CNN dẫn phân tích của các chuyên gia vũ khí sau khi phân tích hình ảnh vệ tinh của địa điểm phóng nhận định Nga dường như đã thất bại trong một cuộc thử nghiệm tên lửa RS-28 Sarmat - vũ khí được đánh giá là then chốt trong quá trình hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân của nước này.
Thiệt hại của Nga trong vụ thử nghiệm thất bại có thể thấy rõ thông qua ảnh vệ tinh do công ty công nghệ Maxar chụp vào ngày 21/9 cho thấy một hố rộng khoảng 60 m được được chụp lại tại hầm phóng thuộc Sân bay vũ trụ Plesetsk miền Bắc nước Nga. Đây là miệng hố mới xuất hiện so với những bức ảnh chụp vào đầu tháng 9.
Gần như toàn bộ bãi phóng tên lửa Plesetsk bị san phẳng và được cho là hậu quả từ một thử nghiệm tên lửa RS-28 thất bại. (Ảnh: Maxar)
Tên lửa đạn đạo liên lục địa RS-28 Sarmat được quân đội Nga phát triển để thực hiện các cuộc tấn công răn đe hạt nhân vào những mục tiêu cách xa hàng nghìn km tại Mỹ hoặc Châu Âu. Mỗi tên lửa RS-28 nặng đến hơn 200 tấn và có thể mang theo 16 đầu đạn hạt nhân hoặc đạn siêu thanh.
"Theo các dấu hiệu, đó là một cuộc thử nghiệm thất bại. Nó đã để lại một lỗ lớn trên mặt đất. Đã xảy ra một sự cố nghiêm trọng với tên lửa và hầm phóng" , Pavel Podvig, một nhà phân tích làm việc tại Geneva điều hành dự án phân tích Lực lượng hạt nhân Nga, cho biết.
Trong khi đó, ông Timothy Wright, chuyên gia nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) ở London(Anh), cho biết những thiệt hại khu vực xung quanh hầm chứa tên lửa ngay lập tức cho thấy sự cố ngay sau khi phóng.
"Nguyên nhân có thể là tầng đầu tiên - tên lửa đẩy không đánh lửa đúng cách hoặc gặp sự cố cơ học nghiêm trọng, khiến tên lửa rơi trở lại hoặc hạ cánh gần hầm chứa và phát nổ" , ông Wright trả lời phỏng vấn Reuters nói .
Đăng hình ảnh vệ tinh tại bãi thử nghiệm trước và sau vụ phóng lên mạng xã hội X, chuyên gia hạt nhân James Acton tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế cho rằng, khả năng xảy ra một vụ nổ lớn trong quá trình phóng thử RS-28 là có cơ sở và ông khẳng định rằng thử nghiệm đã thất bại.
Bãi thử nghiệm Plesetsk nguyên vẹn được chụp ngày 7/9 và sau đó vào ngày 21/9. (Ảnh: Maxar)
Bộ Quốc phòng Nga hiện chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về thông tin trên. Quân đội Nga cũng không đưa ra thông báo nào về các cuộc thử nghiệm Sarmat đã lên kế hoạch trước đó.
Mỹ và các đồng minh đang theo dõi chặt chẽ quá trình phát triển kho vũ khí hạt nhân của Nga vào thời điểm cuộc chiến ở Ukraine đã đẩy căng thẳng giữa Moskva và phương Tây lên mức nguy hiểm nhất trong hơn 60 năm.
Kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần tuyên bố Nga có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất và tiên tiến nhất thế giới, đồng thời cảnh báo phương Tây không nên vượt qua “lằn ranh đỏ” có thể dẫn đến chiến tranh hạt nhân.
Tên lửa RS-28 Sarmat dài 35 m, thường được phương Tây ví von là tên lửa Satan II, có tầm bắn 18.000 km. Nga đã từng tuyên bố Sarmat sẽ sẵn sàng vào năm 2018, thay thế SS-18 thời Liên Xô, nhưng ngày triển khai đã bị lùi lại nhiều lần.
Hình ảnh tên lửa RS-28 trong một vụ phóng thử nghiệm thành công vào năm 2022 cũng tại Plesetsk. (Ảnh: Sputnik)
Vào tháng 10/2023, Tổng thống Putin cho biết Nga đã gần hoàn thành công việc chế tạo tên lửa này. Còn cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết tên lửa này sẽ hình thành "nền tảng cho lực lượng hạt nhân chiến lược trên bộ của Nga".
Theo ông Wright, một vụ thử nghiệm thất bại không đồng nghĩa với việc chương trình Sarmat đang trở nên đáng lo ngại.
“Tuy nhiên, đây là lần thử nghiệm thất bại thứ tư liên tiếp của Sarmat, ít nhất sẽ đẩy lùi thời điểm đưa vào sử dụng vốn đã bị trì hoãn của nó thậm chí còn lâu hơn nữa và nhiều nhất có thể đặt ra câu hỏi về tính khả thi của chương trình” , ông Wright nói.
Wright cho biết dự án mới chậm trễ sẽ gây sức ép lên khả năng hoạt động và sự sẵn sàng của các tên lửa SS-18 cũ mà Sarmat dự kiến sẽ thay thế, vì chúng sẽ phải tiếp tục hoạt động lâu hơn dự kiến.