"Nhũn như con chi chi" - Con chi chi là gì, có thật hay không?

"Nhũn như con chi chi" là câu thành ngữ hay được sử dụng trong giao tiếp hàng ngày, ý để chỉ những người có thường nhún nhường thái quá hoặc hay sợ sệt trước những người khác, không có chính kiến, lập trường bản thân.

Tuy nhiên, việc con chi chi là con gì, chúng có thật sự tồn tại không hay chỉ là sản phẩm của văn hóa dân gian như thuồng luồng, hà bá thì vẫn gây nhiều tranh cãi.

Chuyên gia lý giải

Theo PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, câu thành ngữ trên dùng để chỉ những người có thái độ lép vế, bị động hay quá e dè người khác. Ngoài ra, con chi chi có thể là 1 loài cá nhỏ, có thân mềm và vô cùng yếu đuối, thậm chí, chỉ cần vớt lên bờ để 1 lúc là chúng tự tan ra hết.

Điều này có vẻ khá phù hợp với lời ăn tiếng nói, cách ví von so sánh của ông cha ta ngày xưa khi thường xuyên sử dụng hình ảnh các loài vật để phản ánh sự vật, sự việc, ví dụ như: Mồm mép tép nhảy, đông như kiến cỏ, ngựa quen đường cũ....

Nếu nói vậy, chi chi là 1 loài cá có thật. Tuy nhiên, nhiều luồng ý kiến không đồng tình với quan điểm trên.

TS. Nguyễn Kim Sơn, một chuyên gia về cá, thuộc Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật cho biết, hiện nay không tìm thấy loài cá nào có tên là chi chi hay có những đặc điểm giống như mô tả trên. Cũng theo đó, TS Kim Sơn chia sẻ thêm:

"Tôi đã đi khắp nơi, tìm hiểu về đủ loài cá mà chưa từng nghe ai nói hoặc gặp ở đâu loài cá này. Tìm hiểu qua sách vở cũng không thấy, nên khả năng đó là một loài cá là vô cùng thấp".

Trên thực tế, ở những vùng ven biển cửa sông Việt Nam, có tồn tài 1 loại cá thân mềm, dài khoảng 20-30cm, thân hình trong suốt; khi bị bắt lên bờ cùng thường nhũn ra và hay được người dân đem đi nấu canh. Nhưng đó các nhà khoa học, đó là cá khoai chứ không phải là chi chi.

Giả thiết thứ 2, cũng theo TS. Kim Sơn, chi chi cũng có thể là quân bài chi chi trong bộ chắn vì đây là 1 con rất yếu và con bài nào khác cũng có thể đè được. Tuy nhiên, cũng không có nhiều ý kiến tán đồng với giả thiết này.

Theo như GS. Ngô Đức Thịnh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng dân gian Việt Nam, trong dân gian Việt Nam có rất nhiều sinh vật chỉ tồn tại trong trí tưởng tượng của người dân, việc bóc tách và cố tìm chính xác đó là con gì thực sự rất khó. Và chi chi cũng rất có thể chỉ là 1 sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú

"Rất có thể chi chi là một loài cụ thể nào đó, người ta sẽ tìm ra, hoặc cũng không bao giờ tìm ra đó là loài gì. Dù có thế thì câu nói "nhũn như con chi chi" vẫn được người ta vận dụng và vẫn hiểu nghĩa của nó là gì.

Dù nó là một hình ảnh xấu mà người xưa không tiện nói ra, dùng bằng tư "chi chi" hay nó là một con cá có thật thì điều này cũng thể hiện những tài năng nhất định trong cách sử dụng ngôn ngữ của người xưa. Việc lý giải đến tận cùng xem đó là loại vật chất gì trong khi nó chỉ có trong tưởng tượng, thì đương nhiên sẽ thất bại", GS Ngô Đức Thịnh chia sẻ.

Tham khảo từ các nguồn:

- Kiến thức

- HTV Education