Vừa qua, đề tài “Nghiên cứu, tính toán thiết kế, chế tạo, lắp đặt và thử nghiệm pháo 105 mm trên xe Ural-375D" do Xí nghiệp Liên hợp Z751 (Tổng cục Kỹ thuật) thực hiện đã thu được nhiều kết quả tốt.
Việc lắp đặt lựu pháo M101 lên xe Ural-375D có lợi thế chiến thuật lớn, đó là đem lại khả năng cơ động cao hơn so với pháo xe kéo, cho phép các khẩu pháo linh hoạt thay đổi trận địa ngay lập tức sau khi bắn một hay nhiều phát đạn.
Điều này rất quan trọng trong việc đối phó với cuộc phản pháo từ kẻ địch (nhất là trong bối cảnh hệ thống trinh sát, định vị pháo binh đã ra đời).
Pháo tự hành M101 của Việt Nam sử dụng loại pháo kéo hệ cũ và xe vận tải có sẵn, giúp giảm chi phí sản xuất nhưng vẫn đáp ứng được yêu cầu tác chiến hiện đại.
Bắn thử nghiệm pháo tự hành M101 cỡ 105 mm do Việt Nam cải tiến. Ảnh: Quân đội nhân dân
Bên cạnh ưu điểm gọn nhẹ (chiều dài nòng 2,31 m; trọng lượng 2,26 tấn), dễ dàng đặt trọn cả khẩu pháo lên thùng xe tải Ural-375D thì M101 cũng có nhược điểm là tầm bắn khá ngắn (chỉ được tối đa 11,2 km) và uy lực không cao.
Vậy từ thành công của đề tài tự hành hóa lựu pháo xe kéo M101 cỡ 105 mm, Việt Nam có thể tiến tới áp dụng mô hình này cho các loại pháo mặt đất cỡ nòng lớn hơn?
Một trong những ứng viên đầu tiên nên được tính tới là pháo D-30 cỡ 122 mm có tầm bắn tối đa 15,4 km và sức mạnh vượt trội M101.
Tuy nhiên D-30 lại cồng kềnh hơn M101 khá nhiều với chiều dài nòng 4,636 m (38 cal); trọng lượng 3,21 tấn và xung lực khi bắn cũng mạnh hơn hẳn.
Do đó, khó có thể đặt trọn khẩu pháo D-30 lên thùng xe tải Ural-375D như M101 mà chắc chắn sẽ phải gắn vào khung gầm một loại xe tải hạng nặng.
Nếu Việt Nam quyết định lựa chọn pháo D-30 để triển khai tự hành hóa thì chúng ta có thể tham khảo cách làm của Quân đội Cuba.
Lựu pháo D-30 cỡ 122 mm của Cuba lắp trên thùng xe tải hạng nặng
Cách làm như trên của Cuba cũng khá tương đồng với Việt Nam, bảo đảm tính đơn giản, dễ triển khai mà vẫn giữ được hầu hết các đặc điểm kỹ chiến thuật của pháo D-30.
Trong trường hợp Việt Nam tiến hành tự hành hóa pháo D-30 thì ứng viên khung gầm xe tải phù hợp nhất để thay thế vai trò của Ural-375D có thể là KrAZ-6322.
KrAZ-6322 là loại xe tải hạng nặng có trọng lượng 12,5 tấn; chiều dài 9,1 m; rộng 2,72 m; khả năng chuyên chở 10,2 tấn hàng ở thùng phía sau, hoàn toàn đáp ứng được kích thước cũng như trọng lượng của lựu pháo D-30.
Xe tải hạng nặng KrAZ-6322
Với số lượng lớn pháo xe kéo D-30 đang trực chiến tại các đơn vị và niêm cất dự trữ trong kho, nếu chuyển một phần sang dạng tự hành sẽ giúp Lực lượng pháo binh Việt Nam đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của tác chiến hiện đại.
Ngoài ra, chi phí phục vụ chương trình này được cho là rất nhỏ so với việc mua sắm số lượng tương tự pháo tự hành thế hệ mới.
