Tháng 1 năm 2024 đánh dấu sự kết thúc cuộc phiêu lưu lịch sử của Ingenuity, chiếc trực thăng đầu tiên bay trên Sao Hỏa . Với 72 chuyến bay thành công trong ba năm, chiếc trực thăng này đã mở ra kỷ nguyên mới cho các sứ mệnh thám hiểm vũ trụ bằng phương tiện bay điều khiển. Tuy nhiên, hành trình ấn tượng này đã kết thúc khi Ingenuity gặp sự cố trong chuyến bay cuối cùng, làm gãy một trong các cánh quạt của nó. Các kỹ sư NASA hiện đang điều tra để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và bài học từ sự cố này.
Một hành trình vượt mong đợi
Ingenuity ban đầu được thiết kế như một minh chứng công nghệ. Nhiệm vụ chính của nó là thử nghiệm khả năng bay trên một hành tinh khác với khí quyển loãng và trọng lực thấp như Sao Hỏa . Sau năm chuyến bay thử nghiệm thành công, Ingenuity đã trở thành “mắt thần” trinh sát cho tàu thăm dò Perseverance, giúp khảo sát địa hình hiểm trở của miệng núi lửa Jezero.
Trong gần ba năm hoạt động, chiếc trực thăng đã vượt xa mọi kỳ vọng ban đầu. Ingenuity đã thực hiện tổng cộng 72 chuyến bay, chụp lại hàng loạt hình ảnh và video đáng kinh ngạc, bao gồm những cảnh quay độc đáo khi nó lướt qua bề mặt Sao Hỏa .
Chuyến bay cuối cùng và sự cố bất ngờ
Chuyến bay cuối cùng của Ingenuity diễn ra vào đầu tháng 1 năm 2024. Trong chuyến bay này, trực thăng đạt độ cao 12 mét, nhưng chỉ sau 32 giây, nó mất ổn định và rơi xuống bề mặt Sao Hỏa . Theo nhóm nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA, sự cố này có thể bắt nguồn từ các lỗi điều hướng.
Havard Grip, phi công đầu tiên của Ingenuity, chia sẻ:
"Bạn không có hộp đen hay nhân chứng để điều tra vụ tai nạn cách Trái Đất 100 triệu dặm. Tuy nhiên, dựa trên dữ liệu và các bức ảnh sau chuyến bay, chúng tôi cho rằng nguyên nhân có thể do thiếu thông tin về cấu trúc bề mặt, gây ra sai lệch trong hệ thống định vị".
Theo phân tích, việc hạ cánh khẩn cấp trên địa hình cát mềm của Sao Hỏa đã gây tổn hại nghiêm trọng đến các cánh quạt. Một trong số đó bị gãy hoàn toàn và tách khỏi trực thăng.
Di sản của Ingenuity
Dù không còn khả năng bay, Ingenuity vẫn tiếp tục gửi dữ liệu thời tiết và thông tin điện tử về tàu Perseverance mỗi tuần. Những dữ liệu này vẫn hữu ích cho các nghiên cứu hiện tại và định hướng tương lai.
Sự bền bỉ của Ingenuity không chỉ là minh chứng cho kỹ thuật hàng không tiên tiến, mà còn tạo tiền đề cho thế hệ trực thăng Sao Hỏa mới. NASA đang lên kế hoạch chế tạo một trực thăng tương tự nhưng với khả năng vượt trội: nặng gấp 20 lần Ingenuity và có thể bay xa 3 km mỗi ngày, gấp gần 5 lần quãng đường tối đa của chiếc trực thăng hiện tại.
Bước tiến công nghệ đột phá
Ingenuity cũng là minh chứng đầu tiên cho việc sử dụng bộ xử lý di động thương mại trong không gian sâu thẳm. Teddy Zanetos, giám đốc dự án của Ingenuity, cho biết:
"Chúng tôi đã chứng minh rằng không phải mọi thứ đều cần thiết bị lớn hơn, nặng hơn và bền bỉ hơn để hoạt động trong môi trường khắc nghiệt như Sao Hỏa . Ingenuity đã vận hành liên tục trong gần bốn năm, một thành tích ấn tượng với ngân sách tiết kiệm".
Thành công của Ingenuity khẳng định tiềm năng của các phương tiện bay điều khiển bằng năng lượng điện trong việc thám hiểm các hành tinh và mặt trăng khác trong hệ Mặt Trời.
Tương lai của trực thăng không người lái trên Sao Hỏa
Những bài học từ Ingenuity đang được NASA và các cơ quan không gian khác áp dụng để phát triển các phương tiện bay thế hệ mới. Những chiếc trực thăng này không chỉ giúp mở rộng khả năng thám hiểm, mà còn mang đến các góc nhìn mới về địa hình, môi trường và lịch sử địa chất của các hành tinh xa xôi.
Dù cuộc phiêu lưu của Ingenuity đã khép lại, di sản của nó vẫn tiếp tục sống mãi trong sứ mệnh nghiên cứu vũ trụ. Chiếc trực thăng nhỏ bé đã chứng minh rằng, ngay cả trong những điều kiện khắc nghiệt nhất, con người vẫn có thể hiện thực hóa những ước mơ tưởng chừng bất khả thi.
