Nguy hại hơn khi chính dưa, cà muối cũng bị phù phép để nhanh chín, bắt mắt, ngon giòn nhờ những hóa chất này .
“Tiết kiệm mà hiệu quả…”
Đó là lời khẳng định của bác Nga, người chuyên làm dưa cà muối để bán (Quan Nhân, Trung Hòa, Hà Nội). Theo bác Nga: “Ngoài kinh nghiệm lâu năm, giờ để dưa cà muối nhanh chín, lại có màu vàng, ăn giòn ngon thì tôi đã được một người bạn trên phố cổ chia sẻ cho cách dùng phụ gia. Dùng chất phụ gia này vừa tiết kiệm mà hiệu quả, không phải mất công sức hì hục nén đá mấy ngày chờ dưa cà chín mới bán được”.
Khi gặng hỏi về chất phụ gia đó cụ thể là những gì, bán ở đâu, cách muối như thế nào, bác Nga chột dạ, nói đó là bí quyết không chia sẻ được. Vì là người mua quen hàng của bác, chúng tôi cố nói chuyện và được bác “bật mí” tên phụ gia đó là axit chanh và chất tẩy đường, muốn mua được phải lên tận chợ Đồng Xuân hoặc chợ Ngọc Hà.
Axit chanh cần mua bao nhiêu cũng có!
Theo chỉ dẫn của bác Nga, chúng tôi có mặt tại chợ Ngọc Hà (Ba Đình, Hà Nội). Vào quầy hàng khô treo biển Hồng Thắm, khi hỏi mua axit chanh, chị bán hàng nhanh nhẩu: “Em mua nhiều không? Nếu mua nhiều chị bán giá gốc, mua ít thì đủ 75.000 đồng/kg”.
Khi chúng tôi thắc mắc đắt hơn giá người thân giới thiệu đến đây mua, chị giải thích: “Những năm trước, ít người sử dụng, chỉ có các hàng cơm, khi me, sấu đắt, người ta mua để vẩy vào nước rau tạo độ chua và ai cần tẩy trắng quần áo thì mua về tẩy nên giá chỉ 35.000 đồng/kg. Hai năm trở lại đây, axit chanh bán cực chạy và đắt bởi nó được dùng thông dụng trong chế biến thực phẩm…”
Khi PV hỏi mua chất tẩy đường, chị rất thực thà trả lời: “Chị có bán, nhưng mấy hôm nay hết hàng chưa nhập được về, em cần gấp thì ra chợ Đồng Xuân hỏi mua, người ta bán nhiều mà lúc nào cũng có.”
Lần theo hướng dẫn, chúng tôi đã tìm tới chợ Đồng Xuân (trong vai những người mới làm hàng xén) để hỏi mua chất tẩy đường, axit chanh. Tại ki ốt số 1, chủ cửa hàng cô Tâm, cho biết: “Cần mua bao nhiêu cũng có, không bán theo lạng mà bán theo cân với giá 70.000 đồng/kg mỗi loại”.
Khi chúng tôi đề nghị lấy một cân chất tẩy đường, người bán hàng lôi ra một túi nilon màu trắng trông như đường trong thùng cacton ghi mỗi chữ “chất tẩy”, thùng bên cạnh chính là axit chanh ghi chữ “axit”. Người bán hàng cho biết thêm: “Dùng chất này để tẩy trắng và tạo vị chua ngon cho dưa cà muối không bị người mua phát hiện. Ngoài ra, em dùng để tẩy trắng lòng, măng, hoa chuối, thịt thâm đen, thậm chí bát đũa, vết ố quần áo đều được, rất tiện lợi, mua 1kg có mà dùng mấy tháng”.
Chất tẩy này được bày bán nhan nhản ở rất nhiều chợ hiện nay.
Thấy chúng tôi băn khoăn, liệu dùng như vậy có độc không và có mùi chua thì khách hàng phát hiện ngay thì bà chủ Tâm giải thích và hướng dẫn chúng tôi cách làm: “Những thứ này gọi là axit, chất tẩy nhưng nó có tác dụng làm trắng, tạo mùi chua dùng muối dưa cà ăn được luôn không phát hiện được. Nếu để quá lâu thì mùi khú như dưa cà để quá khi muối truyền thống, người mua không nhận ra được, em cứ an tâm.
Khi làm, em rửa sạch dưa, cà cho một thìa nhỏ chất tẩy đường vào ngâm từ 10-15 phút, rồi bỏ ra rửa sạch bằng nước. Tiếp đó, tùy theo khối lượng dưa cà định làm để cho lượng axit chanh vào hòa cùng nước sôi, rồi thêm gia vị khác muối như bình thường. Những khách hàng mua của chị đều là chủ nhà hàng, quán cơm lớn, họ dùng bao lâu nay, người ăn khen ngon có làm sao đâu?”
Cực kỳ độc hại, nguy hiểm!
Theo ghi nhận của PV, túi được gọi là axit, chất tẩy đường đó không bao bì, nhãn mác, không hạn sử dụng, không nguồn gốc xuất xứ, màu trắng, có mùi rất khó ngửi. Nếu đưa lên sát mũi, mùi của nó có thể khiến người ngửi choáng váng, hoa mắt. Nhìn bằng mắt thường khó có thể phân biệt được nó là chất gì, khi đã phù phép vào dưa cà muối thì càng khó phát hiện được.
Như hồi đầu tháng 5/2012 vụ ngộ độc cà pháo, dưa muối xảy ra trên địa bàn xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, làm gần 50 người nhập viện. Qua điều tra 46 người thuộc 15 hộ gia đình đã từng ăn cà, dưa muối thì có 37 người biểu hiện rối loạn tiêu hóa, trong đó 8 người biểu hiện rõ là ngộ độc.
Xác nhận điều này, bà Lương Bích Thủy (TS ngành hóa sinh, Khoa Hóa, ĐH Sư phạm Hà Nội) cho biết: “Axit chanh, bột tẩy đường là những hóa chất được dùng phổ biến trong công nghiệp tẩy rửa. Trong công nghiệp thực phẩm, những chất này chỉ được dùng khi trên bao bì chỉ định rõ với lượng hạn chế giúp tẩy trắng và lên men. Nếu dùng axit chanh quá lượng quy định có thể tổn hại đến men răng. Khi tiếp xúc gần mắt, có thể gây bỏng và làm mất thị giác. Ngoài ra còn làm tổn hại và bạc màu tóc”.
"Nếu sử dụng hóa chất công nghiệp để tẩy thức ăn, người ăn có nguy cơ bị nhiễm kim loại nặng, về lâu dài có thể gây ung thư…" - bà Lương Bích Thủy (TS ngành hóa sinh, Khoa Hóa, ĐH Sư phạm Hà Nội) cảnh báo.
Cũng theo bà Thủy: “Chất tẩy đường là một dạng hợp chất có chứa sunfua dioxit (SO2) dùng để tẩy trắng và giữ cho thực phẩm được tươi. Tuy nhiên, thực phẩm sau khi nhúng vào nước có pha chất tẩy đường phải được rửa lại bằng nước để không gây độc. Nếu chất SO2 còn tồn dư trên thực phẩm sẽ gây nhiễm độc, cụ thể là có thể bị viêm giác mạc mắt, viêm miệng, ruột, dạ dày… Nếu sử dụng hóa chất công nghiệp để tẩy thức ăn, người ăn có nguy cơ bị nhiễm kim loại nặng, về lâu dài có thể gây ung thư…”.
Theo các chuyên gia về dinh dưỡng, khi muối dưa, cà nên đựng trong lọ bằng sành sứ vì chất liệu này không phản ứng với dịch axit trong dưa, cà. Nếu đựng trong các hộp nhựa hoặc thùng sơn thì chất phụ gia trong đồ nhựa sẽ hòa tan vào dịch dưa cà muối và gây hại cho người sử dụng. Đặc biệt, không để trẻ em sử dụng thực phẩm không được xử lí SO2 vì sẽ ảnh hưởng nguy hiểm đến đường ruột.