Tài liệu mật hé lộ Triều Tiên muốn cùng Hàn Quốc lập nhà nước cộng hòa liên bang

Cũng theo tài liệu kể trên, nhà lãnh đạo Liên Xô khi ấy là Mikhail Gorbachev đã thuật lại đề xuất bí mật này cho tổng thống Mỹ Ronald Reagan trong cuộc họp thượng đỉnh tại Washington ngày 9/12/1987.

Theo kế hoạch đó, Triều Tiên muốn thành lập một nước cộng hòa liên bang với 2 chính phủ đại diện cho 2 miền và tuyên bố đây là nhà nước trung lập, có thể đóng vai trò như một vùng đệm trong khu vực.

Triều Tiên cũng kêu gọi hai bên kí kết một hiệp ước không xâm lược, gây hấn; đề xuất thay thế hiệp định ngừng bắn bằng hiệp ước hòa bình và mở ra khả năng nhà nước mới có thể gia nhập Liên Hợp Quốc dưới chung một tên gọi.

Thêm vào đó, Bình Nhưỡng đã tìm cách hủy mọi thỏa thuận và hiệp ước đạt được với các bên thứ ba mà nước này cảm thấy bất lợi cho quá trình thống nhất hai miền. Ý định này của Triều Tiên được hiểu là cách đặt nhiều áp lực lên Seoul, buộc Hàn Quốc phải rời khỏi hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ.

Phía Triều Tiên còn đề xuất hai miền cắt giảm quân số xuống dưới 100.000 lính mỗi bên để tạo bước đà xây dựng không khí hòa bình, kêu gọi hủy bỏ mọi vũ khí hạt nhân và buộc binh lính nước ngoài phải rút khỏi bán đảo. Đây được xem là ý định rõ ràng của Bình Nhưỡng nhằm vào binh lính Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc vào thời điểm ấy.

Ngày 14/12/1987, ông Gorbachev đã hỏi Colin Powell, cố vấn an ninh của ông Reagan, liệu ông đã xem qua bản đề xuất hay chưa.

Ông Powell cho biết ông sẽ xem xét sớm và bày tỏ hi vọng vấn đề này sẽ được giữ kín trước công chúng.

Washington sau đó nói rằng đó là vấn đề Hàn Quốc phải tự giải quyết, và cho rằng những đề xuất này không hề khả thi trừ khi Triều Tiên thể hiện thiện ý của mình.

Thông tin về đề xuất của Triều Tiên nhiều thập niên trước được giải mật đúng thời điểm hai miền bán đảo chuẩn bị có cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều vào cuối tháng 4 tới nhằm thảo luận hình thức cải thiện mối quan hệ song phương vốn bị tổn hại sau nhiều lần phóng tên lửa và thử hạt nhân của Triều Tiên.

Về mặt lý thuyết, hai miền bán đảo vẫn đang trong tình trạng chiến tranh từ khi chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) kết thúc bởi một hiệp định đình chiến, không phải hiệp ước hòa bình.