Việc các phần tử nổi dậy phải rút khỏi vùng đệm là điều kiện cuối cùng để thực hiện thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ngăn chặn cuộc tấn công của chính phủ Tổng thống Bashar al-Assad vào Idlib.
Tuy nhiên, theo AFP cho đến những giờ đầu tiên của ngày 15.10, việc thực thi điều khoản này vẫn đang bị bỏ ngỏ.
Chỉ vài giờ trước khi đến hạn chót, các phần tử nổi dậy ở Idlib tuyên bố sẽ tiếp tục chiến đấu mà không đưa ra lập trường rõ ràng về động thái đối với thỏa thuận đã đạt được ở Sochi, Nga.
Hayat Tahrir al-Sham (HTS)- liên minh thánh chiến do các phần tử Al-Qaeda ở Syria trước đây dẫn đầu, tuyên bố tiếp tục chiến đấu.
Theo thỏa thuận giữa Nga - Thổ Nhĩ Kỳ, những vũ khí hạng nặng phải được rút hoàn toàn khỏi vùng đệm trước 10.10 và các tay súng phải rời khỏi đây trước ngày 15.10.
Tuy nhiên, cơ quan giám sát nhân quyền Syria (SOHR) cho hay, không có bất kỳ tay súng nào rời khỏi phu vực phi quân sự khi hạn chót đã điểm.
Cũng theo SOHR, cuối tuần qua, nhiều loạt đạn pháo nã từ vùng đệm này ra khu vực do lực lượng chính phủ kiểm soát. Động thái cho thấy phần đầu của thỏa thuận không được thực thi đầy đủ.
Người đứng đầu SOHR Rami Abdel Rahman nhận định, việc các phần tử nổi dậy không rút khỏi vùng đệm tạo cơ sở để chính phủ Damascus và Nga hoạt động quân sự ít nhất là trong khu vực phi quân sự. Phía HTS có khả năng đã "tìm cách "câu giờ" không từ chối cũng không chấp nhận" thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, ông nói.
Sam Heller - chuyên gia phân tích thuộc Nhóm khủng hoảng quốc tế (ICG) cho rằng, tuyên bố của HTS dường như là "thỏa thuận ngầm của thỏa thuận Sochi".
"HTS nhấn mạnh trách nhiệm và tính linh hoạt của họ (trong một số giới hạn). Trong đó dường như có thêm một sự chấp nhận ngầm của thỏa thuận Sochi" - ông nhận định.
Cuối tuần qua, các cuộc pháo kích hạng nặng nã từ vùng đệm vào khu vực do chính phủ Syria kiểm soát đã cướp đi sinh mạng của 2 binh sĩ, theo SOHR.
Dù các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ, các phe phái vũ trang và SOHR tuyên bố các phần tử nổi dậy và thánh chiến đã hoàn tất phần đầu tiên trong thỏa thuận. Nhưng vụ bắn phá nhằm vào quân đội Syria ở tỉnh Hama dường như là một sự vi phạm thỏa thuận.
Hiện chưa rõ bên nào đã nã hỏa lực vào cuối tuần qua bởi cả Mặt trận giải phóng quốc gia (NLF) do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn và các phe phái đối lập khác đều hiện diện trong khu vực này. NLF – bên kiểm soát chưa đến 1/2 Idlib và đã tuyên bố ủng hộ thỏa thuận Nga-Thổ hiện chưa đưa ra bình luận gì về vụ bắn phá.