Cơ duyên hiếm có từ Công ty Trực thăng Nga (Russian Helicopters)
Như trong bài trước tôi đã đề cập, Không quân Lào từ lâu đã sở hữu dòng máy bay độc đáo, thuộc loại khủng nhất Thế giới, dù chỉ mỗi một chiếc duy nhất mà thôi, khiến không ít người dân Việt Nam mơ ước rằng giá như trong biên chế Không quân ta cũng có vài chiếc tương tự.
Đó là chiếc trực thăng Mi-26 do Nga chế tạo, hiện đang nắm giữ nhiều kỷ lục thế giới và là loại máy bay lên thẳng còn đang hoạt động lớn nhất trái đất.
Trích xuất thông tin có trong Cơ sở dữ liệu chuyển giao vũ khí thế giới của Viện Nghiên cứu hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), tôi được biết, chiếc trực thăng Mi-26 hàng khủng này được Không quân Lào đặt mua từ năm 1997 cùng với một số trực thăng Mi-17 và Mi-171V do Nga chế tạo.
Và trên thực tế, chính chiếc trực thăng Mi-26 này xuất hiện trên truyền thông cả nội địa (các báo trong nước của Lào) và truyền thông quốc tế còn nhiều hơn cả những chiếc MiG-21 vốn bay ầm ầm suốt ngày ở 2 căn cứ không quân chính của Lào là Wattay (ngoại ô Thủ đô Vientiane) và Xiêng Khoảng (miền Trung Lào).
Nhân dịp được mời tham dự Lễ bàn giao cho Không quân Lào 4 máy bay gồm 2 trực thăng Mi-17 và 2 trực thăng Mi-171V do Công ty trực thăng Nga (Russian Helicopters - thành viên thuộc Tập đoàn Rostec, Nga) thực hiện sửa chữa ngay tại căn cứ Wattay, tôi vội vã rời Hà Nội lên đường tới Thủ đô Vientiane.
Dàn máy bay trực thăng Mi-171V và Mi-17 vừa được Russian Helicopters bàn giao cho Không quân Lào sau quá trình đại tu ngay tại nhà xưởng ở căn cứ sân bay Wattay. Ảnh: Xuân Hoàng.
Cơ may hiếm có, tôi "đổ bộ" xuống Lào mang theo hy vọng tràn trề rằng sẽ khám phá được nhiều điều thú vị về lực lượng không quân còn khá bí ẩn với quốc tế này, trong đó có chiếc trực thăng Mi-26 lớn nhất thế giới ngay ở xứ sở Triệu Voi. Và trên thực tế, ước mơ nhỏ nhoi ấy của anh chàng phóng viên Việt Nam đã được thỏa mãn hoàn toàn.
Mặt đối mặt với chiếc trực thăng khủng nhất thế giới tại Lào: Choáng váng
Đến với sân bay quốc tế Wattay tại Thủ đô Vientiane - căn cứ lớn nhất của Không quân Lào (có dùng chung với dân sự) trong một buổi sáng mưa to gió lớn (tháng 7 ở Lào đang là tâm điểm của mùa mưa vốn kéo dài nhiều tháng liền), cứ ngỡ hy vọng được chứng kiến nhiều điều hay ho ở đây bị tắt ngúm, nhưng thật may, tới hơn 9h sáng, trời tạnh, bắt đầu có nắng.
Đúng là sau cơn mưa trời lại sáng! Thế là "đời lại tươi" rồi! May mắn đã mỉm cười!
Vừa dự buổi lễ trang trọng bàn giao 2 trực thăng Mi-17 và 2 trực thăng Mi-171V giữa đại diện Russian Helicopters và Không quân Lào, chúng tôi vừa quét radar bằng mắt tìm kiếm.
Giữa cả chục chiếc trực thăng (chủ yếu là trực thăng họ Mi) và máy bay vận tải các loại xếp san sát nhau bỗng trong mắt tôi lóe lên một mục tiêu. Kia rồi, đó, chính nó, chiếc trực thăng vận tải Mi-26 lớn nhất thế giới e ấp ở đằng xa xa, khuất hẳn trong một công sự dựng lên bằng các tấm thép dày.
Đằng sau các trực thăng Mi-17 và Mi-171V này chính là nơi "trú ngụ" của chiếc Mi-26.
Ngay khi nhìn thấy, tôi đã ngờ ngợ có điều gì đó không bình thường và đã bắt đầu có cảm giác hụt hẫng. Đằng nào cũng thế, đã đến đây rồi thì sẽ ra thăm "em nó" xem sự thể ra sao vì có nhiều thứ bị che khuất bởi các tấm sắt, cứ tập trung cho buổi lễ và những chiếc trực thăng đẹp đẽ mà Russian Helicopters đang bàn giao cho Không quân Lào.
Cuối cùng rồi cũng đến lúc, tôi đã thực sự mặt đối mặt với chiếc Mi-26 kia. Đời đúng không như là mơ, cứ tưởng nó vẫn còn bay ngon nghẻ ai ngờ, đó là một đống sắt vụn đúng nghĩa, thực sự sốc và choáng váng.
Chiếc trực thăng Mi-26 lớn nhất của Không quân Lào giờ chỉ còn là đống sắt vụn. Ảnh Xuân Hoàng.
Trong tôi lúc này là cảm giác thất vọng toàn tập với sự thật về chiếc trực thăng Mi-26 lớn nhất thế giới của Không quân Lào.
Toàn bộ trang thiết bị, động cơ, cánh quạt (cả cánh quạt chính và cánh quạt đuôi) đều bị tháo dỡ, chiếc máy bay này chỉ còn trơ mỗi khung sắt, tuy nhiên vẫn nhìn thấy rất rõ phù hiệu của Không quân Lào cùng số hiệu 34069 đã mờ.
Máy bay sơn màu xanh quân sự nhưng đã bị tróc nhiều, mọi thứ đều gỉ sét cả. Chắc chắn nó đã nằm ở đây khá lâu và không thể bay được nữa.
Hỏi chuyện một anh Trung tá công tác tại Bộ tư lệnh Không quân Lào (trước từng là phi công MiG-21, có thời gian học văn hóa ở Việt Nam từ năm 1968 tới 1972), anh cho biết chiếc Mi-26 này đã bị dừng bay từ lâu, dễ đến hơn 5-7 năm nay rồi.
Tôi hỏi nguyên nhân tại sao thì anh thẳng thắn cho biết là do ngân sách hạn chế nên Không quân Lào không đủ tiền để sửa chữa, khôi phục và đảm bảo cho chiếc Mi-26 này hoạt động được, đành phải vứt bỏ, dù rất tiếc.
Vậy là thực tế về chiếc Mi-26 đã được hé lộ toàn bộ. Thật đáng tiếc!
Số phận của chiếc trực thăng lớn nhất thế giới của Không quân Lào đã được định đoạt vĩnh viễn, chấm dứt quãng đời hoạt động ngắn ngủi chỉ cỡ chục năm kể từ khi đưa vào sử dụng. Một ngày nào đó nó sẽ được kéo đi rã thành sắt vụn.
Với tôi dù thất vọng và choáng váng khi mặt đối mặt với nó, nhưng tính tò mò của anh chàng phóng viên Việt Nam đã được thỏa mãn hoàn toàn.
Trực thăng Mi-26 lớn nhất Thế giới của Không quân Lào giờ chỉ còn là đống sắt vụn tại sân bay Wattay, Vientiane. Video: Xuân Hoàng.