40 năm trước, ĐSQ Mỹ tại Moskva từng suýt bị nổ tung vì một thất bại của đặc nhiệm Liên Xô?

Đại sứ quán Mỹ tại Moskva suýt nữa đã nổ tung vào mùa xuân năm 1979 vì một người có bệnh tâm thần, Thiếu tướng về hưu Gennady Zaitsev, Anh hùng Liên Xô, người từng chỉ huy biệt đội Alpha (ban "A") thuộc lực lượng tình báo Nga KGB, chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với RIA Novosti vào ngày sinh nhật lần thứ 85 của ông.

Theo lời kể của Tướng Zaitsev, vào ngày 28/3/1979, một kẻ không rõ tung tích đã thâm nhập và đại sứ quán Mỹ tại Moskva, và yêu cầu các nhà ngoại giao Mỹ khi đó phải đảm bảo sẽ đưa người này đến Mỹ, nơi ông ta dự định sẽ đi học cao học vì không đậu kỳ thi tuyển sinh cao học của Đại học Moskva. Người này còn đe dọa rằng nếu yêu cầu đó không được thực hiện, thì ông ta sẽ cho nổ tung Đại sứ quán Mỹ với quả bom tự chế mang theo trong người.

Trước tình hình hết sức hỗn loạn khi ấy, các nhân viên Đại sứ quán Mỹ đã thỉnh cầu sự giúp đỡ của phía Liên Xô, ông Zaitsev nói.

"Theo mệnh lệnh của Chủ tịch KGB, chúng tôi đã ngay lập tức tới Đại sứ quán Mỹ", Tướng Zaitsev kể lại. Các sĩ quan đặc nhiệm đã thảo luận mọi chi tiết về chiến dịch với các đại diện của Bộ Ngoại giao Liên Xô và Đại sứ quán Mỹ.

"Họ không loại trừ khả năng phải sử dụng vũ khí. Phía Mỹ cũng đã cho phép điều đó. Đồng thời, chúng tôi cũng quyết định sẽ thương thuyết với tên tội phạm vì chúng tôi hầu như chẳng biết gì về anh ta. Tôi là người đảm nhận nhiệm vụ đó", cựu chỉ huy của biệt đội Alpha cho hay.

"Cuộc nói chuyện với kẻ lạ mặt trong đại sứ quán rất nhàm chán, tôi xin nói thẳng như vậy. Tuy nhiên tôi vẫn cố gắng lấy được thông tin từ anh ta.

Người này nói rằng tên anh ta là Vlasenko Yuri Mikhailovich, sinh năm 1953, là cư dân của thành phố Kherson, từng là cựu thủy thủ của một thương hạm. Anh ta còn nói rằng mình từng dự kỳ thi tuyển sinh vào Đại học Moskva nhưng không đỗ.

Sau khi tiếp tục trò chuyện, tôi càng tin chắc rằng chúng tôi đang phải đối mặt với một người có vấn đề tâm thần. Điều này sau đó đã được xác nhận", ông Zaitsev nhớ lại.

Tướng Zaitsev còn cho biết trong khi hai bên nói chuyện, Vlasenko vẫn tiếp tục giữ một ngón tay trên kíp nổ của quả bom tự chế và sẵn sàng kích hoạt nó bất cứ lúc nào. "Tôi không thể thuyết phục anh ta từ bỏ kế hoạch được", vị Tướng về hưu nói.

Thiếu tướng về hưu Gennady Zaitsev năm nay đã bước sang tuổi 85. Nguồn: ruarrijoseph.com

Đội Alpha thất bại, một phần Đại sứ quán Mỹ suýt bị thổi bay

Các sĩ quan đặc nhiệm khi đó đã được lệnh phải buộc Vlasenko bất động bằng những phát súng nhắm vào vai, cánh tay và bàn tay phải của người này.

"Chúng tôi đã tính rằng Vlasenko sẽ phải nhả kíp nổ, và sau đó chúng tôi sẽ lập tức vô hiệu hóa anh ta", ông Zaitsev nói.

Và đúng theo kế hoạch đã bàn, các sĩ quan đặc nhiệm đã nổ súng, tuy nhiên họ lại không bắn trúng mục tiêu. Vlasenko đã lao vào một trong những căn phòng của Đại sứ quán Mỹ và kích hoạt quả bom tự chế.

"Các đồ vật trong phòng bị xé nát vì vụ nổ, và lửa bùng lên. Vlasenko dù được đưa lên xe cứu thương nhưng đã chết không lâu sau đó vì những vết thương chí mạng trong vụ nổ", Tướng Zaitsev nhớ lại.

Một Ủy ban chiến dịch-kỹ thuật đặc biệt đã được thành lập sau đó để điều tra về thiết bị nổ tự chế của Vlasenko. Họ kết luận rằng thiết bị nổ ba ngăn của anh ta đã thất bại.

"Trong ngăn đầu tiên có ngòi nổ, ngăn thứ 2 là TNT, và ở ngăn thứ 3 là axit picric - chất có sức công phá mạnh nhất. Kết luận cuối cùng được đưa ra, đó là Đại sứ quán Mỹ suýt nữa đã bị nổ tung một phần nếu như ngăn thứ 3 của quả bom tự chế này hoạt động", ông Zaitsev nói.

Sau đó, lực lượng đặc nhiệm đã phát hiện Vlasenko đã tích trữ axit picric trong suốt nửa tháng trời trong một thân cây rỗng ở khu rừng ngoại ô Moskva.

"Số hóa chất [được để trong thân cây] này đã hút ẩm, và thật may mắn cho chúng ta và cả người Mỹ là điều đó đã khiến quả bom tự chế [của Vlasenko] bị hỏng. Và chiến dịch đã kết thúc như vậy đấy", Tướng Zaitsev kết luận.