Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) của Hong Kong ngày 23-7, hình ảnh vệ tinh ngày 10-7 cho thấy các hệ thống HQ-9 đã biến mất khỏi Phú Lâm - đảo lớn nhất thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp.
Việc rút HQ-9 được tiến hành chỉ hai ngày trước khi Tòa trọng tài thường trực quốc tế ra phán quyết về vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc.
Không rõ việc Bắc Kinh rút các hệ thống HQ-9 lần này là gì, nhưng theo SCMP là để bảo trì.
Nhà quan sát quân sự Antony Wong Dong tại Macau phỏng đoán rất có thể HQ-9 cần được bảo trì sau khi tham gia hai cuộc tập trận hải quân bất hợp pháp gần đây của Trung Quốc ở quần đảo Hoàng Sa.
Trong khi đó, giới chuyên gia quân sự Trung Quốc nhận định có thể việc Mỹ rút tàu sân bay khỏi Biển Đông ngày 5-7 là nguyên nhân khiến Bắc Kinh rút HQ-9 về đất liền. Bắc Kinh và Washington muốn giảm nguy cơ đối đầu quân sự.
Li Jie, một chuyên gia về hải quân tại Bắc Kinh, nhận định: "Quân đội Trung Quốc cần cho thấy một thái độ thân thiện sau khi Lầu Năm góc rút tàu sân bay USS John Stennis về Hawaii".
Hệ thống tên lửa phòng không HQ-9 do Trung Quốc nghiên cứu và sao chép từ hệ thống S-300 của Nga. HQ-9 có tầm bắn 200km, được Trung Quốc quảng cáo có thể đánh chặn nhiều mục tiêu khác nhau, như máy bay chiến đấu và tên lửa.
Các hệ thống phòng không này được Trung Quốc triển khai bất hợp pháp tại đảo Phú Lâm và trực chiến ở đó từ tháng 2-2016.