Mặc dù tổn thất lớn dẫn đến thiệt hại khổng lồ, chính phủ UAE vẫn tiếp tục cung cấp sự hỗ trợ mạnh mẽ nhất cho các đồng minh ở Yemen bằng các loại xe thiết giáp hiện đại nhất, từ Oshkosh M-ATV, Nimr Ajban đến BAE Cayman và MaxxPro.
Việc viện trợ được thực hiện thường xuyên và với số lượng lớn do những chiếc xe thiết giáp này liên tục bị phiến quân Yemen bắn cháy "như ngả rạ".
Chúng ta cùng tìm hiểu xem những chiếc xe thiết giáp xuất xứ từ Mỹ, Anh, Israel,... có gì đặc biệt mà dù được quảng cáo là rất hiện đại và tối tân nhưng lại liên tục bị tan xác.
Xe thiết giáp kháng mìn Oshkosh
Oshkosh M-ATV là loại xe cơ giới đầu tiên và số lượng lớn nhất trong các loại xe thiết giáp kháng mìn (MRAP) được Liên quân do Saudi Arabia lãnh đạo viện trợ cho các đồng minh tại Yemen.
Oshkosh được trang bị giáp lồng chống vũ khí chống tăng vác vai đã được triển khai đến các tỉnh phía Nam Yemen và tỉnh Taiz và trang bị cho lực lượng dân quân Nam Yemen.
Xe thiết giáp kháng mìn Oshkosh
Những chiếc xe không có giáp lưới thì được gửi đến những người ủng hộ Tổng thống lưu vong Hadi ở miền Bắc của Yemen.
Nói không ngoa rằng quân đội UAE không thể bị gọi là keo kiệt và quá tính toán khi tham chiến tại Yemen khi họ cung cấp viện trợ không hoàn lại các thiết bị có chất lượng gần như tốt nhất mà họ có, để bổ sung cho các tổn thất của các chiến binh Phong trào ly khai miền Nam Yemen.
Xe Oshkosh trang bị tháp hoả lực kiểu Frag Kit.
Trong khi đó binh sĩ của Lực lượng vũ trang UAE sử dụng các xe bọc thép được trang bị hệ thống vũ khí từ xa Mini-Samson (RWS) từ Công ty công nghệ phòng thủ Rafael Advanced Defense Systems của Israel.
Một trong những chiếc xe này đã bị phá huỷ trong trận phục kích trên đường tới Mavza.
Trong trận chiến, một số lính UEA đã bị giết (theo Houthis, đã có 12 người thiệt mạng) và một số xe bọc thép đã bị phá hủy khi được phái đi sơ tán những người bị thương.
Xe của Quân đội UAE được trang bị RWS.
Nổi tiếng nhất là chiếc xe Oshkosh màu đen của Kataeb Hasm trang bị một tháp pháo của xe chở quân bọc thép BTR-80A.
Theo dân quân Taiz, chiếc xe này đã bị mất (hoặc bị Houthi phá huỷ) vào tháng 8 năm 2017 trong trận đánh ở vùng ngoại ô phía tây Taiz. Hình ảnh "tử nạn" của chiếc xe vẫn chưa được tìm thấy.
Ba chiếc Oshkosh màu đen khác thuộc sở hữu của dân quân Kaitab Abu al-Abbas, nhóm đang bị nghi ngờ là có liên kết với al-Qaeda. Cho đến nay, cả ba chiếc xe Oshkosh sơn đen kể trên đều đã bị phá hủy trong các trận chiến.
Các xe Oshkosh màu đen trong trang bị của dân quân Taiz và Kaitab Abu al-Abbas.
Không giống như UAE, Arab Saudi tỏ ra khá keo kiệt. Họ cung cấp xe Oshkosh với tháp hoả lực với giáp bảo vệ sơ sài cho binh lính trung thành với Tổng thống lưu vong Hadi ở al-Jawf, Shabwah và Ma'rib.
Lô xe đầu tiên được bàn giao vào tháng 8 năm 2015 trước khi các nỗ lực trên chiến trường không thành công tại Sanaa và đến thời điểm hiện tại có lẽ là duy nhất.
Ít nhất 150 xe đã tới tay lực lượng Hadi, một số lượng lớn đã bị phá huỷ và bị chiếm trong cuộc tấn công thất bại của phe Hadi vào vị trí của Houthi tháng 9 năm 2015 nhằm kiểm soát đập nước kế cận Ma'rib.
Sang tới đầu năm 2017, các xe Oshkosh của lực lượng Hadi ở miền Bắc Yemen đã gần như biến mất. Tổn thất của phe Hadi lên tới 86 chiếc Oshkosh đã được xác nhận, có nhiều nghi ngờ rằng phần lớn các xe được Saudi viện trợ đã bị phá hủy hoặc bị hư hại nặng và gửi trả lại Saudi vào cuối năm 2016.
Tương tự quân đội UAE, binh lính Saudi sử dụng phiên bản Oshkosh nâng cấp sâu, dành cho các lực lượng đặc biệt Oshkosh M-ATV SXF (nâng cấp hệ thống Trung tâm điều khiển vũ khí tác chiến M153 (CROWS) và những chiếc xe này có thể được thấy trên biên giới Yemen-Arab Saudi, và lực lượng đặc biệt của Arab Saudi ở Yemen.
Điều đáng nói là một số lượng nhỏ các xe nâng cấp sâu này cũng được trang bị cho lực lượng Hadi và các đơn vị lính đánh thuê Sudan, đang chiến đấu ở Midi (Hadja) và Bakim (Sa'dah) gần biên giới Saudi và Yemen.
Xe Oshkosh của Đặc nhiệm Saudi Arabia.
Xe thiết giáp BAE Cayman
Một trong những nhược điểm của Oshkosh là khả năng chuyên chở hạn chế. Tối đa là 4 người và 1 xạ thủ. Có lẽ vì lý do này, dân quân Nam Yemen đã được viện trợ các xe bọc thép BAE Cayman, có sức chứa rộng hơn lên tới 12 người.
BAE Cayman tham chiến tại Yemen.
Vào tháng 4 năm 2016, đợt giao hàng đầu tiên và lớn nhất được thực hiện tại thành phố cảng Mukalla, và theo dân quân tuyên bố có ít nhất 200 chiếc xe bọc thép được giao cho họ, chủ yếu là Cayman.
UAE có hơn một nghìn chiếc cùng loại, nhận được trực tiếp từ kho hậu cần của Mỹ ở Afghanistan. Ít nhất 72 chiếc đã được báo cáo bị mất hoặc bị phá huỷ cho đến nay.
Xe bọc thép Nimr Ajban LRSOV
Nimr (tiếng Arab nghĩa là Hổ) là sản phẩm của Khu phức hợp quân sự - công nghiệp của UAE (MIC), được đánh giá chất lượng tương đương với xe nhập khẩu Oshkosh, Xe hoạt động đặc biệt (LRSOV) này đã được chuyển giao cho dân quân Nam Yemen, là một phần quan trọng của cuộc thiết giáp chiến này.
Nimr Ajban 420 với tháp hoả lực súng máy và có thể gắn thêm một ống ATGM.
Không giống như Oshkos, Nimr ban đầu đóng một vai trò thứ yếu, phục vụ tuần tra trên đường phố và hỗ trợ các lực lượng chính quy Yemen trong các hoạt động tấn công, đó là lý do giải thích cho tỉ lệ tổn thất tương đối nhỏ, chỉ 24 chiếc.
Việc sử dụng Nimr để thay thế Oshkosh cũng có thể được phân tích là do vấn đề chi phí.
Việc UAE tiếp tục giao xe Nimr cho dân quân Tarik Saleh và lữ đoàn dân quân Nam Yemen al-Amalek, xu hướng thay thế Oshkosh bằng Nimr có thể sẽ tiếp diễn.
Xe bọc thép Nimr JAIS
Xe Nimr N35, sau này có được đặt tên là Nimr JAIS, là loại xe bọc thép hiếm gặp nhất trong cuộc can thiệp tại Yemen. Dân quân Nam Yemen trong chiến dịch "Giáo vàng" chỉ nhận được có 3 chiếc Nimr JAIS. Loại xe này có thể hiểu là đang được UAE thử nghiệm thực chiến chứ chưa phải là tham chiến rộng rãi.
Các xe Nimr JAIS kể trên được sử dụng trong chiến dịch Mokha tháng 1 năm 2017. Tuy nhiên, chỉ có một trong ba chiếc trở về UAE, nó được trưng bày tại triển lãm IDEX2017 với dòng chữ "Nimr cứu mạng sống".
Một chiếc Nimr JAIS đã bị phá hủy trên con đường gần thành phố Mokha, một chiếc khác trong khu trại trại Khalid ibn al-Walid ở Mavza.
Cả hai chiếc kể trên đều là nạn nhân của tên lửa chống tăng có điều khiển ATGM.
Một chiếc Nimr JAIS bị phá huỷ.
Xe bọc thép MaxxPro
Trong năm 2016, một phiên bản sửa đổi của MaxxPro MRAP (Xe bảo vệ chống phục kích bằng mìn) bị phát hiện lần đầu tiên tại thành phố Shabwa, Yemen. Người ta cho rằng những chiếc xe này thuộc về Lực lượng An ninh của dân quân Nam Yemen.
Tháng 3 năm 2018, những chiếc xe MaxxPro Plus trang bị giáp lưới được nhìn thấy do lực lượng vũ trang UAE tham chiến tại các khu mỏ dọc bờ biển phía Tây của Yemen.
Một tháng sau đó, xe MaxxPro Plus được trang bị cho các lính Vệ binh Cộng hoà trung thành với Tarik Saleh (đồng minh cũ nay đã trở phe của Houthi) tham gia các trận đánh ở vùng Mavza để xâm nhập thành phố Taiz từ hướng tây.
Ngoài MaxxPro, một số lượng lớn xe Nimr Ajban cũng đã được bàn giao cho VBCH Saleh.
Ít nhất một chiếc xe MaxxPro Plus đã được bàn giao cho lữ đoàn dân quân Nam Yemen của al-Amalik.
MaxxPro tham chiến tại Yemen.
Tổn thất của MaxxPro đã vượt quá một chục chiếc và thời gian tới sẽ tăng dần lên nếu tiếp tục tham chiến tại Yemen.
Xe bọc thép Cougar và Spartan
Sau khi mất đi phần lớn Oshkosh ở Marib và Dzhauf vào giữa năm 2016, quân đội Saudi đã quyết định không giữ thể diện nữa và cung cấp cho các chư hầu phương tiện rẻ tiền hơn, những chiếc xe bọc thép Cougar và Spartan.
Những chiếc xe này được sử dụng rộng rãi bởi Quân đội trung thành với Hadi trên mặt trận phía Đông (Al-Jawf, Sanaa, Ma'rib và Al-Bayda) cũng như ở các mặt trận khác trong khu vực biên giới (từ Midi đến Al-Buq).
Nói chung, biến thể bọc thép Toyota Land Cruiser này kém hoàn toàn Oshkosh về khả năng cơ động, cũng như trong việc bảo vệ tác động từ mìn và đạn cỡ nòng lớn.
Xe thiết giáp chở quân BMP-2
Việc cung cấp các xe Thiết giáp chở quân BMP-2 và BMP-1 với màu sơn ngụy trang điểm ảnh kiểu quân đội Jordan cho các lực lượng trung thành với Hadi đã diễn ra cùng lúc và trên cùng một mặt trận với Ratel IFV.
Lô lớn nhất với khoảng 20 chiếc BMP-2 đã được gửi đến biên giới Saudi - Yemen.
Quân đội trung thành với Hadi xác nhận rằng BMP sơn ngụy trang điểm ảnh là từ nguồn cung cấp viện trợ của liên quân.
Quân đội Jordan có ít nhất 31 xe BMP, có khả năng tất cả các xe có mức sẵn sàng chiến đấu ít hơn đã được gửi đến Yemen.
BMP-2 tham chiến tại Yemen.
Kết luận
Chính phủ Arab Saudi đã phải chọn con đường ít phí tổn nhất, và có vẻ họ đang bị mang tiếng là keo kiệt sau những tổn thất nghiêm trọng của chiếc Oshkosh M-ATV bàn giao cho quân đội Hadi, chất lượng của các lô xe cơ giới viện trợ tiếp theo đã giảm đáng kể.
Các loại xe bọc thép do Saudi cung cấp hoàn toàn không hiệu quả trong việc bảo vệ cho binh lính đồng minh Yemen như xe Cougar và Sarsar-1 cũng như các loại xe cũ loại biên hoặc lỗi thời khác từ kho của họ và nước ngoài như BMP-2, Ratel IFV và Pegaso BMR.
Với địa hình tác chiến đa phần là hoang mạc như Yemen, đối phương là các nhóm du kích cơ động như Houthi, có lẽ các lực lượng cơ giới nặng nề hơn như xe tăng, pháo tự hành sẽ khó có khả năng tham chiến.
Ở hiện tại và tương lai, các xe chiến đấu bọc thép, xe thiết giáp chở quân vẫn là xương sống của các lực lượng tấn công Liên quân và đồng minh Yemen.
Câu hỏi đặt ra là, ở phí tổn chiến tranh ở mức nào thì các nước tham gia Liên quân can thiệp tại Yemen phải chấp nhận rút lui trong một cuộc chiến không có hồi kết?