Việt Nam có nên sản xuất radar 3D "đỉnh của đỉnh" của CH Séc?

"Tái hợp" để làm chuyện lớn!

Hai nước anh em tách ra từ Tiệp Khắc (cũ) là CH Séc và CH Slovakia đã ký một thỏa thuận cùng đầu tư phát triển dòng radar 3D tầm trung cơ động nhanh siêu hiện đại để trang bị cho quân đội mỗi nước và có tiềm năng xuất khẩu rất lớn.

Dự án có sự tham gia của 5 công ty tới từ 2 nước, gồm: RETIA (tổng thầu), ELDIS, TATRA của CH Séc và GTC, EVPU của Slovakia. Ngân sách đầu tư cho dự án này sẽ do CH Séc chịu 2/3, còn CH Slovakia chịu 1/3.

Mục tiêu chính là nghiên cứu radar ReUnion hoàn toàn mới, nhằm thay thế các loại radar cảnh giới nhìn vòng P-19, P-35, P-37 và radar đo cao PRV-17 có từ thời Xô Viết đã quá cũ mà hiện vẫn đang là xương sống của lực lượng phòng không 2 nước này.

Sở dĩ dòng radar này được đặt tên là ReUnion bởi nó có nghĩa là sự "tái hợp" giữa các công ty anh em bị chia tách sau khi Tiệp Khắc (cũ) sụp đổ. Qua đó, hội tụ đầy đủ những trí tuệ đỉnh cao của các chuyên gia hàng đầu về nhiều lĩnh vực khác nhau tới từ mỗi nước.

Theo kế hoạch, cuối năm 2016, mẫu thử đầu tiên sẽ chính thức hoàn thành để đánh giá nghiệm thu, năm 2017 bắt đầu sản xuất loạt và bàn giao. Trước mắt, dự kiến CH Séc sẽ mua 6 bộ còn Slovakia sẽ mua 4 bộ và có thể số lượng sẽ tăng thêm tùy theo yêu cầu.

Bên cạnh đó, ReUnion cũng có cơ hội rất lớn tại các nước mới gia nhập NATO như Hungary, Bulgaria, Romania, Croatia và các quốc gia vùng Baltic, nơi đang có nhu cầu thay thế khẩn cấp các loại radar cũ từ thời Xô Viết. Ước chừng nhu cầu của họ vào khoảng 20 bộ.

Tuy nhiên các nhà sản xuất hy vọng sẽ bán được khoảng 60 bộ radar loại này ra khắp thế giới trong vòng 15 năm tới, với các thị trường tiềm năng là Nam Mỹ, châu Phi và châu Á.

Những tính năng vượt trội

Loại radar 3D cơ động nhanh có khả năng nhìn vòng 360 độ, phát hiện mọi loại mục tiêu bay như máy bay chiến đấu - ném bom, trực thăng (kể cả khi chúng đang treo tại chỗ), máy bay không người lái (UAV), tên lửa hành trình, đạn pháo phản lực,...

Đặc biệt, ReUnion phát hiện được những mục tiêu bay có diện tích phản xạ radar (RCS) cỡ 1 m² từ cự ly tới 250 km và các loại mục tiêu siêu nhỏ (RCS 0,1 m²) như tên lửa hành trình, UAV, máy bay tàng hình từ cự ly 100 km.

Cụ thể, radar ReUnion có thể phát hiện máy bay tiêm kích có RCS khoảng 1,5 m² như MiG-29 từ ngoài 250 km, còn với dòng tiêm kích Su-27 có RCS tới 15 m² thì cự ly phát hiện còn xa hơn rất nhiều.

Nó có thể tích hợp dễ dàng với sở chỉ huy hay các đơn vị hỏa lực để cập nhật tham số mục tiêu trong thời gian thực theo dạng bức tranh toàn cảnh, giúp các cấp chỉ huy đánh giá tình huống chính xác và chuyển cấp tiêu diệt mục tiêu kíp thời.

So với đài radar chiến thuật thế hệ mới GM-200 của hãng Thales (Pháp) thì ReUnion vượt trội ở hầu hết các tính năng và còn thêm ưu thế giá thành rẻ hơn hẳn.

Theo hợp đồng, Pháp bán 17 radar GM-200 cho UAE trị giá 335 triệu USD, tương đương 19 triệu USD/bộ, trong khi mức giá của ReUnion chỉ vào khoảng 13 triệu USD/bộ và nếu số lượng sản xuất nhiều, có thể giảm xuống dưới 10 triệu USD/bộ.

ReUnion là loại radar 2 trong 1, vừa hoạt động như đài radar sơ cấp vừa như đài radar thứ cấp, không chỉ dùng cho hoạt động quân sự mà còn phục vụ cả hoạt động quản lý bay dân sự. Nó được đánh giá là một trong những dòng radar tiên tiến nhất thế giới.

Toàn bộ tháp ăng ten, các khối khí tài, thiết bị đi kèm và cabin điều khiển được lắp gọn lên 1 container 20 ft tiêu chuẩn quốc tế, đặt trên khung gầm duy nhất là loại xe 4 cầu chủ động (8x8) Tatra 815-7 - một trong những xe tải việt dã tốt nhất thế giới hiện nay.

Trong khi đó, các loại radar cũ yêu cầu tới 7 xe tải và moóc kéo, lại phải dùng thêm cả cần cẩu khi triển khai, thu hồi, đôi khi mất cả ngày trời. Nhờ đó, ReUnion có khả năng cơ động nhanh trên mọi địa hình, đáp ứng hoàn hảo yêu cầu của chiến tranh hiện đại.

Ngoài ra, nó có thể dùng khung gầm của dòng xe tải quân sự bất kỳ, đặc biệt là dòng Kamaz quen thuộc của Nga. Toàn bộ cơ cấu nâng, hạ của cabin, tháp radar đều tự động hoàn toàn nhờ cơ cấu nâng thủy lực hiện đại, kíp trắc thủ chỉ việc bấm nút, rất nhanh gọn, nhẹ nhàng.

Nhờ mức tiêu thụ điện năng rất thấp và nhất là chỉ cần phân nửa lượng nhân lực để đảm bảo kỹ thuật so với tất cả các loại radar trước đó mà 2 nước này có trong biên chế, giúp tiết kiệm được nhất nhiều chi phí vận hành, bảo dưỡng và sửa chữa.

Do có kích thước nhỏ gọn theo tiêu chuẩn quốc tế nên ReUnion có thể dễ dàng vận chuyển bởi các loại phương tiện như đường không (vừa vặn với máy bay vận tải C-130 hoặc tương đương), đường biển hay đường sắt.

Việt Nam có nên mua công nghệ để tự sản xuất?

Loại radar mới này được đánh giá thuộc hàng tiên tiến nhất thế giới, phát triển để thay thế đích danh các loại radar P-19, P-35/37 và PRV-17 đang là xương sống của hệ thống phòng không Việt Nam. Do vậy, nó là một trong những ứng viên sáng giá nhất.

Một điểm thuận lợi nữa là do không dùng linh kiện nước ngoài nên loại radar này có thể không chịu những ràng buộc về mặt chính trị, bất kỳ quốc gia nào có nhu cầu đều có thể mua được nó.

Retia đã rất thành công với Dự án chuyển giao công nghệ nâng cấp radar P-18 của Việt Nam lên chuẩn P-18M với các tính năng vượt trội như triển khai - thu hồi nhanh hơn, khả năng chống nhiễu tốt, phát hiện mục tiêu xa, ở mọi độ cao và chính xác hơn.

Sản phẩm mới, hiện đại, giá thành hợp lý, lại sẵn mối quan hệ truyền thống tốt đẹp, có lẽ không khó để thuyết phục Retia (và các đối tác) cho phép Việt Nam cùng tham gia nghiên cứu, nội địa hóa theo yêu cầu riêng để sản xuất dòng radar này ở trong nước.

Thông số kỹ thuật cơ bản

Kiểu loại: đa năng, số hóa toàn diện với các phần mềm tiên tiến nhất.

Phát hiện đủ 3 tham số: cự ly, phương vị, độ cao.

Cự ly phát hiện máy bay chiến đấu với RCS cỡ 1 m²: 250 km.

Cự ly phát hiện mục tiêu bay có RCS siêu nhỏ cỡ 0,1 m²: 100 km.

Độ cao của radar so với mặt đất: 8 hoặc 10 m; Số vòng quét: tùy chọn 6 hoặc 12 vòng/phút.

Tích hợp sẵn khí tài nhận diện địch - ta (IFF) trên radar; Thời gian triển khai - thu hồi: Không quá 10 phút.