Trong các khoa mục huấn luyện bắn súng AK của Quân đội nhân dân Việt Nam, kỹ năng bắn điểm xạ hai viên một rất được chú trọng. Tuyệt kỹ này được Quân đội nhân dân Việt Nam tìm ra và áp dụng hết sức hiệu quả trong kháng chiến chống Mỹ. Ngày nay kỹ năng này đã được phổ biến và áp dụng trên phạm vi toàn thế giới.
Nhưng tại sao cần phải điểm xạ hai viên một? Ngay cả những người đã được trải qua quân ngũ cũng chưa chắc đã nắm được lí do thực sự mà chỉ biết trả lời rất chung chung là vì hiệu quả cao hơn. Chúng ta thử khám phá xem bí mật đằng sau tuyệt kỹ này là gì?
Uy lực mạnh nhưng tản mát cao
Trước hết, chúng ta cần tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của AK. Súng tiểu liên AK hoạt động theo nguyên lý trích khí, dòng khí thuốc trong nòng súng có tác dụng đẩy đầu đạn đi được trích một phần qua lỗ trích khí có tác dụng làm lùi bộ phận khóa nòng. Bộ phận này khi chuyển động ta sau sẽ kéo theo vỏ đạn. Vỏ đạn vướng vào mấu hất vỏ đạn sẽ rơi ra ngoài. Sau khi lùi hết cỡ về phía sau do bị hạn chế cuối hành trình, lò xo bị nén sẽ bung ra làm bệ khóa nòng tiến lên phía trước, đồng thời đẩy viên đạn tiếp theo vào buồng đạn.
Nhờ nguyên lý này mà AK-47 có thể bắn liên tục hoặc phát một mà không cần dùng tay lên đạn như các loại súng thế hệ cũ hơn. Do việc trích khí được lấy ra phía trên nòng súng cũng như chuyển động của bệ khóa nòng ra phía sau có vận tốc rất lớn nhưng bị chặn lại đột ngột do vậy khi bắn súng thường có xu hướng nẩy nòng lên phía trên. Với một số loại súng có chân, có thể ghìm nòng xuống thì bộ phận lỗ trích khí sẽ được bố trí phía dưới nòng súng như trung liên RPD, đại liên PK/PKM/PKMS... mà Việt Nam đang sử dụng.
AK-47 với lỗ trích khí hướng lên trên (vùng khoanh đỏ) có tác dụng làm nòng súng nẩy lên trên khi bắn
Súng trung liên RPD có lỗ trích khí hướng xuống dưới (vùng khoanh đỏ) có tác dụng kết hợp với chân súng ghìm nòng súng khi bắn
Ngoài ra, lực đẩy bệ khóa nòng về phía sau của AK rất lớn. Nhờ lực đẩy rất lớn này nên AK có thể hoạt động khi vướng cát bụi mà không bị kẹt, từ đó đảm bảo được độ tin cậy khi hoạt động trong những điều kiện chiến trường khắc nghiệt.
Tuy nhiên, vì lực đẩy về rất mạnh, kết hợp với đạn sử dụng loại lớn 7,62mm nên nên lực giật tác dụng lên vai cũng rất mạnh. Điều đó làm cho vai phải người bắn thường bị đẩy ra phía sau một ít, hay chính xác hơn là vai người bắn sẽ xoay (do lùi không song song với hướng nòng súng) một góc nhất định. Chính chuyển động xoay này sẽ làm cho khi bắn, nòng súng không chỉ nẩy lên trên mà còn nẩy sang phải. Đối với người bắn tay trái thì sẽ nẩy sang trái.
Để hạn chế nhược điểm này, các loại súng AKM ra đời sau AK-47 được gắn thêm một bộ phận đầu nòng gọi là mấu chống giật. Chính vì bộ phận này mà AKM thường được cánh lính gọi vui là AK “mẻ nòng”.
Bộ phận này là một ống có cấu tạo đặc biệt hình vát chéo với góc độ được tính toán phức tạp. Phần dài hơn sẽ được lắp xuống dưới chếch sang trái. Khi bắn, lực tác dụng của khí thuốc khi đạn ra khỏi nòng tác dụng lên phần vát này sẽ không đều, có tác dụng hạn chế nẩy nòng súng lên trên và sang phải. Với cải tiến này đã nâng cao độ chụm của các loạt bắn.
AKM với chi tiết mấu chống giật được gắn ở đầu nòng, phần dài được lắp phía dưới chếch sang trái
Ngoài ra, cấu tạo của súng có độ rơ giữa các bộ phận khá lớn nên rất dễ cho bảo quản, lắp ráp, thay thế nhưng khi bắn thì độ tản mát của đạn lớn.
AK-47 hóa huyền thoại cùng tuyệt kỹ Việt Nam
Mặc dù uy lực lớn, độ tin cậy cao nhưng với nguyên lý cấu tạo như vậy, độ tản mát của viên đạn khá lớn khi tiến hành bắn loạt.
Thông thường với người có kỹ năng tốt và tầm bắn nằm trong khoảng 50-200 m thì viên thứ nhất sẽ khá chính xác, viên thứ hai thường ăn cao lên một ít và từ viên thứ ba bay cách xa mục tiêu.
Trong chiến đấu, để tạo uy lực và tăng xác suất tiêu diệt mục tiêu, AK thường được bắn loạt. Súng AK hiện nay không có nấc bắn hai viên hoặc ba viên một nên cần huấn luyện bắn theo các loạt ngắn.
Tốt nhất là hai viên một bởi như vậy sẽ vừa đảm bảo hiệu quả tiêu diệt mục tiêu cao nhất vừa tiết kiệm được đạn chiến đấu. Khi có chiến sự, việc mang theo nhiều băng đạn cùng lúc sẽ giảm tính cơ động của chiến sỹ và việc tiếp tế đạn cũng gặp rất nhiều khó khăn, nguy hiểm. Theo tiêu chuẩn hiện nay, mỗi người lính thường mang theo 3 băng đạn rời và một băng đạn đi kèm súng.
Việc chế tạo AK có thể bắn được loạt hai viên một là điều không quá phức tạp. Tuy nhiên, cải tiến này làm giảm uy lực và độ tin cậy của súng nên chưa được áp dụng rộng rãi.
Chiến sỹ quân khu I luyện tập bắn AK bài 2 với các trang bị phòng hóa và yêu cầu điểm xạ hai viên một
Với những lí do như trên nên dễ hiểu vì sao điểm xạ hai viên một với AK luôn là một tuyệt kỹ được chú trọng huấn luyện. Yếu lĩnh của tuyệt kỹ này là: Bóp vào nhả ngay, ra tay dính cò. Không chỉ cần nắm vững yếu lĩnh động tác mà người lính cần phải có một tâm lý bình tĩnh, gan dạ mới có thể áp dụng thành công trong lúc chiến đấu.
Một xạ thủ cấp I có thể bắn điểm xạ hai viên AK-47 trúng bia số 7 ở khoảng cách 100 m với hai điểm chạm chỉ cách nhau 10 đến 15 cm. Trong thời kháng chiến chống Mỹ, quân địch đều hết sức lo sợ khi nghe những tiếng súng điểm xạ “bằng, bằng” đều đặn. Đó là tiếng súng của những người lính dày dạn kinh nghiệm trận mạc.
Từ Liên Xô xa xôi, AK-47 đã đến Việt Nam, với tài năng và sự sáng tạo, những người lính Việt Nam đã biến khẩu súng này thành một vũ khí hết sức hiệu quả, góp phần biển AK-47 cùng tên tuổi Mikhail Kalashnikov thành những huyền thoại.
Clip hoạt động của AK:
