Sữa tổng hợp là gì?
Không cần bò mà vẫn cho ra sữa. Không giống như thịt tổng hợp - khó khăn trong việc tái hiện độ phức tạp và kết cấu như thịt động vật - sữa tổng hợp được quảng cáo là có hương vị, hình thức và cảm nhận giống như sữa bò bình thường.
Ngành công nghiệp sữa toàn cầu đang thay đổi. Và sữa tổng hợp đang trở thành xu thế mới, cạnh tranh với các thực phẩm sản xuất từ động vật.
Sữa tổng hợp không yêu cầu bò hay bất kỳ loại động vật khác. Loại sữa này có thành phần sinh hóa tương tự như sữa động vật, nhưng được nuôi bằng kỹ thuật công nghệ sinh học mới được gọi là "lên men chính xác" tạo ra sinh khối được nuôi cấy từ tế bào.
Hơn 80% dân số thế giới thường xuyên tiêu thụ các sản phẩm từ sữa. Ngày càng có nhiều lời kêu gọi chuyển từ các hệ thống thực phẩm dựa trên động vật sang các hình thức sản xuất bền vững hơn.
Sữa tổng hợp đang là cái tên sáng giá khi cung cấp sữa cho người tiêu dùng mà không gây ra các mối quan ngại như phát thải khí mê-tan hay ngược đãi động vật.
Nhưng sản phẩm mới này phải vượt qua nhiều thách thức và cạm bẫy để trở thành một giải pháp thay thế công bằng, bền vững và khả thi cho sữa nguồn gốc động vật.
Sữa tổng hợp không phải là một thứ gì đó viễn tưởng mà loại thực phẩm này đã tồn tại từ lâu. Ví dụ, tại Mỹ, công ty Perfect Day đã cung cấp protein không có nguồn gốc động vật được tạo ra từ hệ vi sinh, được sử dụng để làm kem, bột protein và sữa.
Tại Úc, công ty khởi nghiệp Eden Brew đã và đang phát triển sữa tổng hợp tại Werribee ở Victoria. Công ty đang hướng tới những người tiêu dùng ngày càng lo ngại về biến đổi khí hậu và đặc biệt là khí thải từ việc chăn nuôi bò sữa.
Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học Khối thịnh vượng chung (CSIRO) của Úc đã phát triển công nghệ đằng sau sản phẩm Eden Brew. Quá trình này bắt đầu với nấm men và sử dụng "quá trình lên men chính xác" để tạo ra các loại protein giống như trong sữa bò.
CSIRO cho biết những protein này cung cấp cho sữa nhiều đặc tính và góp phần vào kết cấu kem và khả năng tạo bọt của sữa. Khoáng chất, đường, chất béo và hương vị được thêm vào để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
Cũng tại Úc, công ty All G Foods trong tháng này đã huy động được 17,4 triệu USD để tăng tốc sản xuất sữa tổng hợp. Trong vòng bảy năm, công ty muốn sữa tổng hợp của hãng sẽ rẻ hơn sữa bò.
Sữa bò hết thời?
Nếu ngành công nghiệp sữa tổng hợp có thể đạt được mục tiêu chi phí trên diện rộng, khả năng ngành công nghiệp sữa bị sụp đổ là rất cao. Điều đó cũng dẫn đến viễn cảnh nhân loại rời xa nền nông nghiệp chăn nuôi truyền thống để hướng tới các hệ thống thực phẩm hoàn toàn khác biệt.
Một báo cáo năm 2019 về tương lai của ngành sữa cho thấy đến năm 2030, ngành công nghiệp lên men chính xác của Mỹ sẽ tạo ra ít nhất 700.000 việc làm.
Nếu sữa tổng hợp có thể thay thế sữa như một thành phần trong lĩnh vực chế biến thực phẩm công nghiệp, thì điều này có thể gây ra những thách thức đáng kể cho các công ty sản xuất sữa bột cho thị trường nguyên liệu.
Một số công ty sữa truyền thống đang nhảy vào cuộc đua. Ví dụ, hợp tác xã sữa Úc Norco đang ủng hộ dự án Eden Brew, và hợp tác xã sữa New Zealand Fonterra tuần trước đã thông báo về một liên doanh phát triển và thương mại hóa "protein có nguồn gốc lên men với các đặc tính giống như sữa".
Ngành công nghiệp sữa tổng hợp trước khi trở thành mối đe dọa lớn đối với sữa nguồn gốc động vật sẽ đòi hỏi nhiều vốn và đầu tư vào nghiên cứu phát triển, cũng như cơ sở hạ tầng sản xuất mới như thùng lên men và lò phản ứng sinh học.
Chắc chắn ngành chăn nuôi bò sữa truyền thống sẽ không sớm mai một.
Sữa tổng hợp không phải sản phẩm hoàn hảo. Mặc dù công nghệ này có tiềm năng to lớn đối với lợi ích về môi trường và phúc lợi động vật, nhưng nó đi kèm với những thách thức và mặt trái tiềm ẩn, bao gồm chất lượng đầu ra sản phẩm.
Hơn nữa, sữa tổng hợp có thể gây ra cuộc khủng hoảng nhân lực ngành sữa toàn cầu. Ví dụ, nếu các hợp tác xã chăn nuôi bò sữa truyền thống ở Úc và New Zealand chuyển sang sản xuất sữa tổng hợp, những nông dân chăn nuôi bò sữa sẽ rơi vào cảnh thất nghiệp.
Ngoài ra, sữa tổng hợp tăng giá trong những năm tới cũng sẽ tạo ra sự xáo trộn trong hệ thống thực phẩm hiện nay.