Bục giảng hóa sân khấu quay TikTok
"Nhờ cô giáo gỡ bỏ clip TikTok có mặt cu Bin nhà chị xuống. Chị không muốn hình ảnh, thông tin của con xuất hiện trên mạng", tin nhắn được chị Trần Lê Bích Ngọc (37 tuổi, Cầu Giấy, Hà Nội) gửi đến giáo viên chủ nhiệm lớp của con. Con trai chị Ngọc đang học lớp 3 tại một trường tiểu học trên địa bàn phường Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội.
Chiều qua, khi đang ngồi làm việc ở cơ quan, đồng nghiệp bất ngờ cho chị Ngọc xem đoạn clip TikTok quay cảnh cô giáo đeo kính râm đứng trước bục giảng cùng 4 học sinh đứng sau nhảy "điệu múa quạt, quẩy dân tổ". Chị tá hỏa phát hiện trong số học sinh nhảy ấy có cậu con trai của mình.
Giáo viên thường xuyên đăng tải clip nhảy múa cùng học sinh lên TikTok.
Xem xong clip, chị canh cánh nỗi lo về TikTok, những điệu nhảy không phù hợp lứa tuổi ấy sẽ ảnh hưởng xấu đến con trai. Sau khi tham khảo ý kiến chồng, đồng nghiệp, chị quyết định nhắn tin cho cô giáo chủ nhiệm lớp nhờ cô gỡ bỏ clip khỏi TikTok với lý do "gia đình không muốn con tiếp xúc với nền tảng mạng xã hội này và sợ lộ thông tin, hình ảnh cá nhân".
Ở nhà, ngoài thời gian học bài, gia đình chị chỉ cho cu Bin xem hoạt hình trên tivi hoặc YouTube, cấm xem những clip nhảy múa, livestream trên TikTok, Facebook. Những clip đăng tải trên các nền tảng này thường không được kiểm duyệt về nội dung, nhiều ngôn từ tục tĩu, ăn mặc hở ngực, bụng kèm các hành vi không phù hợp với trẻ nhỏ. "Nếu không kiểm soát nghiêm con rất dễ học theo, vô thức trở thành thói quen nguy hiểm", vị phụ huynh nói.
Chị Ngọc cũng chia sẻ, chị dần mất thiện cảm với giáo viên sau khi xem loạt clip nhảy nhót, uốn éo của cô trên TikTok.
Chị Nguyễn Vân Anh (38 tuổi, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc) cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Cô giáo trẻ ở trường tự quay clip nhảy cùng con gái chị trên bục giảng đăng lên TikTok. Sau đó, clip nhận được cơn mưa lời chê bai về điệu nhảy, nhan sắc... từ cộng đồng mạng. Thậm chí, nhiều người ác ý bình luận chê "xấu vậy mà cũng tự tin nhảy nhót", "đã không nhảy đẹp còn thể hiện", "cô trò mà trông như hai cô gái dạt nhà"...
"Con gái phải bật khóc và tâm sự với tôi về việc nhận được quá nhiều bình luận chê bai như vậy. Tôi ngỡ ngàng không hiểu chuyện gì cho đến khi xem được đoạn clip của cô giáo trẻ kia đăng tải lên", chị Vân Anh nói.
Nữ phụ huynh này cho rằng, việc cô giáo đăng tải hình ảnh học sinh lên TikTok có thể chỉ để thể hiện mối quan hệ thân thiết giữa cô trò. Thế nhưng, những video này có thể vô tình khiến các học sinh tổn thương vì trở thành tâm điểm bàn luận.
Bản thân gia đình chị Vân Anh rất hạn chế đưa hình ảnh con cái lên mạng xã hội để tránh bị đối tượng xấu lợi dụng. Vậy nên, chị đã quyết định phản ánh với cô giáo tôn trọng hình ảnh của các con, không đưa lên mạng xã hội một cách tùy tiện, khi chưa được phép của phụ huynh.
Bất chấp câu view
Cô Nguyễn Phương Anh (47 tuổi, trường Tiểu học Chu Văn An, Hà Nội) bất ngờ khi xem các video do giáo viên đăng tải trên TikTok, "các cô giáo trẻ tự tin quá, dám đăng ảnh uốn éo, mặc váy hở cổ lên TikTok". Giáo viên lâu năm đi dạy như cô Phương Anh cũng chưa một lần dám mặc váy trễ cổ, hở vai hay ngắn quá đầu gối lên lớp dạy học, rất phản cảm và khó dạy dỗ học sinh.
Nhiều clip học sinh nhảy múa trên TikTok nhận tranh cãi khen chê.
Về các clip TikTok, cô Phương Anh nhận định đa phần đều dàn dựng và nhờ học sinh quay bằng điện thoại. Nhiều cô giáo vừa livestream tiết dạy, vừa "phê bình" học sinh không chịu làm bài tập, lười biếng. Ngạc nhiên hơn những clip như vậy nhận được hàng nghìn, triệu view từ cộng đồng mạng với đủ lời khen chê.
Tuy nhiên, theo cô dù bằng hình thức nào thì việc làm này rất đáng lên án và cấm tuyệt đối trong nhà trường. Việc giáo viên sử dụng điện thoại hay quay clip trong lớp học ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến giờ học của trẻ. Đồng thời, quy định cũng hạn chế tối đa các giáo viên sử dụng điện thoại trong giờ học, không phục vụ mục đích giảng dạy.
Những trường hợp giáo viên sử dụng điện thoại di động trong tiết dạy ở trường thường là để ghi hình lớp học làm tiết dạy mẫu theo yêu cầu của hội đồng chuyên môn và ban giám hiệu.
Theo cô Phương Anh, các clip trên TikTok hiện nay của giáo viên đa phần là những bạn trẻ, mới vào nghề. Các giáo viên trẻ này thường tranh thủ quay clip trong giờ ra chơi.
Cô Hoàng Thu Vinh (quận Tân Bình, TP.HCM) cho rằng, nếu muốn gần gũi và thân thiết hơn với học sinh, thầy cô có thể thực hiện nhiều hoạt động chung khác nhau, thay vì rủ học sinh nhảy múa, diễn trò trên TikTok. Khi video lên xu hướng, trẻ cũng dễ trở thành đối tượng bị nhận xét đánh giá trái chiều (bao gồm tích cực lẫn tiêu cực) từ cộng đồng mạng.
Nữ giáo viên này cho rằng, việc giáo viên thường xuyên quay video TikTok trong giờ học hoặc bắt ép học sinh xuất hiện trong video cũng có thể khiến phụ huynh đánh giá sai về hình ảnh người thầy.
Hơn hết, cô lo ngại quyền riêng tư của trẻ bị xâm phạm. Giáo viên cần phải tôn trọng hình ảnh của trẻ và hỏi ý kiến các em trước khi đăng nội dung lên mạng xã hội, tuyệt đối không tùy tiện đăng tải, dù đó là hình ảnh các em đoạt giải thưởng cao trong học tập.
Vi phạm quyền trẻ em
Hiện luật pháp quy định rõ các điều khoản nhằm bảo vệ quyền riêng tư của trẻ em. Cụ thể, khoản 11, điều 6 của Luật Trẻ em 2016 nghiêm cấm hành vi công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân trẻ mà chưa được sự đồng ý của trẻ hoặc cha, mẹ, người giám hộ.
Ngoài ra, khoản 1, điều 36 trong Nghị định số 56 năm 2017 của Chính phủ cũng nêu rõ cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân khi đưa thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em lên mạng phải có sự đồng ý của cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em từ đủ 7 tuổi trở lên; có trách nhiệm bảo đảm an toàn thông tin của trẻ em.
Khoản 2, điều 36 nghị định này cũng nhấn mạnh cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên môi trường mạng phải sử dụng các biện pháp, công cụ bảo đảm an toàn về thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em.
Dù pháp luật Việt Nam đã quy định rõ về việc sử dụng hình ảnh cá nhân của trẻ em, nhiều giáo viên vẫn bất chấp đăng hình ảnh của học sinh lên TikTok để câu like, câu view.
Luật sư Nguyễn Văn Bách (Công ty Luật Ánh sáng) cho rằng, hiện nay, nhiều phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc đăng tải hình ảnh trẻ nhỏ lên TikTok, Facebook. Họ cho rằng, vài hình ảnh đăng tải lên mạng xã hội vô thưởng vô phạt, không gây ra hậu quả gì quá nghiêm trọng. Thậm chí nhiều người còn tự hào thường xuyên khoe con trên mạng xã hội.
Vị luật sư này cho rằng, TikTok không giới hạn phạm vi truy cập của người xem. Những hình ảnh này có thể được tải về và thay đổi bởi một bên thứ ba, lợi dụng hình ảnh của trẻ cho các chiêu trò thu lợi bất chính.
Thậm chí, những hình ảnh này có thể được dùng để truy dấu thông tin cá nhân của trẻ và gia đình, người thân cùng những người liên quan. Từ đó những hành vi như bắt cóc tống tiền, gọi điện đe dọa, lừa đảo tiền bạc, xâm nhập tài khoản ngân hàng, chiếm đoạt tài sản càng có khả năng cao xảy ra hơn.
Hệ thống thông tin điện tử hiện nay rất phát triển nên chỉ cần có hình ảnh có thể kết nối và dẫn đến mã số công dân, rồi đến số tài khoản ngân hàng. Đã không ít trường hợp nạn nhân bị xâm nhập vào tài khoản thực hiện các giao dịch với số tiền lên đến hàng tỷ đồng.
Về mặt tâm lý, những clip TikTok sẽ vô tình tạo cho trẻ thói quen háo danh, chạy theo view, muốn được cộng đồng mạng tung hô. Mầm mống này rất nguy hiểm, trẻ sẽ làm nhiều hành động nguy hiểm bất chấp hút người xem, câu view. Hay khi những clip bị cộng đồng mạng phản ứng trái chiều, bình luận tiêu cực sẽ trở thành cú sốc tâm lý rất lớn với trẻ em, sa sút tinh thần.
Do đó, luật sư Bách đề nghị các trường cần ra quy định nghiêm cấm giáo viên đưa hình ảnh học sinh lên TikTok, mạng xã hội. Đồng thời cũng cấm luôn các hình ảnh lớp học, hoạt động học tập đưa lên mạng tùy tiện. Nếu mạnh tay hơn, nên cấm TikTok để không lan truyền các nội dung phản cảm, ảnh hưởng xấu đến con người.
Về phía phụ huynh, luật sư khuyên nên nhìn nhận đúng bản chất, việc giáo viên đưa clip trẻ lên TikTok không hẳn đã ưu ái, đó là câu view, lợi dụng hình ảnh các em. "Phụ huynh không nên vì tâm lý sợ con bị cô giáo đì vì bố mẹ gây khó dễ, bắt lỗi trong quá trình học tập", ông nói.
Trẻ bắt chước lên TikTok uốn éo
TS Nguyễn Thị Huệ, Đại học Sư phạm Hà Nội lên án, phản đối việc nhiều cô giáo trẻ hiện nay đăng tải clip nhảy múa với học sinh lên TikTok.
Việc giáo viên ghi lại và đăng tải clip nhảy với học sinh lên mạng xã hội có thể muốn nhắn gửi tới phụ huynh, cộng đồng về tiết học vui nhộn. Tuy nhiên, các cô không nhận thức đầy đủ về các mối nguy hại, nguy cơ tiềm ẩn sẽ ảnh hưởng đến học sinh. Đồng thời điều này cũng đang vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng khi TikTok giới hạn độ tuổi sử dụng.
Theo vị chuyên gia, TikTok không giúp ích cho học sinh hay giáo viên trong việc dạy và học, thậm chí ảnh hưởng, làm xao nhãng các tiết học. Các giáo viên dạy học sinh cover lại bài các điệu nhảy chỉ nhằm mục đích giải trí, không rút ra bài học gì cho trẻ.
Nguy hiểm hơn, việc thầy cô rủ học sinh quay clip TikTok đã khơi lên sự tò mò, kích thích chúng tìm hiểu và sử dụng nền tảng mạng xã hội này. Trong khi nền tảng này không được kiểm duyệt nghiêm về mặt nội dung, nhiều clip khoe thân, khoe body, lời nói tục tĩu khiến trẻ dễ học tập, bắt chước.
Vị TS cho rằng, trẻ hoàn toàn có thể học nhảy để rèn luyện thể chất, nhưng thay vì nhảy TikTok, hãy dạy trẻ những hoạt động lành mạnh như nhảy Aerobic. Nếu nhảy hiện đại, hãy dạy trẻ những động tác phù hợp với lứa tuổi thay vì nhảy sexy, phản cảm và dùng hình ảnh đó để câu view.
Mặt khác, trẻ em luôn là đối tượng có nguy cơ lớn vì dễ bị thu hút bởi những trào lưu mới trên TikTok, chưa phân biệt được đúng - sai, phải - trái. Do đó, cha mẹ cũng cần phải có trách nhiệm cao hơn với con cái thay vì luôn đổ lỗi cho cái này, các khác.