Từ thất bại lớn nhất của QĐ Syria: Đặc nhiệm Tiger quyết “phục hận” tại Jisr al-Shughour

Vào cuối tháng 4 năm 2018, sau các chiến thắng tại Đông Ghouta, Đông Qalamoun, và các cuộc đàm phán đầu hàng thành công tại Dumayr, Bắc Homs. Lực lượngđặc nhiệm Tiger tuyên bố chiến dịch tiếp theo của họ sẽ nhằm vào Jisr al-Shughour nằm ở Tây Bắc Syria, thuộc tỉnh Idlib, một chiến dịch "phục hận".

Vậy tại sao Jisr al-Shughour lại quan trọng đến vậy? Và ân oán gì của Lực lượng Tiger ở đây?

Ta sẽ cùng quay trở lại năm 2015, một thất bại lớn nhất của các lực lượng vũ trang Syria nói chung và Lực lượng Tiger nói riêng, tại địa danh Jisr al-Shughour.

Idlib nguy ngập

Vào ngày 27/3/2015 Liên minh Quân đội chinh phục (Jaysh al-Fateh) gồm các nhóm phiến quân - khủng bố sừng sỏ như:

- Ahrar al-Sham (sau này là JTS), Jahbat al-Nursa (sau này là HTS), Đảng Hồi giáo Đông Turkestan người Duy Ngô Nhĩ (TIP),

- Các nhóm - lữ đoàn của Quân đội Syria Tự do (FSA) và các phe phái Hồi giáo khác đã hoàn toàn bao vây thành phố Idlib, chỉ để lại hai lối thoát cho các lực lượng chính phủ.

Sau bốn ngày giao tranh ác liệt, với ít nhất 132 phiến quân, 76 binh sĩ chính phủ và 11 thường dân thiệt mạng. Jaysh al-Fateh đã chiếm khu vực phía Bắc thành phố Idlib và cô lập hai làng Kafarya và al-Fuah gồm đa phần người Shia trung thành với chính phủ Syria tại phía bắc.

Các lực lượng trung thành với chính phủ Syria rút về phía Nam thành phố Idlib, họ phải chuẩn bị đối mặt với một chuỗi tấn công đẫm máu sẽ xảy ra trong tương lai gần.

Ngày 2/4/2015 Jaysh al-Fateh tiến vào khu vực Mastouma và căn cứ quân sự lân cận phía nam Thành phố Idlib nơi hầu hết các lực lượng ủng hộ chính phủ tập trung sau khi rút lui từ phía bắc thành phố.

Ngày hôm sau, phiến quân gia tăng các cuộc tấn công và đã thâm nhập sâu vào khu vực Mastouma trong đêm. Theo các nguồn tin phiến quân, Chuẩn Tướng Emad Ibrahim - Chỉ huy trưởng các lực lượng vũ trang Syria trong tỉnh Idlib đã tử trận trong giao tranh.

Đến thời điểm này, các lực lượng trung thành với chính phủ Syria đã gần như kiệt quệ.

Bản đồ khu vực giao tranh Idlib từ tháng 3 (đường viền đỏ) cho tới những khu vực bị cô lập cuối tháng 4

Lực lượng Tiger tham chiến

Bộ Quốc Phòng Syria ngày 4/4/2015 phải điều động Lực Lượng Tiger do Suheil al-Hassan (lúc này là Đại Tá) và Lực lượng Chim ưng Sa mạc đang phòng thủ IS tại Aleppo và Homs đến Ariha để hỗ trợ quân đội chính phủ cố thủ trong và xung quanh Mastouma.

Vào ngày 5/4, sau một loạt giao tranh kéo dài hai ngày, được phiến quân mô tả như là một "cuộc tấn công toàn diện" tại Mastouma, phiến quân đã bị đẩy lùi khỏi căn cứ quân sự và khu vực đô thị.

Theo nhiều nguồn tin khác nhau, từ 50 đến 450 phiến quân đã bị tiêu diệt, phe đối lập tuyên bố có 6 lính quân đội chính phủ bị giết.

Cuộc tấn công vào Mastouma của phiến quân được Quân đội Syria tuyên bố là một cái bẫy giúp bao vây các chiến binh đối lập và tiêu hao trong chiến đấu đường phố. Tuy vậy, việc đẩy lùi Jaysh al-Fateh tại Mastouma chỉ làm chậm vài ngày cuộc sụp đổ tại Tỉnh Idlib.

Trong những ngày tiếp theo, Lực lượng Tiger mở rộng tấn công từ Mastouma ra các khu vực lân cận nhưng nhanh chóng bị lâm vào thế bế tắc khi giao tranh trong các đô thị.

Bản đồ khu vực giao tranh tại tỉnh Idlib ngày 22/4

Việc Lực lượng Tiger đóng quân trong một khu vực bị bao vây chặt chẽ tại Jisr al-Shughour, Ariha và Mastouma chỉ khiến toàn bộ các nhóm phiến quân tại Tây Bắc Syria tăng cường binh lực, quyết tâm tiêu diệt lực lượng tinh nhuệ nhất của Quân đội Syria này và theo đà đó đánh sụp đổ toàn bộ các lực lượng chính phủ.

Từ 22/4 tới 1/5, các đơn vị xung kích của Jaysh al-Fateh, dẫn đầu bởi Ahrar al-Sham quyết tâm tiêu diệt con đường duy nhất nối thành phố Idlib - Mastouma - Ariha - Jisr al-Shughour tới tỉnh Latakia.

Trong 2 ngày đầu tiên của đợt tấn công, Jaysh al-Fateh đã sử dụng tới 15 xe bom hạng nặng và hàng nghìn phiến quân tấn công liên tục vào Mastouma và Jisr al-Shughour.

Ngày 24/4, các mũi tấn công của Jaysh al-Fateh đã chiếm được 4 điểm trong Jisr al-Shughour, tuy nhiên giao tranh vẫn ác liệt trong chu vi từ 2-4km2 thành phố. Số binh lính tử trận tại chỗ của hai bên là 43 phiến quân (trong đó có 13 tên gốc Chechnya) và 40 binh sĩ chính phủ.

Ngày 25/4, cùng với việc một xe bom đánh sập hoàn toàn cứ điểm Ayn Sibeel, Jaysh al-Fateh chiếm Nhà máy đường và gần như kiểm soát hoàn toàn thành phố Jisr al-Shughour.

Có ít nhất 60 binh lính chính phủ đã tử trận trong ngày 25/4. Những nhóm quân còn lại của các lực lượng chính phủ rút về điểm duy nhất còn lại trong thành phố là Bệnh Viện Jisr al-Shughour.

Lữ đoàn 103 Vệ binh Cộng hòa đánh chiếm 2 làng gần Jisr Al-Shughour tháng 3/2016.

Bị bao vây tại bệnh viện Jisr al-Shughour

Ngày 28/4, phiến quân bao vây bệnh viện nơi binh lính Lực lượng Tiger và các nhóm tàn quân từ Idlib, Mastouma, Ariha vẫn tiếp tục chiến đấu.

Vào ngày 29/4, đợt tấn công thứ 4 vào bệnh viện bị đẩy lùi. Damascus vẫn ra lệnh cho Lực lượng Tiger phải lấy lại Jisr al-Shughour bằng mọi giá.

Lúc này Jaysh al-Fateh đã phá huỷ một cây cầu trong một nỗ lực ngăn chặn các lực lượng chính phủ tại Hama tới Jisr al-Shughour.

Ước tính trên 1000 binh lính sĩ quan bị bao vây tại bệnh viện đa phần là Lực lượng Tiger.

Ngày 1/5, Jahbat al-Nursa thuộc Jaysh al-Fateh tiến hành tấn công đợt thứ 5 dẫn đầu bằng xe bom vào bệnh viện.

Đến cuối ngày, bệnh viện vẫn còn dưới sự kiểm soát của quân đội chính phủ nhưng gần như hàng rào phòng thủ đã bị phá vỡ. Các cuộc giao tranh xung quanh bệnh viện đã khiến ít nhất 14 chiến binh al-Nusra và hàng chục binh sĩ chính phủ tử thương. Giao tranh giữa các lực lượng chính phủ bị bao vây và Jaysh al-Fateh đã làm tiêu hao gần như hoàn toàn đạn dược của quân đội chính phủ.

Cho tới 18/5, Tại Bệnh viện Jisr al-Shughour, số cuộc tấn công đã vượt qua con số 10. Và số binh lính sĩ quan tử trận đã lên tới hàng trăm.

Các diễn biến bất lợi, tình trạng thiếu đạn dược, bao vây và thương vong lớn đến mức, Đại tá Suheil al-Hassan trở nên mất bình tĩnh và vị chỉ huy này đã gọi điện thoại tới Bộ Quốc Phòng Syria ở Damascus để cầu cứu xin quân tiếp viện và đạn dược: "Tôi còn 800 binh lính, hãy cho tôi đạn dược tôi sẽ phản công".

Trận chiến khốc liệt ở khu vực bệnh viện Jisr al-Shughour

Tháo chạy khỏi Idlib

Ngày 19/5, sau nhiều ngày giao tranh ác liệt, Jaysh al-Fateh chiếm Mastouma và căn cứ quân sự liền kề sau khi quân đội phải rút lui về phía Ariha.

Hàng rào phòng thủ phía Bắc là Mastouma tan rã, làm cho Ariha trở nên nguy cấp do sức ép từ phía bắc. Một phát ngôn viên của Ahrar al-Sham cũng tuyên bố rằng Quân đội chính phủ cũng đã bắt đầu rút khỏi Ariha.

Lực lượng chính phủ tuyên bố đã phá hủy tất cả các kho vũ khí và đạn dược trước khi họ rút lui, truyền thông đối lập cho thấy một cuộc tập kích trên tuyến đường rút lui khiến hàng chục xe cơ giới bị phá hủy rải rác với xác chết và cảnh xử tử tù binh quân chính phủ.

Ngày 21/5, Jaysh al-Fateh tiếp tục kiểm soát Ariha đã bị bỏ trống, các lực lượng chính phủ đã chấp nhận tháo chạy khỏi dải đô thị tại tỉnh Idlib này và bỏ lại bệnh viện Jisr al-Shughour bị cô lập.

Ngày hôm sau 22/5, vào 8 giờ sáng, khoảng 500 binh sĩ chính phủ đã cố gắng chạy từ bệnh viện Jisr al-Shughour về phía khu vực do chính phủ kiểm soát phía nam Jisr al-Shughour.

Đa phần nhóm quân này đã bị giết, bị thương và bị bắt sống dưới hoả lực của phiến quân trong đó có 3 tướng và 1 đại tá.

Phiến quân tuyên bố đã giết chết 208 và bắt sống 65 binh lính trong cuộc tháo chạy, không quá 10 đến 55 người còn sống sót.

Trong khi đó, các nguồn tin chính phủ cho biết có 127 trong số 170 binh sĩ đã trốn thoát thành công.

Nhà báo Robert Fisk phát hiện ra rằng "chỉ 1/2 những người chạy khỏi bệnh viện an toàn, và một số sau đó đã chết vì bị thương quá nặng sau khi tới các vị trí của quân đội chính phủ.

Đài truyền hình quốc gia Syria tuyên bố cuộc rút lui là một "chiến thắng".

Ngày 23/5, SOHR thông báo cái chết của 261 binh sĩ Syria và dân quân ủng hộ chính phủ, bao gồm 90 sĩ quan (1 Thiếu tướng, 11 Chuẩn tướng, 11 Đại tá và 3 Trung tá), kể từ khi bắt đầu cuộc tấn công Jisr al-Shughour.

Thất bại tại Jisr al-Shughour và Idlib đã khiến Iran và Nga đã chính thức can thiệp.

Jisr al-Shughour nằm tiếp giáp với tỉnh Latakia, nơi có căn cứ không quân Nga Hmeymim, đây được coi là cửa ngõ để tiến vào tỉnh Latakia do các khu vực giáp ranh hai tỉnh Idlib và Latakia là đồi núi, gần như không thể hành quân với số lượng lớn nếu không đi qua Jisr al-Shughour.

Cuộc tấn công Jisr al-Shughour đã được các nhà phân tích miêu tả là một trong những "hoạt động lớn nhất và tham vọng nhất trong cuộc nội chiến Syria" của liên minh 40 nhóm đối lập, với mục tiêu chính là đè bẹp lực lượng Tiger của Suheil al-Hassan.

Việc bị bao vây và tiêu hao bởi phiến quân tại Idlib của Lực Lượng Tiger được coi là "một thảm họa" cho Quân đội Syria.

Việc triển khai các lực lượng trung thành với chính phủ tinh nhuệ như Lực lượng Tiger và Chim ưng sa mạc đến Idlib từ các mặt trận khác được xem là một sai lầm khiến trên thực tế cuối năm 2015, các vị trí chính phủ bị tràn ngập bởi IS ở phía đông của tỉnh Homs, IS tiến tới ngoại vi Đông Qalamoun.

Jaysh al-Fateh đã tấn công lan rộng về hướng tỉnh Latakia, đưa xung đột lan vào thành trì của Tổng thống Bashar al-Assad, sau khi chiếm được Jisr al-Shughour.

Đối với chính phủ Syria và đồng minh Iran, thất bại tại Jisr al-Shughour đồng nghĩa với việc họ đã bị dồn vào đường cùng. Và Iran quyết định hành động.

Cuộc chiến Syria không còn là của người Syria nữa.

Vào đầu tháng sáu, hàng nghìn dân quân Shia được huy động tại Iran và Iraq. Mục tiêu của Iran là huy động ít nhấy 10.000 người để hỗ trợ quân đội chính phủ Syria, trước hết là ở Damascus, và sau đó tái chiếm Jisr al-Shughour.

Chỉ huy lực lượng Vệ binh Cộng Hoà Iran (IRGC) Qasem Soleimani tuyên bố "Trong những ngày tới, thế giới sẽ bất ngờ trước những gì chúng ta đang chuẩn bị, phối hợp với các lãnh đạo quân sự Syria".

Trên thực địa, trong hai tháng 6-7 năm 2015 đã có 6.000 dân quân Shia từ Iraq, Iran và Afghanistan chiếm lĩnh các vị trí phòng thủ tại tỉnh Latakia, Hama, Aleppo, Homs và Damascus.

Đối với Nga, việc Latakia và Hmeimim bị uy hiếp là lằn ranh đỏ với các hoạt động của phiến quân.

Tháng 9 cùng năm, người Nga đã quyết định can thiệp vào chiến trường Syria bằng không kích và các lực lượng chính quy, phi chính quy người Nga tham chiến đẩy lui Jaysh al-Fateh tại khu vực lân cận Jisr al-Shugour thuộc tỉnh Latakia.