Nếu ngày nay chị em có tiêu chuẩn chồng cao, phú, soái - cao, giàu, đẹp trai thì xưa các cụ cũng chẳng kém cạnh. Ngày nay ta mê tóc nâu môi trầm đúng chuẩn gái Tây thì từ chục năm trước, dân chơi cũng đã có mốt cho riêng mình.
Mỗi tiêu chuẩn, mỗi thứ mốt lại ứng với một câu nói kinh điển đi cùng năm tháng...
1. Sông Cầu là đầu câu chuyện
Bên cạnh thuốc lá Thủ Đô thì thuốc lá Sông Cầu phổ biến hơn cả, đặc biệt phổ biến trong đám cưới. Xưa có miếng trầu thì nay phải mời Sông Cầu thì cuộc nói chuyện mới hết sảy con nhà bà Bảy, hết ý con nhà bà Tí.
2. Đầu bồng chất nghệ, quần loe tóc dài
3. Đú
"Đú" không được hiểu với nghĩa ăn chơi trác táng, phá gia tri tử như bây giờ, "đú" nghĩa là biết chưng diện, ăn mặc đẹp, biết những thú chơi của thời đại.
Nữ thì thường buộc tóc đuôi ngựa thật cao, ve áo không còn tròn và bo khít cổ như truyền thống mà thoáng và đứng dáng hơn, biết mặc quần loe và biết cười với các chàng trai đi tán tỉnh. Đú khi đó chỉ đơn giản như vậy.
4. Đau đầu vì nhà giàu, mệt mỏi vì học giỏi, buồn phiền vì nhiều tiền, ngứa tai vì đẹp giai
Chẳng khác các con cháu ngày nay là mấy, các cụ ngày xưa cũng lấy sự giàu, sự đẹp giai ra để làm tiếng cười trào phúng, mua vui cho chính mình.
5. Đẹp trai đi bộ không bằng mặt rỗ đi Lơ
6. Giường bệnh xá, má văn công, mông bộ đội
Câu nói ám chỉ sự dễ dãi: giường bệnh xá thì rất nhiều nguời đã nằm, má văn công thì chìa ra cho rất nhiều người hôn cảm ơn, mông bộ đội thì bạ chỗ nào cũng ngồi được.
7. Buồn như mất sổ gạo
8. Nhà mặt phố, bố làm to, mẹ giã giò
Tiêu chuẩn lấy chồng ngày nay hóa ra đã bắt nguồn từ vài chục năm trước. Một chàng trai sẽ có giá hơn cả với cuốn sổ hộ khẩu "rõ ràng thủ đô", bố làm nhà nước và mẹ buôn bán kiếm đồng ra đồng vào. Thời kỳ khó khăn nên việc đề cao vật chất để tiến đến hôn nhân cũng là dễ hiểu.
9. Mỡ đấy mà húp / Cúp (Cub) đấy mà đi / Xi-ti (City) đấy mà phóng
Sau thời kỳ đỉnh cao của xe đạp Pháp thì xe Cub và City vươn lên thành thú chơi của người giàu. Vì giàu nên hiếm, sự hiếm của xe sang được bố mẹ ta ví với sự hiếm của mỡ lợn, rằng lĩnh được thịt đã quý, chắt ra được ít mỡ rán còn quý hơn!
10. Đẹp trai như Deanov
11. Dép lốp Bình Trị Thiên tóe lửa
Chiếc dép cao su thần thánh chế lại từ lốp xe ô tô trở thành hàng thửa độc quyền của bộ đội. Ban đầu, chiến sĩ vùngThừa Thiên có dép lốp trước, rồi lan ra Quảng Trị, Quảng Bình. Về sau phổ biến ra Liên khu bốn, liên khu ba, đều gọi là dép Bình Trị Thiên. Tóe lửa hay khói lửa, là hình ảnh gợi nhớ chiến tranh bom đạn - nơi khai sinh của những chiếc dép lốp.
12. Xếp gạch
Sống ở những năm 70, 80, không ai là không biết đến tem phiếu và xếp hàng. Cảnh xếp hàng thời xưa có khi bắt đầu từ 3 giờ sáng cho đến tận trưa hoặc chiều tối. Mỗi gia đình phải cắt cử một người canh chỗ hoặc bê nguyên một cục gạch ghi tên mình. Các mẹ chỉ cần một chút sơ sẩy là chỗ ngồi quý giá bị mất ngay lập tức, đồng nghĩa với việc không gạo, không dầu, không thịt cho gia đình.
13. Nhất Cost, nhì Fa, thứ ba là Lux
14. Đầu đội áp suất, chân đi bàn là, trông xa cứ tưởng là ma, lại gần thì hóa đi Nga mới về
Những mặt hàng xa xỉ như quạt con cóc, bàn là điện hay nồi áp suất hiếm lắm, quý lắm mới được dùng. Các nhà có những đồ này thường là có người quen đi Liên Xô, hoặc có chồng, con là du học sinhmới trở về.
15. Ở đây tai vách mạch rừng, những điều bí mật xin đừng nói ra
Câu nói ám chỉ việc giữ bí mật, được sử dụng từ thời chiến cho đến tận những năm 80. Chỉ cần là giao tiếp, nói chuyện, tất cả mọi từ ngữ phải được cẩn trọng, tránh vạ miệng cho mình và người khác.
Tranh thủ một bữa cơm chiều, vài phút nấu cơm canh hay khi cả nhà quây quần trong phòng khách, chị em hãy cùng ôn lại chuyện xưa với các cụ nhà mình xem sao! Tôi chắc chắn câu chuyện sẽ không chỉ là những kỷ niệm phía trên thôi đâu.