- Khoản nợ được chính phủ bảo lãnh của Ukraine đã lên tới 152 tỷ USD tính đến cuối tháng 4/2024.
- Hơn 70% tổng số nợ - tương đương 108,4 tỷ USD - là nợ nước ngoài.
- Tổng các khoản vay của Ukraine từ các chủ nợ chính thức như Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Hà Lan, Ba Lan, Anh và Mỹ lên tới 7,5 tỷ USD.
Theo Reuters, nền kinh tế Ukraine đã suy thoái sau khi xung đột với Nga bùng nổ vào đầu năm 2022; và mặc dù kinh tế đã phục hồi một cách bất ngờ kể từ năm ngoái, cú sốc ban đầu đã buộc Kyiv phải đề nghị đóng băng thanh toán nợ trong hai năm để tránh vỡ nợ.
Việc đóng băng thanh toán này sẽ đến hạn vào tháng 8 tới, có nghĩa là Ukraine chỉ còn rất ít thời gian để cơ cấu lại khoản nợ của mình - lựa chọn ưu tiên của chính phủ nước này – để đảm bảo gia hạn đóng băng thanh toán với các trái chủ hoặc đối mặt với tình trạng vỡ nợ.
Để hỗ trợ Ukraine, các nhà lãnh đạo nhóm G7 hôm 13/6 đã nhất trí thỏa thuận cho Ukraine vay 50 tỷ USD từ tiền lãi thu được từ tài sản bị đóng băng của Nga.
Lãnh đạo các nước G7 đồng ý cho Ukraine vay 50 tỷ USD từ tài sản bị đóng băng của Nga. Ảnh: Reuters
Reuters đã cung cấp cái nhìn tổng quan về những gì Ukraine đang nợ và nợ ai.
Bức tranh tổng thể
Theo dữ liệu từ Bộ Tài chính Ukraine, khoản nợ được chính phủ bảo lãnh của nước này đã lên tới 152 tỷ USD tính đến cuối tháng 4/2024. Đó là mức tăng mạnh kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột với Nga, vì vào cuối năm 2021 - khoảng hai tháng trước xung đột, tổng nợ của Ukraine ở mức 98 tỷ USD.
Trong số nợ tồn đọng hiện tại của Ukraine, hơn 70% - tương đương 108,4 tỷ USD - là nợ nước ngoài. Phần còn lại là nợ trong nước, hầu hết là dưới dạng trái phiếu trong nước có kỳ hạn từ 12 tháng đến 30 năm.
Tổng số đó bao gồm khoản vay dưới dạng trái phiếu trị giá 3 tỷ USD và khoản vay 600 triệu USD từ Nga. Nếu không tính khoản nợ này - vốn đang có tranh chấp tại các tòa án Anh, khoản nợ nước ngoài của Ukraine vẫn lên tới 104,8 tỷ USD.
Những nỗ lực tái cơ cấu nợ hiện đang được tiến hành sẽ chỉ tác động tới một phần nhỏ trong gánh nặng nợ chung, cụ thể là nợ thương mại nước ngoài của Ukraine.
Trái phiếu châu Âu và chứng quyền
Những khoản nợ các chủ nợ tư nhân dành cho việc tái cơ cấu nợ của Ukraine được thể hiện dưới hình thức trái phiếu châu Âu và chứng quyền dựa trên GDP.
Theo dữ liệu của Bộ Tài chính Ukraine, khoản nợ bằng trái phiếu châu Âu của nước này là 19,67 tỷ USD vào cuối tháng 4, bao gồm 11 trái phiếu mệnh giá bằng đô la Mỹ và 2 trái phiếu bằng đồng euro. Theo tính toán được công bố vào tháng 4 của tập đoàn tài chính Mỹ JPMorgan, bao gồm cả lãi suất quá hạn, khoản nợ bằng trái phiếu châu Âu của Ukraine lên tới 23,6 tỷ USD.
Ngoài ra, trong phạm vi tái cơ cấu nợ còn có chứng quyền dựa trên GDP - một loại chứng khoán liên quan đến tăng trưởng kinh tế của Ukraine, được tạo ra trong quá trình tái cơ cấu nợ năm 2015 của nước này sau khi Nga sáp nhập Crimea, như một biện pháp xoa dịu các chủ nợ. JPMorgan tính toán rằng Ukraine nợ 2,6 tỷ USD bằng chứng quyền dựa trên GDP.
Reuters nhận định, việc hoãn nợ đối với các công cụ tài chính này sẽ đến hạn vào cuối tháng 8 và không rõ liệu các chủ nợ có buộc Ukraine phải thanh toán đầy đủ hay không nếu không đạt được thỏa thuận vào thời điểm đó.
Chính phủ Ukraine hồi đầu năm nay đã đề nghị các trái chủ quốc tế tư nhân lập nhóm nhằm đàm phán lại các điều khoản của những trái phiếu châu Âu đó và hiện đang tiến hành đàm phán.
Các nhà phân tích của JPMorgan cho biết trong một báo cáo gửi khách hàng rằng: "Chúng tôi ước tính tính bền vững của khoản nợ có thể đạt được thông qua việc cắt giảm danh nghĩa 30% đối với tổng giá trị cổ phiếu trái phiếu, bao gồm cả lãi suất trả chậm, cùng với việc gia hạn thời gian đáo hạn và giảm lãi suất."
Nợ được chính phủ bảo lãnh
Ukravtodor - cơ quan quản lý đường bộ nhà nước Ukraine - có khoản nợ được chính phủ bảo lãnh trị giá 700 triệu USD, trong khi công ty quản lý lưới điện nhà nước Ukrenergo có có khoản nợ được chính phủ bảo lãnh trị giá 830 triệu USD. Những trái chủ đã đồng ý hoãn nợ tương ứng trong 2 năm đối với hai công ty đó, và thỏa thuận hoãn nợ này cũng sẽ hết hạn trong vòng vài tháng tới.
Nợ song phương
Tổng các khoản vay của Ukraine từ các chủ nợ chính thức như Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Hà Lan, Ba Lan, Anh và Mỹ lên tới 7,5 tỷ USD. Trong đó, chỉ riêng từ Canada đã hơn 5 tỷ USD, là quốc gia chủ nợ lớn nhất của Ukraine, theo Trung tâm Chiến lược Kinh tế (CES) - một tổ chức nghiên cứu phi chính phủ của Ukraine.
Các chính phủ này đã gia hạn đóng băng thanh toán cho đến năm 2027.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu tại Hội nghị bàn tròn cấp bộ trưởng lần thứ hai về hỗ trợ cho Ukraine, do đại diện của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới đồng chủ trì vào tháng 10/2022. Ảnh: Ngân hàng Thế giới
Nợ đa phương
Gần 70 tỷ USD nợ nước ngoài và nợ được chính phủ bảo lãnh của Ukraine - hoặc gần 2/3 trong số đó - là nợ đa phương, và giống như nợ trong nước, khoản nợ này không nằm trong phạm vi tái cơ cấu nợ. Trong số đó, có hơn 16 tỷ USD là nợ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
IMF sắp giải ngân số tiền 2,2 tỷ USD cho Ukraine theo chương trình cho vay 15,6 tỷ USD hiện tại. Báo cáo của IMF về phân tích tính bền vững nợ của Ukraine được cho là yếu tố quan trọng trong quá trình tái cơ cấu nợ thương mại của nước này.
Các khoản vay và nợ ngân hàng
Các khoản vay hoặc nợ ngân hàng thương mại khác ở bên ngoài của Ukraine đã lên tới 1,63 tỷ USD trong tháng 4, và phần lớn nhất trong số đó (khoảng 700 triệu USD) thuộc về tập đoàn kinh doanh nông nghiệp khổng lồ Cargill của Mỹ.
Trong khu vực được nhà nước bảo lãnh, tổng nợ từ các khoản vay ngân hàng thương mại nước ngoài của Ukraine là hơn 1 tỷ USD, trong đó 830 triệu USD là nợ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc (China Eximbank).