Hãng tin AP hôm 22-2 dẫn nguồn tin giấu tên cho biết Nga sẽ chính thức yêu cầu Ủy ban Tư vấn Hiệp ước Bầu trời mở (OSCC, trụ sở tại Vienna – Áo) cho phép triển khai 1 máy bay trinh sát trang bị cảm biến hiện đại trên không phận Mỹ.
Nga và Mỹ đã nhất trí ký kết Hiệp ước Bầu trời mở (có hiệu lực vào năm 2002), cho phép các chuyến bay giám sát không vũ trang bay qua lãnh thổ 34 nước thành viên nhằm thúc đẩy tính minh bạch về hoạt động quân sự, giúp theo dõi kiểm soát vũ khí và các thoả thuận khác.
Tuy nhiên, theo AP, giới chức tình báo Mỹ lo ngại Nga đang lợi dụng các tiến bộ của công nghệ để vi phạm tinh thần hiệp ước.
Nếu thực sự Moscow sắp yêu cầu Washington cho nước này triển khai máy bay giám sát trên không phận Mỹ, chính quyền Tổng thống Barack Obama cần phải quyết định có cho Nga sử dụng trang thiết bị cao cấp trên máy bay trinh sát của họ hay không.
Đô đốc Cecil D. Haney, Tư lệnh Bộ Chỉ huy chiến lược của Mỹ, lên án Nga lợi dụng hiệp ước với mục đích thu thập thông tin tình báo ở lãnh thổ Mỹ.
“Ngoài việc bay qua các cơ sở hạ tầng quân sự, máy bay Nga có thể thu thập thông tin về Bộ Quốc phòng, an ninh quốc gia và cơ sở hạ tầng quan trọng của Mỹ” – Đô đốc Haney nói.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 21-2 cho biết các thành viên của Hiệp ước Bầu trời mở vẫn chưa nhận được yêu cầu từ Nga, song máy bay trang bị “cảm biến quang - điện tử kỹ thuật số” của Moscow sẽ không được phép triển khai cho đến mùa hè này vì hiệp ước đòi hỏi phải thông báo trước 120 ngày.
Tháng 12 năm ngoái, bà Rose Gottemoeller, trợ lý ngoại trưởng Mỹ về vấn đề kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế, đã tìm cách làm dịu mối quan tâm đối với các chuyến bay giám sát của Nga.
Bà Gottemoeller phát biểu tại một phiên điều trần của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện và Ủy ban Quân vụ: “Một trong những lợi thế của Hiệp ước Bầu trời mở là thông tin - hình ảnh được chia sẻ một cách cởi mở giữa tất cả thành viên.
Vì vậy, chúng ta biết chính xác những gì người Nga đang quan sát vì họ phải chia sẻ hình ảnh với chúng ta”.
Trong khi đó, Nga áp đặt hạn chế giám sát dành cho một số khu vực như Moscow, Chechnya, Abkhazia, Nam Ossetia và Kaliningrad. Nhiều người tin rằng Nga chọn lọc cách thực hiện hiệp ước để phù hợp với lợi ích của nước này.
