Trên chiếc lá nằm trong cánh rừng nhiệt đới ở Peru, xác một con ruồi trông như thể sinh vật ngoài hành tinh khiến người xem có cảm giác ghê rợn.
Cảnh tượng có phần nghiệt ngã này được Roberto García-Roa, nhà sinh vật học tiến hóa thuộc Đại học Valencia (Tây Ban Nha), ghi lại khi thực hiện nghiên cứu tại Khu bảo tồn quốc gia Tambopata ở đông nam Peru. Bức ảnh giành chiến thắng cuộc thi nhiếp ảnh Tiến hóa và sinh thái BMC năm nay.
Các giám khảo đánh giá bức ảnh là "ấn tượng khi lột tả chân thực được sự giao thoa giữa sự sống và cái chết, thể hiện mạnh mẽ sự tiến hóa của sinh vật", mà cụ thể ở đây là cái chết của con ruồi và sự phát tán bào tử mới của nấm "thây ma".
Các bào tử của nấm "thây ma" đã thâm nhập vào con ruồi từ lâu và "điều khiển" nó, buộc nó phải di chuyển đến một vị trí thuận lợi hơn cho sự phát triển của nấm. Các nhánh nấm sau đó sẽ phát triển, từ từ hút cạn sinh lực con ruồi, khiến nó chết rồi xuyên ra ngoài, phát tán bào tử mới.
Mặc dù chỉ mới là năm thứ 2 tổ chức, nhưng cuộc thi nhiếp ảnh Tiến hóa và sinh thái BMC do tạp chí khoa học BMC Ecology and Evolution tổ chức đã thu hút hàng trăm nghìn bức ảnh dự thi từ các nhà sinh thái học và các nhà sinh học tiến hóa trên khắp thế giới. Tất cả đều mong muốn sử dụng khả năng sáng tạo nhiếp ảnh của mình để làm nổi bật sự kỳ thú của thiên nhiên, làm nổi bật những thách thức mà hành tinh của chúng ta phải đối mặt và công việc nghiên cứu của họ.
Với bốn hạng mục tranh giải: "Mối quan hệ trong tự nhiên", "Đa dạng sinh học đang bị đe dọa", "Cận cảnh cuộc sống" và "Công tác nghiên cứu", cuộc thi đã tạo ra một bộ sưu tập ảnh khổng lồ ghi lại vẻ đẹp của thế giới tự nhiên và nhu cầu bảo vệ tự nhiên khi tác động của con người lên hành tinh ngày càng gia tăng.
Cùng ngắm một số bức ảnh ấn tượng khác đoạt giải trong cuộc thi:
Nhà nghiên cứu sau tiến sĩ Alwin Hardenbol (Đại học Eastern Finland) chiến thắng danh mục ảnh “Mối quan hệ trong tự nhiên”, với bức ảnh chú chim Bombycilla garrulus tìm ăn quả mọng. Chim Bombycilla garrulus và cây thanh lương trà có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Chim ăn trái mọng và phát tán hạt cây. Sự tương tác giữa thực vật và động vật ăn quả này mạnh đến mức loài chim Bombycilla garrulus sẽ di cư đến nơi nào có sự hiện diện của cây thanh lương trà.
Giải nhì danh mục ảnh “Mối quan hệ trong tự nhiên” là bức ảnh của Alexander T. Baugh, nhà sinh học hành vi tại Đại học Swarthmore (Hoa Kỳ), mô tả mối quan hệ giữa kẻ săn mồi và con mồi. Những con dơi có thể phát hiện và xác định vị trí của con ếch bằng cách lắng nghe tiếng kêu gọi bạn tình ở tần số rất thấp của chúng. Tuyến nước bọt của dơi cũng có thể trung hòa các chất độc trong da của con ếch độc.
Nhà nghiên cứu Samantha Kreling từ Đại học Washington (Hoa Kỳ) chiến thắng hạng mục "Đa dạng sinh học đang bị đe dọa". Ảnh chụp một bầy voi châu Phi tránh ánh nắng mặt trời dưới cây Baobab lớn khi hạn hán tấn công Vườn quốc gia Mapungubwe ở Nam Phi. Thân cây có nhiều lớp vỏ bị xé rách do những con voi đã lột vỏ để tìm nước. Cây Baobab có thể sống tới 2.000 năm trên các sa mạc khô cằn ở miền nam châu Phi. Chúng thích nghi với môi trường khắc nghiệt bằng cách tích trữ nước trong thân cây. Nhưng các nghiên cứu gần đây cho thấy những cây này đang là nạn nhân của biến đổi khí hậu.
Lindsey Swierk, trợ lý giáo sư nghiên cứu tại Đại học Binghamton (Hoa Kỳ), giành giải nhì cho hạng mục "Đa dạng sinh học đang bị đe dọa". Thông thường, những con ếch Rana sylvatica sẽ giao phối và đẻ trứng vào mùa xuân, khi băng vừa tan. Những năm gần đây, khí hậu ấm lên một cách bất hợp lý vào đầu mùa xuân ở Đông Bắc Hoa Kỳ khiến chúng sinh sản sớm hơn. Điều đáng buồn là băng tưởng chừng đã tan nhưng vẫn sẽ xuất hiện bất ngờ, khiến những quả trứng này mắc kẹt dưới băng và không thể nở ra ếch con.
Giành giải ở hạng mục “Cận cảnh cuộc sống” là bức ảnh của Brandon André Güell, nghiên cứu sinh người Mỹ gốc Costa Rica đang nghiên cứu về hệ sinh thái phát triển và hành vi của các loài cây tại Đại học Boston, Hoa Kỳ. Bức ảnh ghi lại những chú ếch ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển trong trứng của chúng.
Bức ảnh của nhà sinh vật học Jeferson Ribeiro Amaral tại Đại học Cornell giành chiến thắng hạng mục "Hoạt động nghiên cứu”. Bức ảnh chụp hai nhà nghiên cứu thực địa của Phòng thí nghiệm Sinh thái sông và suối tại Đại học Bang Rio de Janeiro, Brazil. Họ đang nghiên cứu xem liệu sự hiện diện của các loài thực vật mới có ảnh hưởng gì đến sự tăng lượng ếch nhái và ảnh hưởng tích cực đến việc tái chế chất dinh dưỡng trong hồ nước hay không.