SOHA NEWS
Xin chào nhà báo Đỗ Doãn Hoàng!
PV: Thưa Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, được biết anh là một cây bút viết phóng sự được khá nhiều bạn trẻ là sinh viên báo chí, phóng viên trẻ yêu mến. Anh có thể chia sẻ đôi chút về cơ duyên đến với "nghiệp báo"?
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng: Thật ra thì tôi không nghĩ là có cơ duyên gì huyền bí cả đâu. Đơn giản, cha truyền thì con nối. Bố tôi bảo, đứa con bất hiếu nhất là đứa con mà nó lại không đi theo nghề nghiệp lương thiện mà cha mẹ đã kỳ công đeo đẳng và lựa chọn cho nó. Bố tôi viết văn và yêu văn chương đến cuồng si. Nhà có tủ sách văn học, báo chí rất lớn.
Tôi cứ đọc và tự dưng nảy nòi ra cái ao ước làm nhà báo, nhà văn. Lớn lên tôi đi học Khoa Văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội, chuyên ngành Hán Nôm. Tôi học chữ vuông nên thỉnh thoảng tay cứ huơ huơ lên trời viết bằng trí tưởng tượng, kiểu như chữ Tâm gồm cái liềm cong cong đứng cạnh hai củ su hào còng queo…
Một hôm, bố tôi bảo: mày đi học cái chữ lỗi thời ấy, xin việc thế nào được, lấy gì mà sống hả con? Hôm ấy bố tôi nói câu ấy, đúng buổi tôi đạp xe tồng tộc từ trường Tổng hợp, vượt 45km về Đường Lâm xin tiền ăn và tiền phòng trọ.
Tôi bảo: con xin tiền tháng này bố ạ. Bố bảo: hết tiền rồi. Tôi bảo: con phải làm sao hả bố? Bố bảo: tao hết tiền rồi, bòn cả nhà cửa không còn xu nào, ba anh em mày học đại học một lúc, bố mẹ thì không nghề nghiệp. Bố phải làm sao hả con?
Tôi cay đắng đạp xe về Hà Nội và bỏ sang Phân viện báo chí tuyên truyền học (nay là Học viện Báo chí và Tuyên truyền) . Thế là thành nhà báo.
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng.
PV: Anh có thể chia sẻ kỹ năng một sinh viên báo chí cần phải có bây giờ để có thể trở thành nhà báo giỏi?
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng: Tôi nói với họ cái điều này trên nhiều bục giảng các trường báo chí rồi. Có vài người nghe, hầu hết là nghe rồi cười mỉa rồi lại tung tăng đi chơi, đi “phượt” (tôi đoán thế). Bây giờ bạn hỏi, nhân tiện tôi nhờ bạn nói với họ nhé. Rằng: muốn làm nhà báo tử tế thì bỏ facebook đi, bỏ nhuộm tóc xanh đỏ ánh tím, ánh kim đi. Bỏ tí toáy điện thoại, ipad đi... Phải bỏ nhiều thứ đam mê cỏn con lắm.
Hãy nghĩ lớn một tí và đừng có ngụy biện rằng ta cần làm cái nọ cái kia (kể trên) để ta có thể trở thành nhà báo nhưng thực chất là luồi thuồi trôi theo những cảm hứng ích kỷ, những sở thích cá nhân bầy đàn. Họ thích tự tạo ra cái gương ảo và soi mình trong đó. Rồi hững điều kể trên nuốt chửng họ đi.
Nói cách khác, nhiều bạn trẻ đang quá bằng lòng với cuộc sống được chăng hay chớ, quá tự tin và quá ngạo mạn với việc mình đã bằng mọi giá thỏa mãn được những thú vui vật chất cỏn con, dớ dẩn kia.
Tôi không vơ đũa cả nắm. Nhưng đúng là thế hệ sinh năm 1975-1976 chúng tôi bây giờ xa xôi với các bạn trẻ quá rồi, cũ kỹ quá rồi. Tốt nhất tôi không nên nói gì, nếu như tôi không còn đau đáu với việc cần làm một cái gì đó cho làng báo mai đây.
Nói thì bảo hồ đồ, nhưng đó là suy nghĩ thật của tôi, vì thế mà tôi thỉnh thoảng vẫn dành thời gian đi giảng bài ở nhiều nơi với chút hy vọng nho nhỏ…
Cũng như báo chí nói: chỉ có thời buổi này mới sinh ra được những loại như Nguyễn Đức Nghĩa, Lê Văn Luyện thôi. Xưa làm gì có! Vì sao thế nhỉ?
Giá mà bạn trẻ nào cũng thấy những điều tôi nói trên là chướng tai gai mắt để rồi lên mạng xã hội “chửi lại cho sướng miệng” (cười). Chửi xong rồi ngẫm ngợi một tí xem sao. Xin hỏi lại, tôi nói điều đó ra để làm gì nhỉ?
PV: Vui buồn và ấn tượng nhất của anh khi đi vùng sâu vùng xa, các miền đất lạ?
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng: Ấy là phong cảnh Tổ quốc Việt Nam. Tôi cũng đi nhiều nước trên thế giới, mới càng thấy phong cảnh thiên nhiên nước ta tuyệt sắc, mỗi mùa có nghìn vạn cái màu sắc khác nhau. Chỉ tiếc, sự hoang sơ quyến rũ ấy đang bị tàn phá quá khủng khiếp, bởi nạn phá rừng, bởi quy hoạch lôm nhôm, đặc biệt đáng sợ là hệ thống thủy điện lớn nhỏ làm thay đổi cảnh quan sinh thái, tàn sát sông hồ, làm nhiều tộc người đứng trước nguy cơ thất truyền toàn bộ văn hóa phong tục.
Đau lắm! Ý thức bảo vệ môi trường của dân kém thì đã đành, nhưng anh cán bộ, anh quy hoạch, anh cầm cân nảy mực với các dự án môi trường ngày càng… thê thảm quá. Chưa bao giờ những từ như “tàn sát” sông ngòi, chọc tiết rừng già… lại vang lên trong dư luận nhiều như bây giờ.
PV: Theo anh, điều đáng sợ nhất của nhà báo là gì?
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng: Tôi sợ nhất sự ngã lòng của ngòi bút. Khi bạn thật sự xông pha và muốn cống hiến sức mạnh ngòi bút chính nghĩa của mình cho xã hội, mà lại có chút năng lực nào đó nữa, thì cũng có nghĩa là bạn sẽ bị/được nhiều đối tượng nể sợ, khóc lóc, quỵ lụy, luồn lọt, dọa dẫm, thậm chí tấn công dữ dội. Điều ấy dễ làm bạn ngã lòng.
Ngã vì của đút lót, của áp phe vật chất, ngã vì sự đớn hèn “đám ăn tìm đến đám đòn tìm đi” của bản thân mình. Tôi luôn ước mơ có một thế hệ nhà báo không chấp nhận có mặt ở những chỗ liên hoan, mừng công, lễ lạt xã giao, phong bì nặng nhẹ…
PV: Thưa anh có nhiều độc giả đặt ra câu hỏi rằng, điều hổ thẹn nhất của nhà báo là gì? Trên quan điểm cá nhân anh, anh thấy điều này thế nào?
Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng: Tôi không dám nói về điều hổ thẹn khác của đồng nghiệp. Tôi hổ thẹn nhất khi thấy ai đó nói xấu một cách rất đúng anh/chị, đồng nghiệp nào đó của mình. Càng hổ thẹn hơn khi tôi là người trong cuộc chứng kiến điều đáng hổ thẹn đó.
Tôi luôn tự hỏi: nhà báo phanh phui bao nhiêu ung nhọt của xã hội, sao không có một lớp nhà báo sẵn sàng dũng cảm phanh phui cái xấu của làng báo chúng mình, để vàng thau không lẫn lộn, để ai ai cũng tự hào khi nghĩ đến hai chữ Nhà Báo.
Gần đây có một số phóng viên phía Nam, rất đáng nể, họ thường xuyên làm những vụ tố cáo tiêu cực của nhà báo rồi đăng báo. Tôi nghĩ, thái độ sòng phẳng đó thật khả kính. Việc diệt trừ “sâu đục thân, sâu cuốn lá” trong “ngôi làng” của mình, luôn là một ứng xử văn minh.
Tôi luôn áy náy, tuyệt vọng, hổ thẹn khi bà con quá tin tưởng vào tôi, đặc biệt là sau khi tôi thành công với những vụ điều tra lớn, “kinh động” lên tận Chính phủ; hoặc khi ai đó viết chân dung tôi với những lời ca tụng “thành quả” có thật nào đó.
Có khi bà con ôm đơn đến tòa soạn nằm chờ, có khi tra tấn tôi qua điện thoại liền tù tì để giải tỏa bức xúc. Tôi tin họ bị oan, bị bất công, nhưng sức tôi không thể “đạp bằng” mọi chuyện được. Tôi ngậm ngùi tự nhủ: ông, bà cho cháu nợ nhé…
Xin cảm ơn nhà báo Đỗ Doãn Hoàng!
