Xe tăng Sa hoàng – vũ khí quân sự đầy tham vọng của Nga nhằm lật ngược cục diện Thế chiến I (ảnh: RBTH)
Từ năm 1915, Nga rơi vào tình thế khó khăn khi đương đầu với quân Đức ở khu vực Galicia, Tây Ukraine ngày nay. Giới chức quân sự và các kỹ sư Nga khi đó cho rằng, chỉ có một loại vũ khí “khủng”, mang tính đột phá mới có thể giúp nước này phá thế bao vây của quân Đức.
Xe tăng Sa hoàng được ra đời trong hoàn cảnh này và nhận được sự chú ý đặc biệt của Sa hoàng Nicholas II. Tuy nhiên, đây cũng là cỗ xe tăng được đánh giá là thiết kế quân sự kỳ quặc và phi thực tế nhất lịch sử nhân loại.
Kỹ sư Nikolai Lebedenko – cha đẻ của dự án xe tăng Sa hoàng – muốn vũ khí mình tạo ra phải thật khổng lồ, trang bị những khẩu pháo lớn để thổi bay căn cứ quân Đức trong một phát bắn. Dự án tham vọng của ông Lebedenko được Sa hoàng Nga Nicholas II khen ngợi.
Lebedenko thậm chí còn được Sa hoàng mời đến Cung điện Mùa đông để thuyết trình về mẫu xe tăng khổng lồ. Lebedenko mang tới một mô hình xe tăng gỗ, chạy dây cót, khiến Nicholas II rất thích thú.
Nicholas II cấp cho Lebedenko khoảng 250.000 rúp (tương đương 125.000 USD) để chế tạo xe tăng. Đây là số tiền khổng lồ vào thời điểm Thế chiến I đang diễn ra.
Do vẻ ngoài đáng sợ và rất được Sa hoàng Nga chú ý, mẫu xe tăng do Lebedenko thiết kế có tên “xe tăng Sa hoàng”.
Xe tăng Sa hoàng dài 18 mét, rộng 12 mét và có chiều cao bằng tòa nhà 3 tầng. Tuy là xe tăng, song cỗ máy chiến đấu này được thiết kế chẳng khác nào một pháo đài di động với nhiều loại vũ khí cỡ lớn được tích hợp.
Xe tăng Sa hoàng bị vứt bỏ trong rừng (ảnh: RBTH)
Với 2 bánh xe siêu lớn, Lebedenko hy vọng cỗ xe tăng của mình có thể di chuyển với vận tốc 17km/giờ trên địa hình không bằng phẳng.
Vũ khí uy lực nhất được tích hợp trên xe tăng Sa hoàng là 2 khẩu pháo nòng cỡ 76,2 mm. Ít nhất 120 quả đạn pháo được tích hợp trên xe tăng, thêm vào đó là loạt súng máy hạng nặng.
Cần ít nhất 15 người để vận hành xe tăng Sa hoàng, ấy là trong trường hợp nó có thể di chuyển.
Tháng 7.1915, chiếc xe tăng Sa hoàng đầu tiên đã hoàn thành. Nó nặng tới… 60 tấn và trông rất bắt mắt.
Tuy nhiên, dù được trang bị 2 động cơ công suất 240 mã lực cướp được từ quân Đức, xe tăng Sa hoàng vẫn không thể di chuyển vì quá nặng. Trong quá trình vận hành thử nghiệm, 2 bánh của xe tăng bị lún sâu xuống đất.
Lúc này, Lebedenko mới phát hiện ra nhiều sai sót trong thiết kế, chế tạo, đã khiến “đứa con đẻ” của mình nặng gấp rưỡi so với tính toán ban đầu. Chiếc xe với kích thước quá khổ cũng dễ dàng lọt vào ngầm ngắm của hỏa lực đối phương.
Hai kỹ sư quân sự khác của Nga là Mikulin và Stechkin đã cố gắng phát triển loại động cơ mạnh hơn để giúp xe tăng Sa hoàng không trở thành đống sắt vụn. Tuy nhiên, tháng 10.1917, Cách mạng tháng 10 Nga nổ ra và chiếc xe tăng chìm vào quên lãng.
Năm 1923, người ta phát hiện xe tăng Sa hoàng trong một khu rừng và phá nó để lấy sắt vụn.