Những hình ảnh vô giá về Hải đội tàu ngầm đầu tiên của Việt Nam

Kỳ 1: Chuyện chưa kể về Hải đội tàu ngầm 182 Việt Nam

Kỳ 2: Hải đội tàu ngầm 182 Việt Nam khổ luyện dưới biển thế nào?

Kỳ 3: Lính tàu ngầm Việt Nam: Những lần nghẹt thở

Những tiếng cười lẫn giọng nói hào sảng. Những thủy thủ Hải đội tàu ngầm 182 từ 30 năm trước lại có cuộc họp mặt trong lễ mừng đám cưới cậu con trai của một thành viên trong đội.

Kiến Xương, quê ông Trần Trọng Đương cũng như nhiều huyện vùng ven biển tỉnh Thái Bình, Nam Định, Hải Phòng, ngày đó nhiều thanh niên vào lính hải quân lắm. Ông Đương cũng vậy. Ông là một trong những người cuối cùng được bổ sung vào Hải đội tàu ngầm 182 ngày đó.

Như đã nói trong những bài viết mới đây, trước khi lên đường sang Liên Xô du học, Hải đội tàu ngầm 182 đã có 2 năm trời huấn luyện trong nước. Thời gian này, Hải đội vẫn thường xuyên tổ chức kiểm tra định kỳ, có những người bị loại và cũng có thêm người mới đến.

Vào đội, ông Đương thuộc bộ phận hóa học và y tá dưới tàu. Ngày ra đi, ông mới là chàng thanh niên mười tám đôi mươi, trẻ hơn con ông bây giờ. Mãi sau khi huấn luyện từ Nga trở về, ông Đương mới gặp bà vợ ông bây giờ rồi xây dựng gia đình.

Uống cạn chén rượu mừng, Đại tá Trần Văn Thịnh (Thuyền phó tàu ngầm số 613 ngày đó) chợt trầm ngâm: "Nhanh thật! Mới đó mà đã 30 năm rồi!". Rồi ông nhớ lại kỷ niệm 30 năm về trước.

Ngày 01/6/1982 Tư lệnh Hải quân ký Quyết định thành lập đơn vị khung tàu ngầm đầu tiên mang tên "Đoàn 682", trực thuộc Bộ Tham mưu Hải quân.

Tháng 8/1982, Đoàn 682 chuyển về Hà Tê (huyện Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng) rèn luyện thể lực. Đoàn tiếp quản một phần doanh trại của Đoàn Đặc công Hải quân 681. Đoàn vừa tiếp tục tuyển lọc thêm quân.

Tháng 3/1983, Đoàn chuyển về đóng quân tại xã Tân trào (huyện Đồ Sơn, TP. Hải Phòng), tiếp tục huấn luyện thể lực, học ngoại ngữ chờ quyết định đi Liên Xô.

Tháng 5/1984, Đoàn lại chuyển quân về Đoàn an dương 220 Hải quân (ở Bãi cháy - Quảng Ninh) để kiểm tra sức khỏe đợt cuối. Trên cơ sở kết quả khám sức khỏe, quân số đơn vị đã được chốt lại.

Tháng 6/1984, Tư lệnh Hải quân đã ký quyết định thành lập Hải đội tầu ngầm đầu tiên của Hải quân Nhân dân Việt Nam với phiên hiệu là Hải đội 182. Ngày 1/6 hàng năm đã trở thành ngày truyền thống của Hải đội tầu ngầm Hải quân Việt Nam.

Tháng 7/1984, Hải đội tàu ngầm 182 lên đường sang Liên Xô. Họ đã có 2 năm huấn luyện tại Trung tâm huấn luyện tàu ngầm tại Ri Ga (nước Cộng hòa Latvia).

Tháng 02/1986, cán bộ chiến sỹ trạm nổi kết thúc khóa huấn luyện về nước. Cuối tháng 5/1986 toàn bộ Hải đội và khung tàu ngầm 1 kết thúc huấn luyện về nước.

Sau khi Hải đội tàu ngầm 182 ngừng hoạt động, lúc đầu, ông Thịnh được phân công sang Campuchia nhận nhiệm vụ mới. Ông là sĩ quan quân đội, thuộc lứa đàn anh của nhóm ông Sâm và ông Hảo. Bao nhiêu năm gắn bó với biển, nhiều người vẫn băn khoăn ái ngại cho ông khi phải chuyển về công việc mới. Nhưng ông bảo, người đã trải qua bao nhiêu năm thăng trầm sóng gió như ông, việc xuống nước hay lên cạn đâu phải vấn đề gì to tát.

"Các đồng chí phân công đi đâu, tôi đến đấy" - Ông Thịnh nghiêm nét mặt. Rồi ông thu xếp đồ đạc đợi ngày lên đường.

Vậy nhưng, cái nghiệp sóng nước như vận vào người ông. Ngay ông chuẩn bị vẫy tay chào từ biệt Cam Ranh cũng là lúc nhận quyết định ở lại tiếp tục phục vụ hải quân.

Những năm sau, dù không còn Hải đội tàu ngầm được thành lập và đào tạo tại Liên Xô như xưa, nhưng kiến thức cùng kinh nghiệm của viên sĩ quan vẫn luôn cần thiết với lực lượng hải quân nước nhà. Trước khi Việt Nam ký hợp đồng mua tàu ngầm lớp Kilo của Nga, chúng ta đã luôn có những cuộc khảo sát, tìm hiểu về loại khí tài quân sự tối tân này. Và những cuộc đó, vẫn thường có ông tham gia. Sau mấy chục năm lăn lộn với sóng gió, biển cả, năm 2009, Đại tá Thịnh mới về hưu.

Gặp chúng tôi trong cuộc vui gia đình người đồng đội, ông Thịnh cười: "Mấy hôm nay đọc báo, thấy nhắc về chúng tôi. Không ngờ lâu rồi mà Sâm (Thượng sĩ Phạm Hồng Sâm - người kể chuyện trong loạt bài của chúng tôi mới đây) vẫn còn nhớ."

Lễ cưới con ông Đương lần này, chỉ có 7-8 người về được. Bởi một lẽ hầu hết đều ở xa không có điều kiện đi lại. Nhưng họ hẹn nhau sắp tới, ngày truyền thống hải quân, tất cả Hải đội tàu ngầm sẽ lại về gặp mặt.

Hải đội tàu ngầm 182 khi xưa, có người nay đã không còn nữa. Người đồng đội Nguyễn Văn Phương (ngành điện máy) mà ông Phạm Hồng Sâm nhắc tới trong bài viết trước - người đứng đu quay giỏi nhất Đội - đã qua đời trong vụ tai nạn giao thông 10 năm trước. Có người đang từng ngày phải chiến đấu với bệnh tật.

Vậy nhưng, dù thành viên Hải đội tàu ngầm đang làm gì, ở đâu, ông Nguyễn Anh Tuấn (trưởng khoang 2) thừa nhận: "Tôi đã đi nhiều nơi, biết nhiều người. Nhưng quả thật, đối với chúng tôi, tình anh em lính tàu ngầm vẫn là điều gì đó thiêng liêng nhất".