Chưa rõ thực hư ra sao, nhưng nếu kế hoạch này có thật thì dường như chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe đang muốn nhanh chóng giải quyết hai vấn đề nổi cộm hiện nay của nước này thông qua một thương vụ tỷ đô.
Theo tờ báo nói trên, mỗi chiếc F-35 có giá hơn 10 tỷ yên (tương đương 88,1 triệu USD). Như vậy, tổng ngân sách mà Chính phủ Nhật Bản phải bỏ ra cho 100 máy bay chiến đấu F-35 sẽ lên tới hơn 1.000 tỷ yên (tương đương 8,8 tỷ USD).
Trước đó, Nhật Bản cũng dự định mua 42 chiếc F-35 phiên bản hạ cánh và cất cánh thông thường từ Mỹ để thay thế những chiếc F-4 Phantom lỗi thời trước khi năm tài khóa 2024 kết thúc.
Trong khi đó, 100 chiếc mua thêm sẽ bao gồm cả các máy bay chiến đấu F-35B, có thể cất cánh từ đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng, vốn được coi là phiên bản lý tưởng cho việc triển khai trên tàu sân bay.
Để có thể vận hành 142 máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 mua từ Mỹ, Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản dự kiến cũng phải nâng cấp các tàu chiến cũ để biến chúng thành tàu sân bay.
Theo tờ Guardian, Nhật Bản sẽ nâng cấp hai tàu sân bay trực thăng lớp Izumo thành các tàu sân bay có khả năng vận hành được máy bay chiến đấu nói chung và F-35 nói riêng. Thông tin này đã được Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya xác nhận vào cuối tháng 11 vừa qua.
Hiện nay, Nhật Bản có khoảng 200 chiếc F-15, tuy nhiên gần một nửa trong số này không thể nâng cấp. Chính vì vậy, ngoài việc tăng cường các máy bay chiến đấu thế hệ mới, Tokyo cũng đang tính tới việc nâng cấp các máy bay tiêm kích F-15, đồng thời nâng cấp hoặc mua mới một số máy bay khác phục vụ hoạt động trinh sát, tác chiến điện tử, vận tải.
Cũng theo tờ Nikkei, Chính phủ Nhật Bản dự kiến sẽ phê duyệt "kế hoạch 8,8 tỷ USD" nói trên trong một cuộc họp của nội các diễn ra vào giữa tháng 12 này. Các chuyên gia cho rằng, nếu có trong tay 142 máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, năng lực tác chiến của quân đội Nhật Bản sẽ gia tăng đáng kể.
Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Tokyo đang đứng ngồi không yên trước mối đe dọa tên lửa từ Triều Tiên, cùng với đó là quan hệ căng thẳng với Trung Quốc do các vấn đề lịch sử và tranh chấp chủ quyền đối với quần đảo trên biển Hoa Đông hiện do Nhật Bản kiểm soát và gọi là Senkaku, trong khi Trung Quốc cũng nhận chủ quyền và gọi là Điếu Ngư.
Tờ Global Times dẫn lời chuyên gia quân sự Trung Quốc Song Zhongping cho rằng việc sở hữu các máy bay chiến đấu F-35B trên tàu sân bay mới sẽ giúp Nhật Bản đóng vai trò quan trọng hơn trong kế hoạch quân sự toàn cầu của Mỹ và các đồng minh.
Nhưng có lẽ thương vụ này không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa về mặt quân sự!
Với quan điểm phải xây dựng các mối quan hệ thương mại "công bằng" và "có qua có lại", kể từ sau khi lên nắm quyền, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục kêu gọi giảm thâm hụt thương mại của Mỹ với các đối tác thương mại lớn của nước này, trong đó có cả đồng minh Nhật Bản.
Trong cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở thủ đô Buenos Aires (Argentina) cuối tuần qua, ông Donald Trump một lần nữa ca thán rằng mức thâm hụt thương mại của Mỹ với Nhật Bản là "khá đáng kể", đồng thời nhấn mạnh hai nước cần nhanh chóng cân bằng mức thâm hụt này.
Bởi vậy, bằng việc mua thêm một số lượng lớn máy bay chiến đấu từ Mỹ, Nhật Bản sẽ cùng lúc thực hiện được hai mục tiêu, đó là vừa nâng cao tiềm lực quân sự, vừa "chiều lòng" đồng minh.