Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 28/9 cảnh báo, Nga sẽ không cho phép các tay súng thánh chiến tại Syria di chuyển đến Afghanistan hay bất cứ nơi nào khác bằng cách lợi dụng một thỏa thuận vừa đạt được với Thổ Nhĩ Kỳ nhằm tránh một cuộc tấn công quân sự quy mô lớn tại tỉnh Idlib.
Trước đó, theo thỏa thuận lập một vùng phi quân sự từ ngày 15/10 tới, toàn bộ tay súng phải rút khỏi khu vực này, trong khi các lực lượng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phối hợp tuần tra.
Ankara cũng nhất trí phân loại các tay súng đối lập với các tay súng thánh chiến thuộc các nhóm bị Liên Hợp Quốc coi là khủng bố, tuy nhiên số phận của các phần tử cực đoan này vẫn chưa được quyết định.
"Có người nói rằng các phần tử trên sẽ được đưa đến các điểm nóng khác, chẳng hạn như Afghanistan. Điều này là không thể chấp nhận được", ông Lavrov cho biết.
Ông nhấn mạnh: "Các đối tượng này phải bị tiêu diệt, hoặc phải đối mặt với một tiến trình pháp lý."
Ngoại trưởng Lavrov đã gặp những người đồng cấp Iran và Thổ Nhĩ Kỳ trong tuần này bên lề kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc để thảo luận các bước tiếp theo trong thỏa thuận về Idlib.
Các nhà ngoại giao Liên Hợp Quốc cho biết, thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã ngăn chặn một cuộc tấn công quy mô lớn tại Idlib, đồng thời mở ra một cơ hội để tiến hành các cuộc đối thoại chính trị.
Ngày 27/9 vừa qua, 7 quốc gia (trong đó có Mỹ, Pháp, Saudi Arabia, Jordan, Ai Cập) đã kêu gọi Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Syria Staffan de Mistura thành lập một ủy ban soạn thảo một hiến pháp thời hậu chiến cho Syria.
Tuy nhiên, ông Lavrov cho rằng không nên vội vàng chuẩn bị cho ủy ban trên, đồng thời nhấn mạnh "sẽ là một sai lầm nghiêm trọng" nếu ép các bên tham chiến bắt đầu làm việc với nhau khi chưa có một thỏa thuận nào.
Iran và Nga hiện đang cung cấp hỗ trợ quân sự quan trọng cho các lực lượng Chính phủ Syria trong khi Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ các nhóm vũ trang.
Kết quả cuộc hội đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Sochi tuần trước được đánh giá mang ý nghĩa đột phá khi hai bên đạt thỏa thuận, trước ngày 15/10 sẽ thiết lập một khu phi quân sự rộng khoảng 15-20km ở Idlib dọc theo đường ranh giới hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của các lực lượng đối lập.
Đến ngày 10/10, các nhóm phiến quân phải rút tất cả các vũ khí hạng nặng ra khỏi khu vực và lực lượng quân sự của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thực hiện các cuộc tuần tra chung kiểm soát khu vực này.
Thỏa thuận mà ông Putin và ông Erdogan đạt được nhằm thiết lập một khu phi quân sự ở Idlib là nỗ lực để tránh thương vong dân sự quy mô lớn và ngăn chặn dòng người tị nạn từ Syria đổ vào Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngoài ra, sáng kiến thiết lập khu phi quân sự ở Idlib cũng giúp tăng cường vị thế ngoại giao của Nga như một quốc gia có trách nhiệm đối với vấn đề nhân đạo.
Về phía Syria, ngay cả khi kế hoạch này thất bại thì nó cũng cung cấp cho Chính phủ Syria một lý do chính đáng hơn để chấm dứt cuộc chiến dai dẳng hiện nay thông qua hành động quân sự.
Sputnik dẫn ý kiến của các nhà phân tích cho rằng, hy vọng thiết lập một khu phi quân sự để bảo vệ dân thường Idlib, Syria có thể bị phá vỡ bởi một cuộc tấn công sử dụng vũ khí hóa học do Mỹ và lực lượng nổi dậy do Washington hậu thuẫn dàn dựng hoặc Nga hay Thổ Nhĩ Kỳ tận dụng tình hình để nhằm vào các mục tiêu của đối thủ.