hướng dẫn của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), 14 đơn vị cồn tương đương với sáu cốc bia 500ml có nồng độ tiêu chuẩn hoặc 10 ly rượu vang nhỏ có nồng độ thấp. Nếu bạn uống tối đa 14 đơn vị mỗi tuần, bạn nên phân bổ đều lượng uống này trong ba ngày hoặc nhiều hơn.
Việc uống dồn dập một hoặc hai lần mỗi tuần có thể làm tăng nguy cơ tử vong do các bệnh mạn tính và chấn thương.
Đồ uống thể thao
Đồ uống thể thao thường được quảng bá là giúp bù nước và giàu chất điện giải. Tuy nhiên, thực tế là nhiều loại đồ uống này chứa rất nhiều natri, đường và phẩm màu nhân tạo, có thể gây hại cho thận nếu được tiêu thụ thường xuyên.
Việc nạp quá nhiều các chất điện giải như natri, kali, canxi và magiê có thể làm rối loạn chức năng lọc và điều hòa bình thường của thận, dẫn đến tổn thương.
Mặc dù tiêu thụ ở mức vừa phải sẽ không gây hại nghiêm trọng, nhưng đối với những người không đổ mồ hôi nhiều mỗi ngày, các loại đồ uống này có thể gây hại nhiều hơn là mang lại lợi ích.
Bác sĩ Sara Rosenkranz, phó giáo sư tại Khoa Khoa học Vận động và Dinh dưỡng của Đại học Nevada, Las Vegas, Mỹ, chỉ ra rằng nếu buổi tập của bạn kéo dài dưới 75 phút và không quá nặng, thì “hoàn toàn không cần bổ sung chất điện giải… bạn chỉ cần bù nước bằng nước lọc là đủ.”