Tàu ngầm USS Grayback được tìm thấy ở độ sâu khoảng 427m cách bờ biển tỉnh Okinawa của Nhật Bản hơn 80km, hãng tin Mỹ NBC News đưa tin ngày 11/11. Tàu ngầm Mỹ bị máy bay ném bom Nakajima B5N đánh chìm hôm 26/2/1944.
USS Grayback rời Trân Châu Cảng ở Hawaii đi làm nhiệm vụ cuối cùng vào ngày 28/1/1944. Trên đường ra biển Hoa Đông, tàu đánh đắm ít nhất 2 tàu chở hàng của Nhật Bản.
Cuối tháng 2, tàu được lệnh trở về căn cứ. Lúc đó tàu chỉ còn 2 ngư lôi sau khi tấn công một đoàn tàu Nhật Bản. Dự kiến, tàu đến đảo Midway vào tháng 3. Cuối tháng 3, hải quân Mỹ tuyên bố coi như mất USS Grayback cùng 80 thủy thủ.
USS Grayback là tàu ngầm Mỹ có độ thành công xếp thứ 20 trong Chiến tranh thế giới thứ 2 với hai lần được khen thưởng và giành 8 ngôi sao chiến trận (giải thưởng dành cho tàu hải quân tham chiến).
Tàu bị phá hủy trong đợt tuần tra chiến đấu thứ 10 cũng là đợt tham chiến thành công nhất – đánh đắm 21.000 tấn hàng của đối phương, theo Hải quân Mỹ.
Tim Taylor và nhóm “Lost 52 Project” của ông (tổ chức nhà thám hiểm tư nhân chuyên tìm kiếm tàu ngầm mất tích trong chiến tranh) đã tìm thấy USS Grayback hồi tháng 6 và công bố kết quả tìm kiếm hôm Chủ nhật vừa qua.
“Lost 52 Project” đã tìm được ít nhất 5 tàu ngầm và quyết tâm khám phá, khảo sát, tạo hình ảnh 3D về vị trí của hơn 40 tàu ngầm vẫn còn mất tích.
Tàu ngầm Mỹ USS Grayback năm 1941. Ảnh: National Archives.
Lỗi dịch thuật khiến tìm sai vị trí
Hải quân Mỹ nói rằng, họ mất 52 tàu ngầm trong Chiến tranh thế giới thứ 2 và có vị trí tương đối nơi những con tàu này chìm, theo báo Mỹ The New York Times.
Trong trường hợp tàu ngầm USS Grayback, các nhà thám hiểm đã tìm sai hướng trong nhiều năm vì dựa vào một bản dịch hồ sơ chiến tranh từ tiếng Nhật sang tiếng Anh bị nhầm. Trong các con số được cho là kinh độ và vĩ độ vị trí tàu bị chìm, một con số bị viết sai.
Phải đến năm 2018 người ta mới phát hiện ra lỗi này khi một nhà thám hiểm dưới biển người Mỹ nhờ Yutaka Iwasaki - một nhà nghiên cứu Nhật Bản xem lại hồ sơ về căn cứ Hải quân Nhật Bản ở thành phố Sasebo của Nhật Bản.
Hồ sơ bao gồm báo cáo hằng ngày nhận qua radio từ căn cứ không quân-hải quân ở Okinawa và tài liệu ghi nhận ngày 27/2/1944.
Theo tài liệu, một chiếc máy bay Nhật Bản thả một quả bom nặng 227 kg lên tàu ngầm USS Grayback nổi trên mặt biển, đánh trúng ngay phía sau đài chỉ huy. Tàu ngầm phát nổ và chìm ngay lập tức, không ai sống sót.
“Trong hồ sơ radio đó có ghi rõ kinh độ và vĩ độ của trận tấn công”, ông Iwasaki, một kỹ sư hệ thống nói. Tuy nhiên, tọa độ này lại không khớp với tài liệu của Hải quân Mỹ năm 1949, sai số đến 160 km.
Ông Iwasaki quan tâm tới đội thuyền buôn của Nhật Bản từ khi còn là thiếu niên. Có đến 4/5 số tàu buôn của Nhật Bản bị chìm trong Chiến tranh thế giới thứ 2, ông nói.
“Với tôi, tìm thấy tàu ngầm Mỹ là một phần hoạt động nhằm giới thiệu bi kịch chiến tranh”, ông nói.