Nghệ sĩ cải lương Khánh Linh là một trong những kép chính tài hoa của sân khấu cải lương miền Nam, đặc biệt nổi tiếng từ thập niên 1990 đến đầu thập niên 2000. Cuộc đời anh là một khúc ca đầy thăng trầm và đột ngột kết thúc ở tuổi 35, để lại sự xót xa vô bờ bến cho đồng nghiệp và khán giả mộ điệu.
12 tuổi bỏ nhà theo gánh hát, rồi lại quay về làm thợ may
Nghệ sĩ Khánh Linh tên thật là Huỳnh Phúc Thiệt sinh năm 1964 tại Châu Phú, An Giang. Cha anh là ông Huỳnh Văn Động làm nghề buôn bán nhỏ, mẹ là bà Trần Thị Cẩm Vân chủ một tiệm may áo dài.
Nghệ sĩ Khánh Linh
Từ khi còn rất nhỏ, anh đã được cha dạy cổ nhạc và thường xuyên theo cha đi xem các chương chình cổ nhạc ở địa phương.
12 tuổi, anh trốn nhà theo gánh hát của bầu Năm Nhánh khi đoàn này đến lưu diễn ở Cổ Cò - Châu Phú, vì thấy anh có giọng hát tự nhiên gần giống với các nghệ sĩ Duy Khánh và Vũ Linh cho nên ông bầu đặt cho anh nghệ danh là Khánh Linh.
Ban đầu, Khánh Linh được phân công vào vai tiểu đồng trong vở Cô gái bán gươm, nhưng sau đó anh chỉ được giao làm những công việc phụ lặt vặt như giữ máy đèn, placeur chỉ ghế, khuân vác phông cảnh hay dọn dẹp ở hậu đài.
Tuy nhiên, anh vẫn âm thầm học thuộc các lời thoại và nhiều làn điệu trong nhiều vai diễn, chú ý theo dõi diễn xuất của những vị tiền bối để học hỏi kinh nghiệm, hy vọng có ngày sẽ được đóng thế kép chánh.
Năm 1977, Khánh Linh bỏ bầu Năm Nhánh và gia nhập đoàn Hoa Miền Nam của bầu Hồng Vũ, ở đây anh được phân vai quân lính trong các vở Mùa thu trên Bạch Mã Sơn và Giấc mơ rền pháo cưới. Ít lâu sau, anh bị ông Sáu đài trưởng bắt phải nạp tiền thì mới cho đóng thế kép chánh, anh liền bỏ đi theo hát cho đoàn Sơn Đông Mãi Võ của ông bầu Quyền ở chợ Lái Thiêu.
Được một thời gian, anh bức xúc vì bị chèn ép nên quyết định về quê sống với nghề thợ may của mẹ.
Thành công rực rỡ, được mệnh danh là Ông vua sân khấu
Năm 1981, trong một chuyến đi Châu Đốc, Khánh Linh thấy đoàn hát An Giang thi tuyển diễn viên trẻ. Anh đăng ký chơi cho vui nào ngờ lại trúng tuyển. Trong 3 năm phục vụ đoàn hát An Giang, anh được tập diễn từ vai hề trong các vở Sau ngày cưới và Sợi chỉ hồng, rồi dần dà lên kép nhì trong các vở Nước mắt Nùng Kha và Cành hoa xứ Thái, cuối cùng anh cũng được đóng thế kép chánh.
Tiếp đó, anh được mời về đoàn hát Tiếng Ca Sông Cửu chuyên đóng các vai trong tuồng dã sử và cổ tích, anh có dịp được cọ sát với nhiều tên tuổi lớn của sân khấu cải lương, nhờ vậy Khánh Linh dần nổi lên trong các chuyến lưu diễn khắp đồng bằng sông Cửu Long.
Năm 1986, Khánh Linh ký hợp đồng với đoàn Sông Hương ở Huế, thời gian này anh thường xuyên theo đoàn đi khắp các tỉnh Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ.
Khánh Linh và Thiên Nga trở thành hiện tượng, làm mưa làm gió với vở diễn Tình yêu và nước mắt được chuyển thể và giàn dựng bởi quái kiệt Bo Bo Hoàng từ tác phẩm Mùa tôm của nhà văn Ấn Độ Thakazhi Sivasankara Pillai.
Năm 1987, Khánh Linh trở về Miền Tây, được giao làm trưởng đoàn Cửu Long 2 đang có nguy cơ giải thể do vỡ nợ, anh tập hợp được nhiều nghệ sĩ tài năng và đổi tên thành đoàn hát Vĩnh Trà. Nhờ có nhiều hình thức mới độc đáo và những kiểu cách sáng tạo hay của anh nên thu hút được rất đông khán giả đến xem.
Sau đó, Khánh Linh quyết định bàn giao lại đoàn hát cho sở văn hóa tỉnh, rồi anh lên Sài Gòn gia nhập đoàn hát của bầu Minh Tơ. Tại đây, Khánh Linh được nghệ sĩ Thanh Tòng đào đạo rất cơ bản tuồng Hồ Quảng nên tay nghề anh ngày càng điêu luyện, chuyên môn mỗi lúc được trau dồi thêm.
Năm 1991, đoàn Hương Mùa Thu thiếu kép, anh được mời sang diễn cùng nhiều tên tuổi lừng danh, thời gian này anh cũng phối hợp cộng tác với đoàn Trần Hữu Trang 2, hát chung với nghệ sĩ Cẩm Tiên trong một số vở.
Năm 1994 là đỉnh cao sự nghiệp của nghệ sĩ Khánh Linh tại đoàn Thanh Nga. Nhờ các vai diễn của anh với nghệ sĩ Thanh Ngân mà đoàn Thanh Nga có doanh thu kỷ lục trong khi các đoàn khác đều vắng khách do cải lương thoái trào.
Từ đó, Khánh Linh được hát trên đài truyền hình, thu băng video hàng loạt vở cải lương kinh điển, tên tuổi anh nhờ vậy mà được công chúng ái mộ chú ý nhiều hơn.
Năm 1997, Khánh Linh rời đoàn Thanh Nga, anh chuyển qua đoàn Sông Bé 2B của bầu Minh Long, ở đây anh thường diễn chung với nghệ sĩ Kim Thoa.
Nghệ sĩ Khánh Linh được mệnh danh là ông vua sân khấu vì hầu hết các vai diễn anh thể hiện thành công xuất sắc đều đóng vua chúa gây ấn tượng trong lòng khán giả, khiến họ không thể quên được, nổi bật nhất chính là vai ông vua si tình trong vở cải lương Chiêu Quân cống Hồ.
Qua đời năm 35 tuổi vì tai nạn, vợ tái hôn
Về đời sống riêng tư, nghệ sĩ Khánh Linh kết hôn với nghệ sĩ cải lương Thiên Nga sau nhiều năm gắn bó.
Nhưng sau đó, cả hai đổ vỡ hôn nhân. Khánh Linh kết hôn với người phụ nữ khác tên Lan Anh, có nghề nghiệp không liên quan đến sân khấu ca kịch cải lương. Anh có một cậu con trai tên Huỳnh Anh Thi sinh năm 1995.
Vào rạng sáng ngày 20/1/1999, nghệ sĩ Khánh Linh đang đi làm về thì gặp tai nạn giao thông dẫn đến chấn thương sọ não. Anh chạy xe máy và tông phải chiếc xích lô đi ngược chiều, đầu đập vào vỉa hè.
Ngay lúc ấy, anh vẫn tỉnh táo còn nói trong túi mình chỉ có vài đồng tiền lẻ, anh được chính người đạp xích lô kia đưa đến cấp cứu ở bệnh viện Chợ Rẫy. Nghệ sĩ Vũ Linh hay tin lập tức chạy đến lo tiền để anh phẫu thuật.
Khánh Linh qua đời ở tuổi 35, để lại nỗi tiếc thương vô hạn cho người thân, khán giả
Tuy nhiên, do vết thương quá nặng nên anh qua đời cùng ngày, hưởng dương 35 tuổi. Tang lễ của anh được tổ chức ở Hội Nghệ Sĩ Ái Hữu Tương Tế số 133 đường Cô Bắc, thi hài được an táng tại nghĩa trang chùa nghệ sĩ.
Khánh Linh mất được ít lâu thì vợ anh buộc phải đi bước nữa vì hoàn cảnh mẹ góa con côi. Tuy vậy hàng năm chị vẫn tổ chức đám giỗ cho anh rất chu đáo.
Nghệ sĩ Khánh Linh, một đóa hoa nở rộ rồi vội tàn, là một phần ký ức đẹp và buồn của sân khấu cải lương Việt Nam. Anh mãi là một ngôi sao sáng, dù chỉ vụt qua bầu trời nghệ thuật trong chốc lát, nhưng đã kịp in đậm hình bóng trong trái tim của công chúng.
Dù cuộc đời ngắn ngủi, nhưng những đóng góp của nghệ sĩ Khánh Linh cho nghệ thuật cải lương là không thể phủ nhận. Anh là một trong những nghệ sĩ đã góp phần giữ lửa và làm phong phú thêm kho tàng văn hóa cải lương trong giai đoạn chuyển giao của nền nghệ thuật này.
Những băng đĩa, những trích đoạn ghi âm của Khánh Linh vẫn còn được lưu giữ, trở thành tài sản quý giá cho những người yêu mến bộ môn nghệ thuật truyền thống. Giọng ca của anh vẫn mãi ngân vang trong tâm trí người hâm mộ, như một lời nhắc nhở về một tài năng vắn số nhưng đã kịp để lại những dấu ấn sâu đậm trên sân khấu và trong lòng khán giả.