Thế giới cũng khó dự báo
Tính đến 12 giờ ngày 29/7, trận mưa lũ kinh hoàng đang diễn ra tại tỉnh Quảng Ninh trong những ngày qua khiến 17 người chết, 6 người mất tích, gây thiệt hại tài sản ước trên 1.500 tỷ đồng, trong đó ngành than thiệt hại 500 tỷ đồng.
Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Đức Cường, Giám đốc TT Dự báo Khí tượng Thủy văn TW cho biết, tổng lượng mưa trong 3 ngày từ 26 đến 28/7 tại Quảng Ninh có những nơi đo được được gần 1000mm, như: Cô Tô 983mm; Móng Cái 899mm; Bãi Cháy 710mm.
"Chính vì mưa lớn trong một thời gian ngắn như vậy, có những lúc mưa chỉ từ 6-8 giờ có nơi đo đã được 200-300 mm, vì vậy đã gây ra ngập lụt. Đây là hiện tượng mưa hiếm gặp ở Bắc Bộ”, ông Cường nói.
Ông Cường cũng cho biết nếu so sánh quá khứ, thì tại Cửa Ông năm 1986 đã từng đo được lượng mưa trên 400 mm/ngày. Tuy nhiên, nếu cộng lượng mưa cả 3 ngày thì đây là đợt mưa kỉ lục chưa từng có.
Còn theo ông Lê Thanh Hải, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đây là đợt mưa lớn chưa từng có trong lịch sử tại tỉnh Quảng Ninh.
Lãnh đạo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương đã có nhận định từ sớm về diễn biến phức tạp và nguy hiểm của thời tiết.
Ngày 20 và 21-7 đã theo dõi đặc biệt hình thái thời tiết này và từ ngày 22-7, Trung tâm đã có bản tin cảnh báo sẽ có mưa lớn dài ngày, nguy cơ lũ quét xảy ra trên diện rộng ở khu vực Đông Bắc Bộ, trong đó có Quảng Ninh.
“Mặc dù cảnh báo là mưa lớn trên diện rộng như vậy, tuy nhiên, tại thời điểm đó không thể đưa ra nhận định cụ thể được về lượng mưa kỷ lục như đã xảy ra tại tỉnh Quảng Ninh. Đây là điều không thể dự báo trước và bất khả kháng”, ông Cường nhấn mạnh.
Ông Bùi Minh Tăng, nguyên Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, cũng nhận định đây là một hình thế thời tiết nguy hiểm và cơ quan khí tượng đã có cảnh báo sớm chứ không phải bị động.
"Với công nghệ hiện nay, chỉ có thể dự đoán được hình thái mưa trên diện rộng, mưa lớn.
Nhưng để dự báo cụ thể lượng mưa cực đoan trong phạm vi hẹp với thời gian ngắn và với lượng mưa khoảng 1000 mm như vừa diễn ra ở Quảng Ninh là không thể thực hiện, kể cả trên thế giới chứ không riêng gì Việt Nam", ông Tăng nói thêm.
Về cơ chế truyền tin thiên tai, ông Lê Thanh Hải cho biết, việc truyền tin cảnh báo thiên tai được thực hiện theo Luật Phòng, chống thiên tai và được cụ thể hóa tại Nghị định số 66/2014/NĐ-CP ngày 4-7-2014 quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của luật này.
Cũng như Quyết định số: 46/2014/QĐ-TTg ngày 15-8-2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định về dự báo, cảnh báo, truyền tin thiên tai.
Theo ông Hải, trong trường hợp cụ thể như có mưa lớn tại Quảng Ninh, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương sẽ nhắn tin theo hệ thống đến hơn 100 thành viên Ban chỉ đạo Trung ương phòng, chống thiên tai.
Sau đó, các bản tin được phát trên website của Trung tâm, cổng thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên - Môi trường; các cơ quan chỉ đạo phòng, chống thiên tai.
“Tuy nhiên, các bản tin dự báo, cảnh báo cũng chỉ mới đạt được ở mức là mưa to đến rất to, chứ chưa dự báo được mức mưa khủng khiếp như thực tế đã diễn ra” - ông Hải thừa nhận.
Khả năng mưa cực lớn ở miền Bắc
Theo ông Hoàng Đức Cường, điều đáng lo ngại là đợt mưa lịch sử này không chỉ ở Quảng Ninh mà sẽ mở rộng ra toàn Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ trong những ngày tới.
“Từ nay tới 31/7, ở Đông Bắc, Đông Đông Bắc sẽ có mưa, một số nơi có mưa từ to tới rất to. Một số nơi đồng bằng trung du miền núi Tây Bắc có mưa, với lượng mưa phổ biến 50-100mm.
Nếu có mưa lớn với lượng 300-400, chúng tôi sẽ cảnh báo sớm trước 5-6 tiếng là nhanh nhất.
Từ đêm 31/7 đến 3/8, vùng thấp trên Vịnh Bắc Bộ sẽ di chuyển vào vùng đồng bằng bắc bộ, gây mưa trong nhiều ngày.
Kịch bản có thể sẽ xảy ra là toàn bộ vùng Bắc Bộ sẽ có mưa to trong suốt đêm 31/7 đến ngày 2/8, với lượng mưa phổ biến 200-300mm.
Trong suốt quá trình này, mưa lớn cục bộ rất dễ xảy ra, nếu mưa với lượng 100-300mm liên tiếp trong một ngày thì rất dễ xảy ra lũ quét. Từ 3/8, mưa vẫn trên diện rộng nhưng sẽ giảm dần,” ông Cường cho biết.
Ông Bùi Minh Tăng cũng cảnh báo, các tỉnh Bắc Bộ sẽ phải đón nhận hình thái thời tiết nguy hiểm.
“Sắp tới, từ nay tới chiều 31/7, vùng mưa chủ yếu tập trung ở Đông Bắc Bộ. Các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Cao Bằng sẽ có mưa to tới rất to. Nhưng trong đất liền không phải mưa cục bộ với lượng quá lớn.
Tối 31/7 đến 3/8, vùng thấp đi vào đất liền, mưa to mới bao phủ toàn Bắc Bộ với lượng mưa 200-300mm, cá biệt có nơi 500-600mm. Khi đó, nếu mưa liên tục thì rất dễ xảy ra ngập lụt cục bộ, sạt lở…
Đó mới là hình thế thời tiếp thực sự nguy hiểm,” ông Tăng nói.
