Nga chớp cơ hội thể hiện sức mạnh sau loạt sóng gió tại Saudi

Trong vài giờ sau vụ tấn công, nhà xuất khẩu vũ khí nhà nước Nga cho biết họ sẽ đàm phán với các nước ở Trung Đông về việc bán cho các nước này các hệ thống vũ khí chống máy bay không người lái mới – thị trường vốn do Hoa Kỳ thống trị

Tháng tới, Tổng thống Vladimir Putin chuẩn bị tới thăm Saudi và vùng Vịnh – một cơ hội tăng cường hợp tác về năng lượng và dầu mỏ, thu hút đầu tư và thúc đẩy cơ hội cho nhóm vũ khí chống UAV của Nga – những khí tài mà Moscow sẽ trưng bày tại Dubai Airshow vào tháng 11.

Ảnh hưởng Nga tại Trung Đông

"Các sự kiện gần đây trên thế giới đã chỉ ra rằng cuộc chiến hiệu quả chống UAV trinh sát và tấn công, cũng như các vũ khí tấn công trên không khác, ngày càng trở nên quan trọng để đảm bảo việc bảo vệ các cơ sở có ưu tiên cao, tập đoàn Rosoboronexport cho biết trong một thông cáo theo sau các cuộc tấn công của Saudi.

Không chỉ chỉ trích được vũ khí Mỹ mà động thái này còn nhấn mạnh sự tự tin ngày càng tăng của Nga trong việc gây ảnh hưởng ở khu vực, dựa trên vai trò Moscow đã có trong việc hỗ trợ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria, duy trì quan hệ với cả Israel và Iran hiện đang căng thẳng với nhau và bán các hệ thống tên lửa tối tân cho Thổ Nhĩ Kỳ bất chấp Mỹ phản đối.

Nga đang tăng cường quan hệ với Saudi và ảnh hưởng tại Trung Đông. Ảnh: Reuters.

Trong một cuộc họp báo ở Ankara vào ngày 16/9, khi ông Putin tham dự hội nghị thượng đỉnh với các Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, ông Putin tự tin về khả năng hỗ trợ của nước này và thậm chí còn nói rằng Riyadh nên mua từ Moscow vũ khí thay thế cho hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Mỹ.

"Điều mà các nhà lãnh đạo chính trị của Saudi Arabia phải làm là đưa ra một quyết định sáng suốt, như Iran đã làm bằng cách mua hệ thống tên lửa S-300, và như Tổng thống Erdogan đã làm khi mua hệ thống phòng không S-400 Triumph mới nhất của Nga", ông nói.

Đối với nhà phân tích Moscow, ý định từ những điều trên đã rõ ràng.

Mathieu Boulegue, một thành viên nghiên cứu của chương trình Nga và Âu - Á tại Viện nghiên cứu Quan hệ quốc tế Hoàng gia nói: "Nga đang định vị mình là thế lực mang tính hệ thống ở Trung Đông, điều đó có nghĩa là bất kể vấn đề lớn hay nhỏ gì cũng sẽ được Điện Kremlin chú ý".

Họ muốn có mặt ở khắp mọi nơi và gây ảnh hướng vào mọi thứ để trở thành một thế lực không thể thiếu, ông nói.

Không gian hành động

Quá trình đó đã được tiến hành kể từ khi ông Putin tiến hành một cách toàn diện bằng cách gửi quân tới Syria vào năm 2015, khi họ đã tận dụng được cơ hội khi Hoa Kỳ rút lui.

Trước tiên, Nga tận dụng việc Tổng thống Barack không muốn can dự sâu hơn ở Syria mặc dù có bằng chứng về việc sử dụng hóa chất của ông vũ khí, và sau đó như ông Donald Trump dù có tuyên bố cứng rắn nhưng vẫn tránh hành động trong khu vực.

Ví dụ mới nhất về điều đó là các cuộc tấn công của Saudi, mà ông Trump đã đổ lỗi cho Iran. Sau khi ban đầu nói rằng Washington đã sẵn sàng trả đũa, ông hạn chế có một phản ứng mạnh mẽ và thay vào đó thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran hơn nữa.

Điều đó mở ra câu hỏi liệu Hoa Kỳ có sẵn sàng sử dụng sức mạnh quân sự của mình để bảo vệ Riyadh, đồng minh Ả Rập gần nhất của họ hay không, một lỗ hổng trong cam kết có thể xảy ra với tay Nga.

"Nếu tôi là người Saudis, tôi sẽ đi một con đường đến với Moscow, mở một con đường đến Bắc Kinh, để tìm ai đó đáng tin cậy hơn Hoa Kỳ", ông Kori Schake, phó tổng giám đốc của Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế và một cựu giám đốc về chiến lược quốc phòng tại Hội đồng An ninh Quốc gia cho biết

"Có những cơ hội mà Nga sẽ nhận được từ khoản đầu tư của họ vào Syria, bà nói. Đang thấy rằng họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro mà các nước ở phương Tây sẽ không ... điều có thể khiến Saudi thoải mái vào lúc này.

Schake và những người khác nhấn mạnh rằng điều này khác xa với việc ông Putin đang cố gắng thay thế Hoa Kỳ với tư cách là người bảo đảm an ninh tổng thể ở vùng Vịnh, một vai trò mà Hoa Kỳ đã nắm giữ từ những năm 1950.

Nhưng nó nhắc nhở thế giới rằng Nga vẫn giữ được tầm địa chính trị và sẵn sàng hành động. Ngay cả ở châu Âu, nơi một vai lạnh lùng đã được chuyển sang Moscow kể từ khi sáp nhập Crimea vào năm 2014, đang có những dấu hiệu của sự thay đổi.

EU cởi mở hơn với Nga?

Trong những tuần gần đây, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đưa ra lời kêu gọi châu Âu và Nga hợp tác chặt chẽ hơn với nhau, mặc dù ông đã nhấn mạnh rằng các lệnh trừng phạt của EU, áp đặt sau khi Nga sáp nhập Crimea, không nên được dỡ bỏ cho đến khi Nga tiến hành giải quyết các tranh chấp với Ukraine.

"Thời điểm đã đến, đã đến lúc làm việc hướng đến giảm sự mất lòng tin giữa Nga và châu Âu, những bên đáng lẽ phải là đối tác ở cấp độ chiến lược và kinh tế, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho biết trong tháng này.

Quan điểm đó được củng cố bởi Đại sứ EU tại Moscow, người đã viết trong một bài phân tích rằng các nhà lãnh đạo EU cần phải là người thực tế khi gắn với Nga, theo Financial Times.

Phần Lan, nắm giữ chức chủ tịch luân phiên của EU và có chung đường biên giới dài 1.340km với Nga, từ lâu đã đưa ra thông điệp tương tự, cho rằng việc tái đối thoại với Moscow mang lại nhiều cơ hội hơn về lâu dài hơn là cô lập Nga.

Dù vậy, cơ hội để EU nhanh chóng thay đổi lập trường với Nga là rất nhỏ, do sự phản đối kiên quyết của Ba Lan và các nước Baltic. Nhưng số lượng các quốc gia EU ủng hộ cách tiếp cận thực tế hơn đang gia tăng, các quan chức châu Âu cho hay.

Từ quan điểm của Moscow, họ có thể cảm thấy không khí tích cực khi đang nhận được tín hiệu ấm hơn từ ba mặt trận quan trọng: mở rộng quan hệ thương mại và đầu tư với Trung Quốc, gia tăng ảnh hưởng ở Trung Đông và xây dựng lại quan hệ ở châu Âu.

Đối với chính quyền Trump, nơi đang tập trung phần lớn vào tranh chấp thương mại với Trung Quốc, các nhà phân tích cho rằng tình hình này là một lời nhắc nhở về nguy cơ khi Mỹ không tham gia đầy đủ vào các khu vực của thế giới nơi lợi ích của Mỹ đang bị đe dọa.

"Kinh nghiệm của Nga thể hiện rõ ràng cái giá của việc để lại một khoảng trống và mơ hồ về dự định", đặc biệt là về Syria, Anna Borshchevskaya, một chuyên gia tại Viện Washington đã viết trong tháng này.