Khu vực phía Nam là chìa khóa quan trọng
Nga được cho là đang di chuyển xe tải chở quân, xe tăng, pháo kéo và các loại vũ khí khác ra khỏi khu vực Donbass, hướng về phía Tây Nam và trong một số trường hợp di chuyển từ thành phố cảng Mariupol hướng về phía Tây Bắc.
Cầu Antonovsky ở tỉnh Kherson ngày 27/7. Ảnh: Reuters.
Trong khi đó, Ukraine đang sử dụng các loại vũ khí hỏa lực mạnh do phương Tây cung cấp để tấn công các cây cầu, kho đạn dược, tuyến đường sắt với tần suất ngày càng gia tăng ở khu vực phía Nam. Giới phân tích cho rằng xung đột Nga - Ukraine sắp bước sang một giai đoạn mới và cuộc giao tranh ác liệt nhất có thể xảy ra tại chiến tuyến dài 350km trải dọc về phía Tây Nam, tính từ khu vực gần Zaporizhzhya đến Kherson, song song với sông Dnipro.
Cuộc chiến tại thành phố Kherson có thể là "cuộc chiến quyết định kết quả cuối cùng của cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine". Ông Peter Zwack – tướng về hưu của quân đội Mỹ, từng là Tùy viên Quốc phòng tại Đại sứ quán Mỹ ở Moscow đánh giá: "Khu vực phía Nam là chìa khóa quan trọng".
"Đó không chỉ là một phép thử mà còn là một cuộc chiến mang tính sống còn. Quân đội Ukraine nhiều khả năng đang tinh chỉnh lực lượng, bổ sung nhân lực và thiết bị mới. Mục tiêu của họ là đẩy lùi Nga ra khỏi khu vực miền Nam trước khi mọi thứ quá muộn".
Phía Ukraine cho biết, họ đã giành được nhiều làng mạc và thị trấn ở vùng Kherson. Ông Dmytro Butriy - Tỉnh trưởng Kherson do Ukraine bổ nhiệm, nói rằng các lực lượng nước này đã giành quyền kiểm soát 53 khu định cư. Các chỉ huy Ukraine cho hay, các lực lượng Nga đang tập trung đông đảo ở phía Nam để chuẩn bị đối phó với cuộc phản công lớn của Ukraine. Pháo binh và tên lửa tầm xa của Ukraine cũng đã tấn công nhiều mục tiêu có tầm quan trọng chiến lược với Nga ở khu vực Kherson, bao gồm các cây cầu và mới nhất là tuyến đường sắt nối khu vực này với Bán đảo Crimea.
Trong những tuần đầu tiên kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự, giao tranh phần lớn tập trung ở phía Bắc, gần Kiev và ở phía Nam dọc theo Biển Azov, xung quanh Mariupol. Ukraine đã giành được nhiều bước tiến ở phía Bắc còn Nga đạt được những lợi ích đáng kể ở phía Nam, trong đó có việc giành quyền kiểm soát thành phố Kherson.
Trọng tâm của cuộc chiến sau đó xoay chuyển sang khu vực Donbass ở phía Đông, nơi Nga tái tập hợp lực lượng và sử dụng pháo binh, tên lửa để tấn công Ukraine buộc Kiev phải rút lui. Nga đã chiếm giữ các thành phố lớn trong khu vực Lugansk, trước khi "tạm dừng hoạt động".
Chuẩn bị giao tranh dọc theo sông Dnipro
Ở phía Nam, trong nhiều tuần qua, các lực lượng Ukraine đã đạt được thành công nhỏ tại Kherson năm bên bờ sông Dnipro. Con sông này đã tạo thành một hàng rào phòng thủ tự nhiên và những bước tiến mà lực lượng Ukraine đạt được là ở sườn phía Bắc – hữu ngạn con sông.
Theo các chuyên gia quân sự, cả Nga và Ukraine đầu đang chuẩn bị cho một đợt tái tập hợp lực lượng mới để chuẩn bị giao tranh dọc theo sông Dnipro. Tại các khu vực Kherson và Zaporizhzhya, Nga đang triển khai thêm binh sỹ cùng với các lữ đoàn cơ giới và một số đơn vị đã được huy động trước đó từ khu vực Donetsk và Lugansk. Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine ngày 2/8 cho biết, một nhóm tác chiến cấp tiểu đoàn mới, từ 800 đến 1.000 binh sỹ đã có mặt tại Crimea và sẽ sớm được triển khai đến Kherson trong những ngày tới.
Nhà nghiên cứu Mykola Byelyeskov thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia của Ukraine cho rằng các vị trí của Nga ở bờ Bắc sông Dnipro sẽ rất dễ bị tổn thương trước các cuộc tấn công bằng hệ thống pháo phản lực cơ động cao (HIMARS) do Mỹ cung cấp cho Ukraine. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự Nga khẳng định, Moscow đã nắm được điểm yếu của HIMARS và sử dụng thiết bị gây nhiễu cũng như thiết bị phản xạ radar để "làm mù" hệ thống này.
Tuần trước, 3 cây cầu quan trọng bắc qua sông Dnipro, bao gồm cả cầu chủ chốt Antonivskiy, đã bị hư hại nặng nề do các cuộc tấn công của Ukraine. Nga đã gấp rút sửa chữa những cây cầu này, đồng thời lắp đặt cầu phao tạm thời để vận chuyển binh sỹ và vũ khí qua sông.
Binh sĩ Nga trên xe thiết giáp cạnh biển chỉ đường về phía thành phố Kherson hôm 24/2. Ảnh: Reuters.
Phép thử lớn đối với Nga và Ukraine
Kherson và Zaporizhzhya có vị trí địa lý vô cùng quan trọng. Hai vùng lãnh thổ rộng lớn này có rất nhiều nông trại và các nhà máy điện. Nga đã kiểm soát một phần lớn duyên hải Biển Đen của Ukraine, cùng với Bán đảo Crimea và toàn bộ bờ biển của Biển Azov. Điều này khiến Nga có khả năng phong tỏa toàn bộ bờ biển của Ukraine.
Sự gia tăng nhịp độ chiến đấu và luân chuyển quân có thể đã nằm trong kế hoạch sẵn có của Nga. Moscow đã thành lập chính quyền tại 2 khu vực nói trên, cấp phát hộ chiếu Nga cho người dân nơi đây, đưa đồng rúp vào sử dụng thay thế đồng hyrvnya.
Ông Nick Reynolds, một nhà phân tích chiến tranh trên bộ tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh thuộc Bộ Quốc phòng Anh nhận định: "Đây sẽ là một thách thức lớn đối với khả năng quân sự của Ukraine. Cho đến nay, cuộc phản công của họ vẫn chưa đạt được thành công, trừ khi quân đội Nga rút lui để củng cố lực lượng".
Người đứng đầu MI6 của Anh - Richard Moore tin rằng, các chỉ huy của Ukraine nhiều khả năng sẽ cố gắng giành lấy thế chủ động khi quân đội Nga đang bổ sung và cải tổ lực lượng. "Ukraine cần phải chứng minh khả năng tấn công đáp trả và nỗ lực giành chiến thắng".
Cuộc phản công sẽ là phép thử để xem xét cách thức Ukraine sử dụng các hệ thống vũ khí tinh vi do phương Tây cung cấp, chẳng hạn HIMARS của Mỹ, pháo Caesar của Pháp và pháo tự hành Panzerhaubitze do Đức sản xuất. "Sẽ rất quan trọng để xem xét liệu sự hỗ trợ của những loại vũ khí này có mang lại lợi thế đáng kể cho lực lượng cơ giới và thiết giáp của Ukraine hay không", ông Nick Reynolds lưu ý.
Theo các nhà phân tích, cuộc chiến tại Kherson cũng là phép thử lớn đối với năng lực chống phản công của quân đội Nga, giúp Moscow đánh giá khả năng phòng thủ ở những vùng lãnh thổ mà họ đang kiểm soát. Giống như Ukraine, quân đội Nga cũng bị tổn thất đáng kể trên chiến trường và họ đang phải bổ sung nhiều đơn vị chiến đấu và phải điều chỉnh lại chiến lược.
"Nga có vẻ đã đoán trước cuộc phản công của Ukraine từ trước ở phía Nam và đang nỗ lực tìm cách ứng phó. Để giành thắng lợi trong một cuộc chiến, bạn phải luôn luôn thay đổi chiến thuật và tính toán. Người Nga đã dày dặn kinh nghiệm hơn và Ukraine cũng vậy, nhưng vẫn chưa thể đánh giá chính xác bên nào hành động tốt hơn", ông Peter Zwack nhấn mạnh./.