Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ là hai quốc gia còn tồn tại mâu thuẫn liên quan đến vấn đề chủ quyền. Từ năm 1970 đến nay, Ankara và Athens vẫn chưa thể giải quyết tranh chấp đối với các đảo trên biển Aegean, kéo theo khúc mắc trong phân định lãnh hải, không phận và quy chế của một số đảo. Hai nước thậm chí từng tiến sát ngưỡng đối đầu quân sự vào các năm 1987 và 1996.
Để bảo vệ không phận trước lực lượng không quân hùng mạnh của Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp đã quyết định đặt niềm tin vào vũ khí Nga thay vì NATO thông qua hợp đồng mua sắm 1 tổ hợp tên lửa phòng không tầm xa S-300PMU-1 với 4 khẩu đội, 16 xe mang phóng tự hành và 80 đạn đánh chặn.
Tuy nhiên ưu thế về phòng không của Hy Lạp đã không còn nữa sau khi Nga bán hệ thống S-400 Triumf cao cấp hơn cho Thổ Nhĩ Kỳ, như để xoa dịu đối tác mà mới đây Moskva đã đưa ra một đề xuất rất đáng quan tâm.
Nga sẽ hiện đại hóa hệ thống tên lửa phòng không tầm xa S-300PMU-1 cho Hy Lạp
"Nga sẵn sàng cung cấp gói hiện đại hóa cho hệ thống phòng không S-300 của Hy Lạp và đã nhiều lần đề xuất vấn đề này với Athens", Giám đốc Cơ quan hợp tác Kỹ thuật - Quân sự liên bang Nga (FSMTC) ông Dmitry Shugaev cho biết trong một cuộc phỏng vấn với RIA Novosti.
Tuy nhiên bất chấp nỗ lực của Nga, cho đến nay Hy Lạp vẫn chưa tiếp nhận đề nghị, nguyên nhân được giải thích là do các lệnh trừng phạt của EU cũng như các nước NATO đối với Nga, các tổ chức mà Athens đều là thành viên chủ chốt.
Ông D. Shugaev nhắc nhở rằng hệ thống phòng không S-300 đã được chuyển đến Hy Lạp trong một thời gian dài, bây giờ nó vẫn đang làm nhiệm vụ bảo vệ bầu trời quốc gia này.
"Hiện tại chúng ta đang nói về việc duy trì hệ thống ở trạng thái cần thiết và thực hiện các chức năng phòng không. Hợp đồng dịch vụ sau bán hàng có hiệu lực. Tuổi thọ của các tên lửa đã được kéo dài", ông D. Shugaev nói.
Người đứng đầu FSMTC nhấn mạnh rằng Nga quan tâm đến việc đảm bảo tình trạng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang Hy Lạp và nhìn thấy triển vọng cho sự phát triển hơn nữa trong lĩnh vực hợp tác kỹ thuật quân sự.
Thổ Nhĩ Kỳ chắc chắn sẽ không vui khi Nga nâng cấp S-300 cho Hy Lạp
Bên lề cuộc phỏng vấn của RIA Novosti, ông D. Shugaev cũng phân bua rằng việc cung cấp hệ thống phòng không S-400 Triumf cho Thổ Nhĩ Kỳ không gây nguy hiểm đến sự toàn vẹn lãnh thổ của Hy Lạp, nỗi sợ hãi là hoàn toàn không cần thiết.
Hệ thống phòng không S-400 được thiết kế để bảo vệ không phận khỏi sự xâm phạm của nhiều phương tiện tấn công đường không hiện tại cũng như tương lai. Tính năng của nó rõ ràng cao cấp hơn nhiều so với S-300PMU-1, Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn có thể triển khai vũ khí này gần khu vực tranh chấp để khóa chặt bầu trời.
Để tạo ra sự cân bằng, nhiều khả năng Nga sẽ nâng cấp tổ hợp S-300PMU-1 của Hy Lạp với cấu hình tương tự hệ thống mà họ bàn giao cho Syria và bán thêm đạn tên lửa 48N6E3 tầm xa 250 km, tương đương loại đã cung cấp cho Ankara.
Chính sách bán vũ khí cho cả hai bên xung đột có vẻ như đang được Moskva tích cực triển khai, ví dụ tiêu biểu là họ đề xuất Saudi Arabia và cả Iran hãy mua S-400 để bảo vệ lãnh thổ khỏi nguy cơ bên kia tấn công.
Tổ hợp tên lửa phòng không S-300PMU-1 của Hy Lạp bắn đạn thật